Zaanstad krijgt te maken met 62 schadeclaims van erfpachters. In 2007 verhoogde de gemeente de prijs voor bewoners die de grond onder hun huis wilden kopen (afkopen erfpacht), maar informeerde hen daar niet persoonlijk over en voerde geen overgangsregeling in. De rechter noemde de gebrekkige communicatie en het gebrek aan overgang onrechtmatig.

De schadevergoedingsprocedures stapelen zich op: op 25 februari kreeg de gemeente 33 dagvaardingen binnen, gevolgd door nog eens 27 op 7 april. En het aantal kan verder oplopen schrijft wethouder René Tuijn aan de gemeenteraad. De claims kunnen leiden tot aanzienlijke schadevergoedingen en precedentwerking (dus dat nog meer mensen gaan claimen).

Schadevergoeding

Het Gerechtshof in Den Haag oordeelde in 2022 al dat Zaanstad verkeerd zat. In die procedures werd nog geen schadevergoeding geëist. Nu lopen er meerdere schadeprocedures, waarvan één al heeft geleid tot een tussenvonnis van de rechtbank Noord-Holland op 9 april. Die zaak was aangespannen door Hans Fellinga, één van de eerste erfpachters die probeert de schade vergoed te krijgen die het gevolg is van het gemeentelijke handelen. Hij verwacht dat uiteindelijk zo’n 125 bewoners de stap naar de rechter zullen maken.

De rechtbank stelde een rekenmodel vast om de schadevergoeding te bepalen. Fellinga laat weten dat hij aan de ene kant blij is dat erfpachters juridisch in het gelijk zijn gesteld, maar hij en de stichting BEZ (Belangenvereniging Erfpacht Zaanstad) vinden de voorgestelde vergoeding te mager.

‘We hebben gewonnen, maar toch verloren.’

Rekenmodel

De methode gaat uit van een situatie waarin wél een overgangsregeling zou zijn toegepast in 2007. Op basis daarvan zou Fellinga mogelijk een bedrag van € 10.000 tot € 13.000 terugkrijgen. Maar hij heeft inmiddels al € 83.000 betaald om de grond te kopen — een verschil van € 60.000 ten opzichte van wat hij in 2007 had kunnen betalen.

‘Dan zou ik alsnog € 73.000 kwijt zijn. Terwijl ik eerder dacht dat ik misschien recht zou hebben op een bedrag rond de € 20.000.’

Hij vindt dat de methode niet in verhouding staat tot de daadwerkelijke schade van veel erfpachters, zeker nu sommigen bij een nieuwe omzetting bedragen van meer dan € 90.000 moeten betalen. ‘De gemeente zal ongetwijfeld erg blij zijn met deze uitkomst,’ zegt hij.

De zaak gaat eerst nu schriftelijk verder. Zowel BEZ als de gemeente mogen nog reageren op de voorgestelde rekenmethode van de rechtbank. De volgende procesronde staat gepland voor 21 mei. Een definitieve uitspraak wordt mogelijk nog voor de zomer verwacht. Daarna kan, als één van de partijen het niet eens is met de uitkomst, nog hoger beroep worden ingesteld.

‘Enkele zaken’

Wethouder Tuijn wil eerst dat: ‘slechts enkele zaken bij de rechtbank worden aangebracht, en worden uitgeprocedeerd’.

‘Dat leidt namelijk (onder meer) voor beide partijen tot minder kosten. De uitspraken in deze zaken kunnen mogelijk een richting geven over de vraag hoe moet worden omgegaan met de beweerdelijk geleden schade door de erfpachters. Het overleg tussen partijen hierover loopt nog.’

Door: Nick Boeske. Info: Raadsinformatiesysteem Zaanstad, Erfpacht Zaanstad blog en Hans Fellinga. Foto: Westerwatering in aanbouw (1986) door Wim de Jong / Gemeentearchief Zaanstad.