Vijf juridische adviezen over de onttrekking van de Zaanse Schans aan de openbaarheid en andere, daarmee samenhangende zaken, worden door Zaanstad minstens tot 2030 geheim gehouden.
Het eerste advies is al van 6 februari 2024 toen er nog helemaal geen sprake was van onttrekking aan de openbaarheid. Op 11 april 2024 wordt opnieuw een advies aan B&W gezonden. Dan wordt ook de pilot met een vrijwillig ticket bekend gemaakt. Die pilot – van juni tot september 2024 – kostte ruim een miljoen maar mislukte omdat slechts 10 procent van de bezoekers bereid was een kaartje te kopen.
Dat de gemeente zich al ruim een jaar geleden juridisch liet adviseren over onttrekking aan de openbaarheid – een plan dat pas een jaar later openbaar werd – viel verkeerd bij Marianne de Boer (LZ) die onder verwijzing naar die geheime stukken tijdens de raad van 22 mei stelde dat de pilot dus in feite neer was gekomen op verkwisting van publiek geld. Jos Kerkhoven (DZ): ‘we worden voor de gek gehouden’. Maar meer kon of mocht hij er ook niet over zeggen.
Fysiek hek
Die adviezen – het derde op 23 oktober 2024, het vierde op 10 april 2025 (bij de lancering van het onttrekkingsplan) en het vijfde op 13 mei 2025 (toen de discussie over het plan was losgebarsten) gingen niet uitsluitend over onttrekking, ook de kwestie van het het al-dan-niet fysieke hek kwam volgens De Boer langs in die adviezen (inmiddels als harde randvoorwaarde in het voorstel opgenomen).
Volgens de raadsinformatiebrief van wethouder Breunesse gingen de adviezen ook over de ticketverkoop en over ‘diverse zaken waar mogelijk rekening mee dient te worden gehouden’.
Bij die ‘diverse zaken’ zou best de gratis toegang voor inwoners van Zaanstad en Wormerland kunnen zitten. Of dat juridisch mogelijk is, blijft vooralsnog onduidelijk. Dat vond de gemeenteraad eigenlijk ook, daarom kreeg het raadsvoorstel via een unaniem aangenomen amendement de harde ‘randvoorwaarde’ mee dat de plannen niet doorgaan zonder dat die gratis toegang is geregeld.
Schadeclaims
Zaanstad wil de adviezen niet openbaar maken vanwege financiële belangen van de gemeente. Voor het goed functioneren van de overheid is geheim juridisch advies nodig aldus de gemeente. Ook omdat Zaanstad er vanuit gaat dat ze juridisch aangesproken zal worden:
“Gelet op de belangentegenstellingen is niet uit te sluiten dat de gemeente in rechte aangesproken zal worden; zowel op haar publieke besluiten als op mogelijk schadeclaims. Daarom is het niet wenselijk om de proces-strategie openbaar te maken. Dat kan de gemeente schaden.’
Als er rechtszaken volgen, zal Zaanstad waarschijnlijk toch die adviezen openbaar moeten maken of er tenminste gebruik van gaan maken.
Waarom ze geheim zijn is ook een beetje merkwaardig, ze tonen namelijk volgens de gemeente aan dat Zaanstad helemaal goed zit:
‘Uit de adviezen volgt telkenmale dat het nemen van een onttrekkingsbesluit door uw Raad mogelijk is’.
Door Piet Bakker op basis van Raadsinformatiebrief Zaanstad en gemeenteraad van 22 mei 2025. Foto: Jos Kerkhoven (DZ) zwaait met de geheime stukken.
Politiek is Rechts of Links,
in Zaanstad is dat Slinks,
Wat niet weet wat niet deert,
Dat heeft men uit het hoofd geleerd,
We lakken het gewoon Zwart,
En zetten de oppositie op mat,
Democratie ten top ?
Helaas dit is geen mop.
Dit is weer een schoolvoorbeeld van bestuurlijke arrogantie. De gemeente Zaanstad houdt cruciale juridische adviezen achter gesloten deuren, terwijl het gaat om een publiek belang: de toekomst van de Zaanse Schans. De reden? 'Financiële belangen' en 'processtrategie'. Maar wat blijkt? Diezelfde adviezen zouden volgens de gemeente júíst aantonen dat ze 'goed zitten'. Als dat zo is, waarom dan deze idiote geheimdoenerij? En als raadsleden deze geheime stukken pas ontvangen nadat ik daar diverse keren om moest vragen - met andere woorden: zonder mijn aandringen was de gemeenteraad hiervan niet op de hoogte geweest!
Het stinkt. Eerst een mislukte pilot (€1 miljoen weggegooid), dan stiekem plannen smeden voor onttrekking aan de openbaarheid, en nu een rookgordijn van juridische geheimtaal. De raad had de macht om de geheimhouding op te heffen - zoals Eli Behram terecht opmerkte - maar de meerderheid koos voor zwijgen. Blijkbaar is 'democratie' in Zaanstad synoniem met: 'U mag straks wel betalen voor de Schans, maar meepraten? Ho, ho, dat gaat te ver.’
En dan die 'harde randvoorwaarde' van gratis toegang voor inwoners: hoe naïef moet je zijn om te geloven dat dit college dat serieus neemt? Als ze nu al weigeren openheid te geven, waarom zouden ze dan wél luisteren naar de raad als de hekken er eenmaal staan?
Dit soort achterkamertjespolitiek verdient maar één reactie: een stem tegen elke partij die deze clownshow mogelijk maakt.
Ik zou de raad aanraden de factsheet van de VNG bekijken (https://vng.nl/sites/default/files/2023-03/Factsheet-geheimhouding.pdf) als ik de factsheet goed lees kan de Raad de door het college opgelegde geheimhouding opheffen indien de geheime informatie gedeeld is met de raad wat het geval is. Misschien dat de fanatieke verdedigers de heer Kuyper (Rosa) en mevrouw Stroo (Groenlinks) (beide partijen in de coalitie) hun gelijk bevestigen door een motie in te dienen om de geheimhouding op te heffen. Heb zo maar het gevoel dat de rest van de Raad voorstemt. Indien Kuyper en Stroo een dergelijke motie niet indient dan is hun betoog dat er desinformatie verspreid wordt blijkbaar zelf desinformatie als je geen openheid nastreeft.
Het probleem is, dat het grootste deel van de fracties vorige week akkoord ging met in stand houden van de geheimhouding. Echt te bizar voor woorden
U heeft terecht gewezen op de mogelijkheid voor de gemeenteraad om de geheimhouding op de juridische adviezen over de Zaanse Schans op te heffen, zoals vermeld in de factsheet van de VNG. Transparantie is een fundamenteel recht van burgers, vooral wanneer het gaat om besluiten die publieke middelen en gemeenschappelijke ruimtes betreffen. Het is essentieel dat de gemeenteraad deze mogelijkheid serieus neemt en handelt in het belang van openheid en vertrouwen. Door de geheimhouding op te heffen, toont de raad aan dat zij de belangen van de inwoners vooropstelt en bereid is verantwoording af te leggen over haar besluiten. Dit versterkt niet alleen het vertrouwen van de burgers in hun bestuurders, maar bevordert ook een gezonde democratische cultuur waarin openheid en participatie centraal staan. Je zou niet anders mogen verwachten dat meneer Kuyper (Rosa) en mevrouw Stroo (Groenlinks) streven naar een bestuur dat transparant, verantwoordelijk en in dienst van de gemeenschap opereert.
Dit waren niet de enige fracties. Het grootste deel van de gemeenteraad koos er vorige week voor om de geheimhouding in stand te houden!
Als ik het goed heb waren alleen DZ, PVV en LZ (Groep de Boer) voor volledige transparantie
Dank voor deze aanvulling, Carin. Juist het feit dat een meerderheid van de gemeenteraad ervoor koos om de geheimhouding te handhaven, maakt het des te urgenter dat dit besluit kritisch wordt bevraagd. Geheimhouding mag nooit de standaard zijn bij zaken die de publieke ruimte en gemeenschap direct raken. Burgers hebben recht op transparantie, controleerbaarheid en eerlijke besluitvorming. Als deze adviezen echt het algemeen belang dienen, is er geen rechtvaardiging om ze achter gesloten deuren te houden. Wat moet er nu gebeuren? De raad moet de moed tonen om dit besluit te heroverwegen. Eén raadslid of fractie kan een voorstel indienen om de geheimhouding op te heffen. Als de inhoud werkelijk verdedigbaar is, dan kan dat ook in het volle licht van de democratie. De inwoners van Zaanstad verdienen niets minder.
Als het gemeentebestuur haar ogen had opengehouden dan waren de financiële gevolgen veel minder groot geweest en was er minder zwarte lak nodig geweest om het onvermogen en de onkunde van diezelfde bestuurders te verhullen.
En dan zijn er nog mensen die vragen waarom ik vind dat de democratie in Zaanstad is overleden.....
Ik vermoed, dat veel Zaankanters; gezien de absurde ontwikkelingen rond de zaak "Zaanse Schans" hun mening en keuze nu over de volgende gemeentelijje verkiezingen, NIET meer geheim kunnen/zullen houden.
" Voor het goed functioneren van de overheid is geheim juridisch advies nodig aldus de gemeente "
Hoezo democratie ?
Die geheime stukken gaan vast over de gelden die vrijkomen voor de gemeente en kunnen gebruikt worden voor sluitposten.
Denk maar niet dat die gelden per bezoeker transparant worden gedeeld met de inwoners.
De zwarte stift is een ozo gewild middel voor de gemeente 😖🤢🤮
Is dit de fractievoorzitter van de P.O.V die deze mening over Zaanstad geeft?
Nee mevrouw de Boer, de fractievoorzitter van de POV schrijft zijn naam als Keijser.
Zoals eerder vermeldt, geheimhouding en zwartlakkerij, het democratische gehalte van de gemeente Zaanstad. Let wel, dit zijn door ons gekozen bestuurders.
Een gemeenteraad wordt in Nederland gekozen, bestuurders niet. Een burgemeester is de zetbaas van de centrale overheid en speelt dus baasje van de politie. "Burgervader" is een misleidende term.
De pijlers waarop het openbaar bestuur rust zijn: leger, politie, Openbaar Ministerie en Belastingdienst. Je zult zelden iets naars over hen horen vanuit dat bestuur.
De Nederlandse democratie is een gemankeerde. Veel benoemde bestuurders, achterkamertjes, een volksvertegenwoordiging die met veel bezig is en -o ja- doen alsof ze de bestuurders controleren, geheimhouding, laten verdwijnen van stukken en fotorolletjes, frustreren van de openbaarheid van bestuur, enzovoort.
Was Nederland (was Zaanstad) maar een werkende democratie.
Onze “burgervader” zien of horen we niet in dit verhaal.. Die is immers te druk met panden dichttimmeren en Gaza.
Hopelijk weet de Zaanse burger de komende verkiezingen voor de nieuwe raad op wie ze in ieder geval niet meer moeten stemmen..