‘Het is de verwachting dat dit effect zich niet of in beperkte mate zal voordoen.’ Met die zin sust voormalig minister Madlener de zorgen van Zaanstad en Wormerland, die begin april een brief stuurden met een duidelijke boodschap: niet méér, maar mínder geluidsoverlast door vliegverkeer.

In hun brief waarschuwden de gemeenten voor de gevolgen van het nieuwe luchtruimontwerp rond Schiphol. Vooral boven Wormer, Wormerveer, Assendelft en Krommenie zou het aantal vluchten en de geluidsoverlast toenemen. Hun oproep aan de minister: pas de routes aan en sluit Schiphol ’s nachts om de hinder voor inwoners juist te verminderen.

Minister Madlener reageert terughoudend: de effecten voor Wormerland zullen zich ‘niet of in beperkte mate’ voordoen, en voor delen van Zaanstad wordt zelfs een ‘beperkte verbetering’ voorzien. Hij schreef die brief op 23 mei maar deze verscheen pas op 12 juni op het Raadsinformatiesysteem van Wormerland. Door de val van het kabinet is de PVV-minister inmiddels niet meer in functie.

‘Worst case’

De verwachte toename van geluid boven Wormerland komt volgens minister Madlener voort uit een berekening waarbij vliegtuigen vanaf het zuiden met een scherpe bocht richting de Polderbaan draaien. De analyse gaat uit van een draaihoek van meer dan 90 graden, wat in de praktijk zelden voorkomt.

Het is bewust als ‘worst case’ gemodelleerd, maar volgens de minister is de kans groot dat vliegtuigen in werkelijkheid anders vliegen. Daardoor zou de geluidstoename in Wormerland beperkt blijven of zelfs uitblijven.

Over het noorden van Zaanstad zijn de gemeenten en het ministerie het niet eens. Zaanstad en Wormerland verwachten juist een aanzienlijke toename van overlast in onder meer Wormerveer, Krommenie en Assendelft, gebieden die nu al veel hinder ervaren.

Minister Madlener denkt daar anders over: volgens hem kan het startende vliegverkeer vanaf de Polderbaan voortaan noordelijker afbuigen, waardoor juist minder vliegtuigen direct over het gebied zouden komen. Ook voor het zuiden van Zaanstad verwacht hij een verbetering, doordat meer vliegverkeer zou vertrekken vanaf de verder van woongebieden gelegen Polderbaan in plaats van de Zwanenburgbaan.

Nachtvliegen

Zaanstad en Wormerland pleiten in hun brief voor een volledige nachtsluiting van Schiphol tussen 23.00 en 07.00, omdat nachtelijk vliegverkeer volgens hen extra hinder en slaapverstoring veroorzaakt. Cijfers uit de GGD Gezondheidsmonitor onderbouwen dat, met hoge percentages slaapverstoring in onder meer Krommenie en Assendelft.

Minister Madlener wijst erop dat een nachtsluiting buiten de luchtruimherziening valt, maar dat er binnen het Balanced Approach-pakket wel maatregelen zijn genomen om nachtelijke geluidshinder te beperken. Ook loopt er nog een impactanalyse naar nachtsluiting.

Plannen

Het kabinet wil het aantal vluchten op Schiphol beperken tot 478.000 per jaar, met een maximum van 27.000 nachtvluchten. Deze maatregel moet vanaf november 2025 ingaan en in 2026 leiden tot 15 procent minder geluidshinder. Tegelijk komen er strengere regels voor lawaaiige vliegtuigen: hogere tarieven, een nachtverbod op de luidste toestellen en stimulering van stillere vlootvernieuwing.

Deze aanpak maakt deel uit van de eerdergenoemde Balanced Approach, een Europese procedure die vereist dat eerst wordt aangetoond dat geluidsreductie niet op andere manieren kan. De Europese Commissie steunt het plan in principe, maar stelde nog enkele vragen – onder meer over privévluchten. Als de procedure vertraging oploopt, gaan de nieuwe grenzen pas in november 2026 in.

Cijfers 2025

In de eerste vier maanden van 2025 verwerkte Schiphol bijna 150.000 vluchten. Dat is 1 procent meer dan in dezelfde periode van 2024. In april 2025 werden ruim 40.000 vluchten afgehandeld.

In 2024 verwerkte Schiphol 473.814 vluchten en dat is ruim 7 procent meer dan in 2023. In 2025 mag Schiphol nog een klein beetje (1 procent) groeien naar 478.000 vluchten als de plannen bekrachtigd worden (Schiphol en de minister noemen dat zelf overigens ‘krimp’ omdat het minder is dan de 500.000 die als maximum voor corona werd aangehouden).

Het doel van het kabinet is 20 procent minder ernstig gehinderden, maar dat was al op de langere baan geschoven (net als het schrappen van de nachtvluchten). De 478.000 van het kabinet zou voor 15 procent minder gehinderden moeten zorgen.

---

Onderstaande grafiek laat het aantal vluchten per maand op Schiphol zien sinds begin 2019 (het laatste pre-coronajaar). Vanaf mei 2024 ligt het aantal boven de 40.000 per maand. November en december 2024 en januari 2025 liggen daar onder met 37.000 vluchten. In april 2025 ging het om ruim 40.000 vluchten.

In 2017, 2018 en 2019 eindigde Schiphol met bijna 500.000 vluchten. In de coronajaren 2020 en 2021 lag dat fors lager. Van 2022 ging dat weer omhoog. In de eerste vier maanden van 2025 werden er bijna 150.000 vluchten afgewerkt.

Ongeveer 4 procent van de vluchten in de afgelopen jaren waren nachtvluchten (aankomend of vertrekkend tussen 23.00 en 06.00 uur), 2 procent viel in de vroege ochtend (aankomend of vertrekkend tussen 06.00 en 07.00 uur).

Lees ook Ons Schiphol-dossier

Door: Nick Boeske & Piet Bakker. Info: Raadsinformatiesysteem Wormerland, Schiphol (Verkeers- en vervoercijfers) en eerder geschreven artikel. Foto en grafieken: De Orkaan.