Onderzoeksplatform Follow the Money publiceerde begin juni over misstanden bij het interventieteam ondermijnende criminaliteit dat in Zaandam-Oost opereert. In reactie daarop probeerde burgemeester Hamming met een Raadsinformatiebrief de kou uit de lucht te halen. Dat is niet echt gelukt, aanstaande donderdag – 19 juni – moet hij in het Zaanstad Beraad vragen over de kwestie beantwoorden.

Volgens de Raadsinformatiebrief was een interventieteam broodnodig: ‘we willen laten zien dat criminaliteit geen goede toekomst biedt’ en ‘onze inwoners in Zaandam-Oost vragen ons om een stevige inzet’. Op de kritiek op de ‘onorthodoxe’ manier waarop het team werkte ging de burgemeester nauwelijks in. De berichtgeving van FTM was ‘een duidelijk aanvullend signaal’ dat onderzoek en evaluatie van het team noodzakelijk is.

Van ‘discriminatie en onrechtmatigheid’ kon geen sprake zijn volgens de burgemeester. Er was bijvoorbeeld gesproken met de ‘Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme’ en ‘uit dat gesprek blijkt dat de Zaanse aanpak voldoet’. Die waarneming was opmerkelijk, de Staatscommissie heeft laten weten dat ze zo’n oordeel nooit geveld heeft.

Integriteit

PvdA-fractieleider Eylem Köseoglu heeft een ‘rondvraag’ aangevraagd waar Hamming op een aantal vragen moet antwoorden. De PvdA in Zaanstad onderschrijft ‘de inzet van het college om de leefbaarheid en veiligheid in Zaandam-Oost te verbeteren’ maar de coalitiepartij stelt dat door de publicatie van Follow the Money er vragen zijn over de huidige aanpak:

‘De zorgen betreffen onder meer het ervaren gebrek aan juridische en ethische waarborgen, de interne veiligheid voor ambtenaren om kritiek te uiten, en de mogelijke gevolgen voor het vertrouwen van inwoners in de overheid.’

Ze wil weten hoe Hamming kijkt ‘naar de berichten en signalen dat sommige ambtenaren zich onder druk gezet voelen om mee te werken aan deze aanpak, zich soms niet veilig voelen om misstanden te melden en dat eerdere signalen over integriteit zijn genegeerd of zelfs ontmoedigd?’

Organisatiecultuur

Ook vraagt ze om onafhankelijk onderzoek. Het college van Zaanstad heeft wel onderzoek aangekondigd, maar dat zou door de gemeente zelf uitgevoerd moeten worden. Dat vindt ze geen goed plan. Ze ziet liever een extern onderzoek naar de ‘juridische houdbaarheid, proportionaliteit en ethische toetsing van de werkwijze van het interventieteam en de ondermijningsaanpak in Zaandam-Oost’. Ook wil ze ‘de onderliggende organisatiecultuur’ bij de gemeente laten onderzoeken.

(Dat laatste punt lijkt nogal vaag en algemeen maar gaat bijvoorbeeld om het tegenhouden van onderzoek, het druk uitoefenen op mensen met kritiek en concrete pogingen om informatie achter te houden.)

Oppositiebrief

Door oppositiepartijen PvdD (Stella Pieterson), SP (Anna de Groot), CU (Hanneke Veurink-Malda), D66 (Merel Kingma) en DENK (Erdogan Sahin) zou dinsdag 10 juni al een brief aan de gemeenteraad zijn gestuurd waarin burgemeester Hamming gevraagd werd om binnen twee weken een reactie te geven in de vorm van een uitgebreide raadsinformatiebrief met een reflectie op het artikel van FtM. Die brief hebben wij niet in het Raadsinformatiesysteem kunnen vinden.

De vergadering van het Zaanstad Beraad begint om 19.00 uur. Dan zijn er ook drie insprekers over het FtM-artikel: de heer Siebe (FNV Lokaal Zaanstreek-Waterland), Wil Roode, (FNV Sector Uitkeringsgerechtigden) en mevrouw Jong, namens FNV Netwerk Wereldburgers). Om 20.15 uur staat de rondvraag op de agenda.

Door Piet Bakker op basis van documentatie op Raadsinformatiesysteem van Zaanstad, artikel op Follow the Money en eerder nieuws op De Orkaan. Afbeelding: Brandaris (Google Street View, inzet: PvdA-raadslid Eylem Köseoglu en burgemeester Hamming).