Geachte Majesteit, 

Allereerst wil ik u vandaag van harte welkom heten in Zaandam-Oost. Het is bijzonder dat u samen met staatssecretaris Nobel een bezoek brengt aan onze wijk, waar het Pact Zaandam-Oost 2024–2044 van kracht is. 

Helaas ben ik niet uitgenodigd om met u te spreken, vandaar dit bericht.

De aandacht voor thema’s als armoede, jongerenproblematiek is, net als in andere wijken in onze streek, terecht en nodig. Veel bewoners hopen op een echte vooruitgang, en uw komst laat het belang daarvan zien. 

Toch wil ik via deze brief uw aandacht vragen voor iets wat niet (te) vaak wordt benoemd of erkend.

Er bestaat in Zaandam-Oost niet alleen hoop en samenwerking, maar ook diepe zorg, onrust en zelfs angst van bewoners en medewerkers in Zaanstad. Bewoners en medewerkers spreken over een harde aanpak die hen overvalt en buitensluit. Terwijl het hen zou moeten ondersteunen. 

Zorgwekkende signalen uit de wijk zijn al verschenen in artikelen van onderzoekplatform Follow the Money (FTM), De Orkaan en NRC. 

In deze artikelen komen bewoners aan het woord die zich door het gemeentelijke interventieteam niet geholpen, maar juist opgejaagd voelen. 

Sommigen vertellen hoe ambtenaren, overwegend grote mannen in het zwart, plotseling binnen stonden voor een controle. Zonder hen een duidelijke uitleg of toestemming te geven. Er zijn situaties waarbij foto’s van persoonlijke spullen zijn gemaakt, waarbij mensen zich vernederd voelden, soms zelfs waar hun kinderen bij waren. 

Daarnaast wordt in de artikelen beschreven dat gegevens van bewoners (waaronder zeer persoonlijke informatie) zijn gedeeld tussen instanties, zonder dat er een verplichte privacy-analyse is uitgevoerd. De Functionaris Gegevensbescherming van Zaanstad heeft hierover gewaarschuwd. Maar deze signalen lijken onvoldoende serieus genomen te zijn. 

Er wordt ook melding gemaakt van discriminatie. Bewoners met een migratieachtergrond zouden opvallend vaak doelwit zijn van controles. Dit zorgt voor een gevoel van ongelijkheid en wantrouwen in de overheid. 

Ook mensen/medewerkers van Zaanstad die door het interventieteam betrokken werden, maken zich zorgen hierover. Verschillende medewerkers zijn gestopt vanwege de werkwijze van dit team. En sommigen hebben een integriteitsmelding gedaan. 

Burgervader

Toch is er geen sprake geweest van een onafhankelijk of openbaar onderzoek naar deze klachten. Een oneerlijke aanpak en een schandpaal waarbij de rechtsmogelijkheden beknot worden, door uw gastheer, onze burgervader. 

Naast de zorgen die in de artikelen worden beschreven, is er ook een kwestie over de publicatie van persoonsgegevens van bijstandsgerechtigden. 

De gemeente Zaanstad heeft volledige namen, geboortedata en cliëntnummers van 24 (oud-)inwoners gepubliceerd in het gemeentelijke Stadsblad. Dit werd gepresenteerd als een ‘laatste poging’ om met de betrokkenen in contact te komen over hun vermeende schulden. De (AP) heeft hierop gereageerd door te stellen dat het ‘nagelen aan de schandpaal’ van mensen een ‘extreem zwaar middel’ is dat maar zelden voorkomt bij overheden. 

De AP twijfelt of Zaanstad hiervoor wel een wettelijke basis heeft. En heeft de gemeente hierom om opheldering gevraagd. 

Waarom ik u schrijf Majesteit, ik schrijf u niet om een beschuldigende vinger te wijzen, maar om te vragen om een eerlijk en volledig beeld te geven van wat er zich afspeelt in onze wijk. In onze levens. 

Het Pact Zaandam-Oost wordt gepresenteerd als een samenwerking, als een hoopvolle nieuwe mooie start. Maar echte verandering kan pas ontstaan als ook de schaduwkant wordt erkend. 

U heeft als koningin geen directe politieke macht, maar uw gezag is groot. Uw aandacht voor kwetsbare groepen, voor de mentale gezondheid van bewoners en sociale ongelijkheid is bekend. 

Mijn oproep

Ik hoop dat u juist als onafhankelijke en betrokken vertegenwoordiger van ons land, ook deze andere kant van het verhaal wilt horen. Ik hoop dat u vraagt naar transparantie, naar privacy, naar gelijke behandeling en naar de menselijke kant van beleid. 

Misschien kunt u zelfs uw invloed gebruiken om aan te dringen op een onafhankelijk onderzoek naar de uitvoering van het interventiebeleid in Zaandam-Oost. Zodat er duidelijkheid komt.

En misschien het vertrouwen kan worden hersteld.

Hoogachtend,

Asri Yilmaz, inwoner van Zaandam-Oost

Door: Asri Yilmaz, bewoonster van Zaandam Oost