Echt moeilijk kreeg wethouder René Tuijn (PvdA) het niet tijdens het debat over de ondergang van Groupcard en de ZaansePas. Het was wel ‘goed mis’ gegaan volgens de wethouder: ‘we hebben gewoon dingen gemist op een manier die niet correct is’, ‘de controle is onvoldoende geweest’, ‘de derdengeldrekening was geen derdengeldrekening, in dit geval hadden we daar beter naar moeten kijken’. En als afsluiter: ‘het verdient geen enkele prijs en zeker geen schoonheidsprijs’.

Na deze knieval richtte de wethouder zich op zijn blik naar de toekomst. In de toekomst gaat het allemaal beter. De gemeente heeft nu een ’tool’ van kredietbeoordelaar Graydon, en ‘dit instrument moet alarm slaan’ als er iets aan de hand is. De voorbeelden van Tuijn waren opmerkelijk. Wanneer slaat het systeem aan: als er een nieuwe bestuurder aantreedt, de jaarrekening wordt gepubliceerd of het bedrijf surseance van betaling aanvraagt.

Om dat laatste voorbeeld moest Tuijn ook wel een beetje lachen: ‘dan ben je wat laat als die binnenkomt’. Maar verder viel er weinig te lachen. Zaanstad had nog € 322.966 op de rekening bij Groupcard staan. Bovendien is Groupcard betaald voor diensten in 2025 die ze niet uitvoeren, moeten pashouders gecompenseerd worden, heeft de afwikkeling geld gekost en is die nieuwe Graydon-tool natuurlijk ook niet gratis.

Jaarverslagen

Dat die ’tool’ de gemeente waarschuwt bij nieuwe bestuurders en de publicatie van jaarverslagen, lijkt een enigszins overbodige actie. Uit het verloop van het faillissement blijkt dat Zaanstad geen onderzoek naar de bestuursstructuur van Groupcard heeft gedaan en dat er ook geen alarmbellen zijn afgegaan toen het bedrijf verzuimde jaarverslagen over 2023 en 2024 uit eigen beweging aan te leveren. Die verplichting stond in de aanbesteding. Medio 2024 had Zaanstad al het verslag over 2023 moeten hebben, maar dat werd pas een jaar later aangevraagd (en niet ontvangen).

Vooral POV-raadslid Perry van der Velden, die een rondvraag over het debacle had aangevraagd samen met Nick Hendriks (CDA) en Jovana Blazevska (VVD) was zeer kritisch:

‘Je wil weten met wie je zaken doet. Met geld van Zaankanters, wat wij bij elkaar brengen. Dan is er iets goed mis. En dan kan je niet met een technische sessie dat verbloemen door te zeggen van “ja, dat is niet helemaal gegaan zoals het hoort”. Het is gewoon echt heel erg goed mis. En we zijn ruim 3 ton kwijt als het straks niet meer is. En het vertrouwen van de ondernemers en van degenen die de Groupcard gekocht hebben, ook die zijn het vertrouwen kwijt. Dat vind ik heel heel erg. Dus ik wil ook graag weten hoe heeft dit kunnen gebeuren en hoe is het zo lang buiten de raad gebleven?’

Belletje?

Van der Velden vroeg zich af waarom het toezicht zo tekort is geschoten: onjuiste KvK-inschrijvingen (sinds 2017), een incomplete boekhouding, de derdengeldrekening onjuist, slechts één bestuurder / aandeelhouder, ‘en dat je een jaarrekening opvraagt en daar geen antwoord op krijgt en daar geen opvolging aan geeft: heel slecht’.

Volgens het POV-raadslid had er echt een belletje moeten gaan rinkelen bij Zaanstad toen de jaarrekening niet binnenkwam en had er ingegrepen moeten worden bij de derdengeldrekening: ‘Als er één ding niet kan, is dat je geen toezicht hebt op een derdengeldrekening.’

Sietse Oppenhuizen (CU) vroeg zich af waarom de signalen – die in het verleden kennelijk genegeerd zijn – nu wel opgepakt zouden worden. Tuijn probeerde hem gerust te stellen. Er werkten genoeg mensen bij de afdeling die het controleerde en er was sprake van een ‘vier-ogen-principe’ En Tuijn ging ook kijken naar andere contracten van Zaanstad.

Fouten

Raadsleden waren ook niet erg te spreken over de technische presentatie van begin oktober, waar de gemeente vooral inging op waarom de pas er moest komen. Technische problemen, deelname, beoordelingen, tevredenheid, kosten en de toekomst; de rol van Zaanstad bij het toezicht bleef onderbelicht.

Dat werd pas duidelijk bij de allerlaatste Raadsinformatiebrief waaruit – in bedekte termen – bleek dat Zaanstad de jaarrekeningen niet had gekregen en niet had opgetreden toen ze dat (een jaar te laat) in de gaten kregen. Van der Velden: ‘En dan gaan mijn haren een beetje rechtop staan’ (wat nog een hele opgave is voor dit raadslid).

Ook hier moest Tuijn door het stof: ‘we hebben heel veel van deze informatie met u gedeeld en dus een andere keuze gemaakt in de presentatie, voor mij hadden er wat meer vragen beantwoord mogen worden die tijdens die sessie als politiek werden afgedaan’.

Na een rondje zelfkastijding en verontwaardiging keken raad en wethouder liever vooruit. Nick Hendriks: ‘We zijn gewoon een organisatie waar mensen werken en waar fouten worden gemaakt. En dat dat gebeurt nou eenmaal.’ Waarvan acte.

Door Piet Bakker op basis van rondvraag in Zaanstad Beraad van 13 november en technische presentatie (2 oktober 2025) en eerder nieuws op De Orkaan. Afbeelding: Tuijn (links) en Van der Velden.