Op 10 december publiceerde Zaanstad officieel de ‘Verordening op de heffing en invordering van een vermakelijkhedenretributie Zaanse Schans 2021’.
Dat deed de gemeente voor de vierde keer. De verordening moet ingaan op 1 februari 2021. Eerder werden er verordeningen gepubliceerd die op 1 januari, 1 juni en 1 oktober hadden moeten ingaan. En telkens werden ze weer ingetrokken.
Op 8 december, twee dagen voor deze officiële bekendmaking, schrijft wethouder Hans Krieger (VVD) aan de raad:
“Er is een reële kans dat de volgende door de raad gestelde mijlpaal (inhoudelijke en juridische uitwerking van het duurzaam exploitatiemodel, oprichting van een juridische entiteit) per 1 februari 2021 niet haalbaar blijkt.”
Die aankondiging voor 1 februari is een ‘stok achter de deur’. Niemand op de Zaanse Schans wil die heffing, en al een jaar beloven ze daar met een alternatief te komen. Als dat er is, trekt Zaanstad de verordening in. Dat hebben ze alle voorgaande keren gedaan, en waarschijnlijk doen ze dat nu weer, op het Stadhuis geloven ze nog steeds in dat alternatief. Tot dusver is dat niet gelukt, en een plan dat door alle ‘stakeholders’ gesteund wordt, komt er zeker niet. Verder dan plannen voor een soort van treiterkaart (je mag zelfs niet naar de wc zonder) kwamen musea, molens en Stichting niet. Ondernemers en bewoners zijn mordicus tegen.
Prestigeobject
Vier keer aangekondigd. Vier keer de keutel ingetrokken. Een verstandig mens of een professioneel geleid bedrijf zou denken: misschien toch niet zo’n goed idee. Maar niet in Zaanstad.
De ‘vermakelijkhedenretributie Zaanse Schans’ ontwikkelt zich tot een vermakelijk prestigeobject – als het niet zo’n dure grap zou zijn, maar dat is het dus wel. De ambtelijke kosten van de voorbereiding van alle regelingen en plannen, de talrijke vergaderingen, het weer intrekken, de kosten voor adviesbureaus, mediators, bemiddelaars, deskundigen… het is ongetwijfeld meer dan de VMR in de komende 10 jaar gaat opbrengen.
Zaanstad heeft zich op basis van volstrekt virtuele cijfers rijk gerekend bij de inkomsten. De gemeente gokt op € 240.000 maar als er € 50.000 wordt opgehaald zijn ze spekkoper. Het plannetje om bijna een half miljoen bij het Rijk te declareren voor gederfde inkomsten vanwege corona (eigenlijk hoopte men op € 960.000) is zonder meer riskant. De rijksoverheid heeft al aangekondigd bij bedrijven de ten onrechte aangevraagde steun terug te gaan halen. Dat zouden ze ook zomaar eens bij gemeenten kunnen doen.
Verdienmodel
De fundamenten van deze doodlopende weg is gelegd bij het smeden van de coalitie in 2018 toen VVD, PvdA, D66, ROSA, CDA en CU het een goed idee vonden een ‘verdienmodel’ voor de Zaanse Schans te ontwikkelen. Vanaf dat moment zijn de verhoudingen tussen de gemeente en de partijen op de Schans ernstig verslechterd, op de Zaanse Schans zelf is de sfeer van onvriendelijk nu ronduit vijandig geworden.
Zaanstad zegt die VMR te willen heffen om de kosten te dekken. De oplossing is natuurlijk eenvoudig: stop met het maken van die kosten. En als de verschillende partijen op de Schans wel willen dat die kosten gemaakt worden: laat ze er zelf voor betalen.
Aanlegsteiger
Hoe hoog zijn die kosten eigenlijk en wat zit erin? De onderbouwing is een soap op zich. Bij de presentatie eind oktober 2019 hield Zaanstad de kosten geheim. Het zou om € 800.000 gaan, waarbij ook zaken werden genoemd die allang betaald waren: de naamsverandering station Zaandijk Zaanse Schans en kosten voor ‘entreegebied, bebording, bestratingen en wandelpaden’. Wel zou de Schans moeten betalen voor een aanlegsteiger voor cruiseschepen waarop niemand te wachten zat. Toen er eindelijk een uitsplitsing kwam bleek het om € 770.000 te gaan. En halverwege dit jaar werd dat bijgesteld tot € 668.000 door het schrappen van het crowdmanagement.
Het grootste bedrag (€ 190.000) is een ‘onderhoudssubsidie openbare ruimte Zaanse Schans’. Dat kan meteen geschrapt, het beheer van de openbare ruimte is gewoon een gemeentelijke taak. Willen ze op de Schans meer onderhoud? Dat kan de Stichting betalen uit de parkeergelden.
Dan is er € 150.000 voor ‘straattoezicht en belastingen’. Welke ‘belastingen’? En straattoezicht is ook een gemeentelijke taak. Kan geschrapt.
Zaanstad wil ook een bijdrage van € 100.000 voor Marketing Zaanstreek (de VVV). Onzin, dat heeft de Zaanse Schans altijd zelf gedaan en moeten ze ook zelf blijven doen.
Voor de Julianasteiger wil Zaanstad een bijdrage van € 38.000. (hoeveel schepen leggen daar aan?). Voor de looproute van het station naar de Schans moet € 7.000 worden bijgedragen? Waarvoor? Die bordjes staan er toch al.
Impasse
Een andere omvangrijke post is de bijdrage die Zaanstad wil voor haar eigen ‘apparaat’ en personeel, het gaat om ‘procesmanagement’, kosten voor ‘Verkeer en Landschap’ en voor ‘Netwerken en control’. En voor ‘Advies en toezicht Havens & Vaarwegen’. Totaal: € 230.000.
De belangrijkste vraag is uiteraard waar die kosten eigenlijk uit bestaan, nu is dat totaal onduidelijk.
Het dossier Zaanse Schans is zo langzamerhand uitzichtloos: de partijen drijven steeds verder uit elkaar, de focus op geld uit de Schans te halen in corona-tijd begint surreële trekjes te krijgen, het invoeren van een ’terugverdien-model’ lijkt een doel op zich te worden, de inschatting van kosten en baten vertoont weinig relatie met de werkelijkheid.
Wat nu nodig is, is politieke moed in plaats van het blind verdedigen van de ingenomen stellingen.
Wederom een prima analyse van het zoveelste hoofdstuk in de tragikomedie/schertsvertoning/soap of hoe zal ik het noemen over het schimmenpaleis "de Zaanse Schans". De diepere oorzaak van deze slepende voorstelling (inclusief "Ontwikkelstrategie", "Duurzaam exploitatiemodel", "Bestuurshervorming" etc.) ligt in het feit dat de Gemeente ooit het beheer en bestuur over de openbare ruimte van dit alleraardigste buurtje aan de normale democratische controle heeft onttrokken door de gronden (om niet) over te dragen aan een pseudo-private stichting, die zich daarmee zelf moest bedruipen maar juist met miljoenen Euro's gemeentelijke subsidie overeind gehouden moest worden terwijl die Stichting de miljoenen Euro's parkeerinkomsten mocht incasseren. Aan (ambtelijke) gemeentelijke zijde lijkt een voorzichtige kentering gaande, de Gemeente neemt langzaam zijn taken en verantwoordelijkheden weer terug, maar aan (Stichting) de Zaanse Schans zijde is het licht nog lang niet gaan schijnen. Zolang het College de Stichting blijft volgen en zolang de Raad positieve zienswijzes over dwaze plannen blijft uitdelen en de "broedende kip" niet wil verstoren zal het aanmodderen blijven. Een radicale herziening is nodig om de rust te laten weerkeren. Hierbij alvast een suggestie voor het College om een begin van een oplossing te realiseren, een eerste stap op weg naar normalisering van de verhoudingen: de Gemeente neemt het openbaar terrein (inclusief parkeren) weer in beheer en incasseert de parkeergelden, net zoals bij betaald parkeren elders in Zaanstad. Van de netto opbrengst (de laatste jaren omstreeks € 1 miljoen, dit jaar uiteraard minder) moet om te beginnen het terrein onderhouden worden. De € 193.000 jaarlijkse subsidie aan de Stichting kan dan ook meteen vervallen. Van de rest kunnen andere noodzakelijke acties voor de Zaanse Schans betaald worden.
Wat een geweldig stuk weer daar kan geen landelijke kwaliteitskrant aan tippen chapeau! De stichting moet voor eens voor altijd stoppen met het onzinnige idee een openluchtmuseum te willen maken van de Zaanse schans, dat kan juridisch niet. Ook niet om alleen een cultuurtoerist verwelkomen op de zs werkt ook niet , alle toeristen moeten welkom zijn op de zs. Stop met het alternatieve exploitatiemodel dat wordt ontwikkeld door de stichting , Zaans museum en de molens, die grote subsidies ontvangen van de gemeente . Ga weer rond de tafel zitten met alle stakeholders dus ook ondernemers en bewoners. Zie het als een grote familie. Als je binnen een gezin alle besluiten neemt zonder je vrouw of man te raadplegen krijg je ook hommeles. Het is niet zo moeilijk , maar ondernemers en bewoners negeren gaat nooit werken.
de molens ontvangen geen enkele subsidie van de gemeente! Die moeten het hebben van de entreegelden die bezoekers betalen. Het Zaans Museum ontvangt daarentegen 1,2 mln euro op jaarbasis.
Weer een zeer sterk stuk Orkaan! De spijker op zijn kop. Wij voelen ons roepende in de woestijn...
Iedereen klaagt over de gemeente maar als je het aan de gemeente zou vragen zou dat niet aan hun liggen natuurlijk