Het beeld ‘Stille Strijd’ van Saskia Stolz staat al geruime tijd op de Wilhelminasluis naast het Zaantheater. Het wit-gele beeld heeft als doel de aandacht te vestigen op zelfdoding onder jongeren. Vandaag werd het beeld in de Zaanstreek onthuld met behulp van vijf sprekers.

De straatstenen zijn bedekt met een wit laagje bevroren dauw. De wind zorgt voor tranende ogen en snotterende neuzen. Toch heeft een groep van ongeveer dertig mensen zich verzameld rond het twee meter hoge beeld van Saskia Stolz. De ‘Stille Strijd’ toont een jongen die in elkaar gedoken zit, met de capuchon van zijn hoodie over zijn hoofd getrokken. Het is een weergave van een jongen die innerlijk strijdt. Plots luidt de kerkklok naast de brug en begint de onthulling van het beeld.

In de zomer van 2023 heeft team suïcidepreventie, onderdeel van de GGD, samen met de gemeente zich ingespannen om dit beeld naar de Zaanstreek te halen. Het is niet dé manier, maar een manier om zelfdoding onder de aandacht te brengen. ‘Het is een beeld dat veel mensen aanspreekt, denk ik. Het roept in ieder geval iets op bij mensen,’ vertelt Helen Daniels, coördinator van de suïcidepreventie, “Het is kunst en met kunst roep je het gesprek op. Daarmee haal je hopelijk ook wat van de beladenheid van het onderwerp af.’

Daniels benadrukt dat het onderwerp moeilijk bespreekbaar is: ‘Mensen zijn bang dat ze iemand op gedachten brengen of iemand verdrietig maken. Zodra je als docent hebt gevraagd of iemand zelfmoordgedachten heeft, weet je misschien ook niet zo goed wat je met het antwoord moet. Tijdens de trainingen leren professionals hiermee om te gaan. Dan leer je als docent of sportcoach echt de vraag te stellen ‘Denk je aan zelfmoord?’ en hoe ze met het antwoord ‘ja’ moeten omgaan,’ vertelt Van der Hout.

Na de verhalen van de vijf sprekers bij het beeld wandelt de groep in tweetallen richting het Zaantheater om op te warmen. Daar kunnen ze genieten van een kop sterke koffie of thee. Volgens Van der Hout gebeurt er nog iets belangrijks bij de onthulling van het beeld. In de deuropening naar het café staat hij in gesprek met een man en een vrouw. Het trio bespreekt de bijeenkomst en deelt verhalen. Na afloop vertelt Van der Hout: ‘Dit, het nabespreken en het gesprek aangaan, is waarom we dit doen. We willen het onderwerp bespreekbaar maken voor docenten, ouders van vrienden, voetbaltrainers enzovoort.’

Volgens Van der Hout en Daniels zijn juist die externe personen zoals docenten en sportcoaches in staat een impact te maken: 

‘Iemand kiest ervoor zijn verhaal bij diegene neer te leggen. Of je nu trainer, docent of coach bent: Iemand komt met zijn verhaal naar je toe. Dan gaat het er niet om: ‘Is dit wel mijn taak?’, maar het is iets menselijks. Het is belangrijk om jongeren te helpen.’ 

‘Veel jongeren vertellen dit soort dingen niet aan hun ouders omdat ze hen niet willen belasten,’ vult Daniëls aan. Marion Van der Heeden, communicatieadviseur van de suïcidepreventie, benadrukt daarom dat zowel ouders als docenten als sportcoaches openlijk hierover moeten praten.

Met het beeld hoopt het team dat we met elkaar het gesprek durven aangaan over dit gevoelige onderwerp. Dit zou de ‘stille strijd die mensen nu in hun hoofd voeren’ kunnen doorbreken.

De jongerenorganisatie Straathoekwerk sluit zich aan bij het beeld van de suïcidepreventie. ‘Het is een goed initiatief en ontzettend belangrijk dat er aandacht voor komt. Het beeld is een goede manier om het onderwerp onder de aandacht te brengen, omdat er iets loskomt bij voorbijgangers.’ 

Door: Sascha Timmerman, op de foto spreekt wethouder Natasja Groothuismink