Het plan voor een afgesloten Zaanse Schans met verplichte kaartverkoop in een ultra-korte samenvatting: zonder nieuw fietspad gaat het niet lukken. 

Niet minder dan vier ambtenaren treden aan bij de technische sessie op donderdag 8 mei in het Zaanstad Beraad over een ‘toekomstbestendige Zaanse Schans’. Voorzitter Hans Pijl belooft dat er na afloop van de presentatie ‘volop gelegenheid is om vragen te stellen’.

Niet dus.

Als de presentatie na een uur is afgelopen, is er nog een kwartiertje voor vragen. Er wordt een rondje gemaakt waarbij fracties één vraag mogen stellen, maar ook die worden niet allemaal beantwoord. De rest moet dan maar schriftelijk zegt Pijl.

Fietspad

Terwijl het zo leuk had kunnen worden. Op sommige slides staan namelijk best geinige dingen. Op slide 10 bijvoorbeeld. Als de raad instemt met verplichte ticketverkoop, moeten ze ook instemmen met het mobiliteitsplan. En daarin zit het ‘verleggen van het fietspad’ over de Zaanse Schans. Als dat niet lukt, staat heel het raderwerk stil en kan het gebied niet aan de openbaarheid worden onttrokken. Einde oefening.

Alles draait om de haalbaarheid van een ‘verlegd’ fietspad. Maar hoe wordt het ‘verlegd’, wat gaat het kosten en gaat dat lukken voor april 2026?

Verbreding?

Waar het moet komen wordt op slide 20 uitgelegd. Er zijn drie varianten. De eerste (1a) is het huidige fietspad verbreden – een optie die overigens niet in het mobiliteitsplan staat. Hoe je met zo’n fietspad kan voorkomen dat fietsers het afgesloten gebied kunnen betreden is onduidelijk. Want ‘randvoorwaarde voor ticketverkoop is dat het gebied kan worden afgesloten’. Bij deze variant loopt er een openbaar fietspad dwars doorheen. Probleem was ook niet dat het fietspad niet breed genoeg was, het wandelpad is niet breed genoeg waardoor voetgangers op het fietspad lopen.

Variant 2 (langs het wandelpad) is nog vreemder: die loopt dwars door vlak langs een beschermd Natura2000 gebied. Onmogelijk. Dat is helemaal geen variant maar lijkt uitsluitend in het plan opgenomen om de suggestie te wekken dat er wat te kiezen valt.

Variant 1b (huidige fietspad verleggen) heeft de voorkeur. Die variant bevat trouwens ook een stuk nieuw fietspad van Zaans Museum om Catharinahoeve heen en uitkomend op de Kalverringdijk zodat fietsers niet meer voor De Walvis langs hoeven. Maar voor het verleggen (bedoeld wordt niet verleggen maar ‘aanleggen’) van het fietspad is een omgevingsvergunning nodig waartegen bezwaar en beroep mogelijk is. Ook is er ‘toestemming van eigenaar van de grond nodig voor het aanleggen van het alternatieve fietspad’ (slide 22).

Verderop in de presentatie (slide 24) blijkt het niet om toestemming te gaan maar om ‘grondverwerving’ (aankoop). De grond is dus niet van Zaanstad. En dat kan ‘vertraging’ opleveren. Bovendien ‘moet rekening worden gehouden met regelgeving in relatie tot de ligging van de Zaanse Schans (het Natuurnetwerk Nederland (NNN-gebied) en/of het Natura2000 gebied). Stikstof-dingetjes dus.

En dat allemaal geregeld voor april 2026? De gemeente blijft optimistisch: ‘De uitvoering binnen een jaar is krap, maar onder een aantal voorwaarden niet geheel onmogelijk’, maar: ‘de eventuele gerechtelijke procedures zijn niet meegenomen in de planning’ (slide 25).

De kosten voor het fietspad zijn ingeschat op € 5 à € 5,4 miljoen. Daarvoor wordt een bijdrage gevraagd aan ‘Regiopartners Provincie + VRA (Vervoerregio Amsterdam). Totaal kosten de mobiliteitsmaatregelen € 15 miljoen in de komende tien jaar. Bestrijden van parkeeroverlast kost bijna € 8 miljoen. Daarnaast wordt er € 60 miljoen geïnvesteerd in het erfgoed. Dus € 75 miljoen in totaal. De grootste post is ‘verbouwing en herinrichting Zaans Museum’ (€ 15 miljoen). Die € 75 miljoen moet dus uit de kaartverkoop komen.

Komende dinsdag – 13 mei – worden de plannen inhoudelijk (en dus politiek) besproken in het Zaanstad Beraad. Daar is 2,5 uur voor uitgetrokken. Omdat de ’technische sessie’ in het water viel zal het ook ‘krap’ worden om daar alles te bespreken. Op 22 mei moet de raad een besluit nemen. Erg veel uitloop is er niet omdat alles (dus ook de aanleg van een nieuw fietspad) voor april 2026 geregeld zou moeten zijn.

Door Piet Bakker op basis van het Zaanstad Beraad van 8 mei. De presentatie vanaf de website te downloaden (wegens technische problemen bij Zaanstad is die niet te zien in de videoregistratie).