Het woordje ‘sloopt’ staat niet voor niets tussen aanhalingstekens. Het contra-onderzoek dat DZ heeft laten doen naar het integriteitsonderzoek naar DZ-fractieleider Juliëtte Rot liegt er niet om.

Maar of de contra-expertise een complete weergave bevat van het integriteitsonderzoek blijft onduidelijk. Dat is namelijk nog steeds geheim. De Orkaan heeft inmiddels een Woo-verzoek ingediend om het hele rapport boven water te halen.

Het oordeel in de contra-expertise is spijkerhard. Het bureau Necker dat in opdracht van burgemeester Hamming onderzoek deed kan er niets van. Ze doen alsof ze ‘wetgever, aanklager, en rechter’ tegelijkertijd zijn, kennen de wet niet maar passen hun eigen regels toe, gebruiken ‘drogredenen’ op grond van ‘onzinnige gedachten’ en vinden dat de gemeenteraad een ‘applausmachine’ is, en de burgemeester beroept zich op passages in de Grondwet die daar helemaal niet instaan.

Zo gaat het negen pagina’s door: ‘de vraag is of je een rapport serieus moet nemen dat is geschreven is door onderzoekers met een schrikbarend gebrek aan kennis over de bestuurlijke verhoudingen in gemeenten’ schrijft Michiel S. de Vries, oud-hoogleraar Bestuurskunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Deugindustrie

De Vries houdt zich de laatste jaren intensief bezig met het kritisch volgen van wat hij de ‘deugindustrie’ noemt en waarover hij het boek Kapot schreef:

‘opeens word je beschuldigd van grensoverschrijdend of niet-integer gedrag. Vaak heb je geen idee wat je hebt misdaan. Pas na een gerechtelijke procedure mag je een (vaak) rafelig onderzoeksrapport inzien op basis waarvan je bent weggewerkt. Dan blijkt dat je bazen ‘integriteitsonderzoek’ hebben ingeroepen om je eruit te werken.’

Integriteitsonderzoeken zijn dus bij voorbaat ‘vaak rafelig’ en worden op dubieuze gronden opgesteld. Als je De Vries inhuurt, krijgt je wat je verwacht. Maar dat wil niet automatisch zeggen dat het onzin is wat hij schrijft.

‘Traineren’ Woo-verzoek

Dankzij de contra-expertise weten we nu meer over het integriteitsonderzoek naar DZ-fractievoorzitter Juliëtte Rot. Bekend was al dat ze volgens Zaanstad de wet niet overtreden had maar wel vertrouwelijke informatie zou hebben gedeeld met derden, mensen ongepast zou hebben bejegend en ambtenaren van Zaanstad met te weinig respect hebben behandeld.

Om met dat laatste te beginnen. Rot zou in april 2023 een ambtenaar hebben beschuldigd van het ‘traineren’ van een Woo-verzoek en dat zou volgens de onderzoekers niet passen bij een respectvolle omgang met ambtenaren. Klopt niet volgens De Vries. Dat woord komt uit een anonieme mail. Bovendien is het een heel normale uitdrukking. En het was ook nog eens waar: Rot moest bijna een half jaar wachten op antwoord.

’Bovendien is het gebruik van dit woord binnen het kader van de gedragscode te beschouwen als een pietluttigheid. Ik neem aan dat in gemeenteraadsvergaderingen en door gemeenteraadsleden wel ergere verwijten naar elkaar worden geuit in debatten.’

Strafblad

En dan is er het optreden van Rot richting ‘een ondernemer’ dat ‘ongepast’ zou zijn. Dat gaat zeer waarschijnlijk over de exploitant van de North Sea Venue (NSV) aan de Hemkade. Rot heeft zes jaar geleden de burgemeester om een BIBOB-onderzoek gevraagd.

Juliëtte Rot zou hebben aangegeven dat zij ‘verdenkingen heeft over criminele activiteiten, bedreigingen, intimidatie door een in haar ogen malafide ondernemer.’ In 2021 heeft ze bij de gemeente Amsterdam een WOB-verzoek ingediend, en technische vragen gesteld over de Hemkade, ‘waarbij zij heeft gewezen op het strafblad van de ondernemer’.

De Vries: ‘Als er inderdaad sprake is geweest van een strafblad bij de ondernemer, als die zich schuldig heeft gemaakt aan bedreigingen en intimidatie, dan ligt het voor de hand de burgemeester te vragen om een BIBOB onderzoek.’

Eenzijdig

Het rapport is eenzijdig, ‘omdat slechts met zes functionarissen is gesproken die klaarblijkelijk een conflict hebben met mevr. Rot. Niet is gesproken met mevr. Rot, noch met de inwoners van Zaanstad wier opvattingen in deze zaak zeer relevant hadden kunnen zijn.’ (Rot heeft geweigerd mee te werken, omdat het onderzoek verkeerd is opgezet volgens haar.)

Het delen van vertrouwelijk informatie, iets wat Rot ook wordt verweten, komt overigens niet voor in de contra-expertise. Ook dat maakt het voor De Orkaan ongemakkelijk om alleen op basis van de contra-expertise over het onderzoek te schrijven. Behalve dat document hebben we ook een samenvatting van burgemeester Hamming en beetje discussie in de raad.

Puzzelstukjes

Drie puzzelstukjes dus. Maar niet het hele plaatje. Burgemeester Hamming heeft in een eerder gesprek met De Orkaan aangegeven dat het vooral de bescherming van privacy is waarom het rapport geheim blijft. Maar dat wordt zo langzamerhand potsierlijk. De spelers zijn bij iedereen bekend. Het gaat over Juliëtte Rot, burgemeester Hamming, de eigenaar van de NSV en de familie Groen die aan de Hemkade woont (en een beetje over een woz-zaak in Krommenie). Wiens privacy moet hier nog beschermd worden?

De Orkaan heeft inmiddels een Wet openbare overheid (Woo) verzoek ingediend.

Door Piet Bakker. Bronnen: contra-expertise onderzoek Juliëtte Rot, samenvatting integriteitsonderzoek door Zaanstad, website DZ (daar ook link naar volledige rapport), raadsvergadering over onderzoek, website Michiel S. de Vries en eerder nieuws op De Orkaan.