De Orkaan blijft omhoog kijken. Waar zien we de oude bestemming op de gevel? Erfgoed is vooral goed kijken.

Deze week: gemaal Het Leven, Lagedijk 143, Zaandijk

Het gemaal staat op de grens van Zaandijk en Wormerveer, tegenover het voormalige Zaandijkerbad.

Volgens de informatie in het Gemeentearchief van Zaanstad werd in 1633 met een molen de Westzanerpolder op peil gehouden. Hieronder watermolen Het Leven:

“Het Leven speelde een belangrijke rol in het leven van de Zaandijkers. Als een kind vroeg waar de baby’s vandaan kwamen, antwoordde men dat ze door moeder uit molen “Het Leven” werden gehaald. Windwatermolen Het Leven is gebouwd in 1633 en in 1904 gesloopt. Toen de bovenas van de molen in 1904 brak en de schade zo hoog was dat de molen gesloopt moest worden, besloot het polderbestuur een gemaal te laten bouwen.”

Van een oud-Zaandijker hoorden wij trouwens nog een ander fraai Zaandijks gezegde waarin Het Leven een rol speelde:

“Zaandijk begint bij Het Leven en eindigt bij De Dood”

En dat ging dan over gemaal Het Leven (de grens met Wormerveer) en molen De Dood (de grens met Koog).

In 1904 (gevelsteen) werd een gemaal gebouwd dat in 1906 in werking trad, eerst met een kolenvergas-installatie, in 1916 werd het elektrisch.

Hier het gemaal in 2004 (foto Gemeentearchief Zaanstad).

Hier nogmaals het pand nu, februari 2018.

De Geveltoerist op de kaart

We hebben nu al: huisdokter, speeltuinvereniging, basisschool, RK jongensschool, school met den bijbel, pakhuis, badhuis, café, hotel, kaas-, kleding-, groente-, levensmiddelen-, fietsen- en meubelwinkel, garage, weeshuis, een jongelings vereeniging, kerk, muziekhandel, ziekenhuis, gemaal, gemeentehuis, polderhuis, torpedo bergingsvaartuig, gemaal, bakkerij, cantine, drukkerij, papiermagazijn, sigaren-, kaas-, verf-, zeep-, veevoeder-, essence-, stijfsel- en machine-fabriek.

Verken alle gevels uit onze serie op de kaart hieronder of klik rechts boven in het venster om de kaart in een grote versie te zien. Bij elke plek is een foto opgenomen en de link om naar het verhaal achter de foto te gaan.

Ook een gevel die de moeite waard is? Stuur ze aan De Orkaan.

Bekijk hier alle afleveringen van De Geveltoerist.