De Orkaan blijft omhoog kijken. Waar zien we de oude bestemming op de gevel? Erfgoed is vooral goed kijken.

Deze week: Gebouw C.A.W. Pauw, Havenstraat 7, Zaandam

Havenstraat 7 Zaandam, in donkerrode Art Deco belettering: ‘Gebouw C.A.W. Pauw’. Een soort van raadsel. Wie was C.A.W. Pauw? (Dankzij Havenees Erik Schaap weten we het nu – zie onder – we zochten G.A.W. Pauw, maar het was C.A.W.)

In 1970 heeft het gebouw ook al dit gevelopschrift. Op dat moment is het nog een kantoor. Nu is het een woonhuis.

Het gebouwtje (aanbouw) links van Gebouw G.A.W. Pauw is het scheepvaartkantoor van Tavenier, destijds stond ook dat op de gevel, tegenwoordig is dat opschrift verdwenen. Naast het gevelopschrift een megafoon.

Over het scheepvaartkantoor en de firma Tavenier is veel meer bekend. Op de site van Zaans Industrieel Erfgoed staat dat het kantoor van J. Tavenier in 1938 werd opgericht. Tavenier wist enkele…

“Zaanse houthandelaren te interesseren om aandeelhouder te worden in twee nieuw te bouwen schepen, de Lena en de Tilly, vernoemd naar echtgenotes van twee aandeelhouders.

In mei 1940 wisten de schepen aan de Duitsers te ontsnappen. Beiden schepen hebben meegeholpen bij operatie Dynamo, om geallieerde troepen van de stranden van Calais naar Engeland te vervoeren. Helaas strandde de Lena en viel in Duitse handen, maar de Tilly heeft de hele oorlog gevaren rond Engeland en heeft zelfs in 1944 meegedaan met de invasie in Normandië. De Lena werd op een van de Kanaaleilanden teruggevonden en weer vaarklaar gemaakt. In 1950 werden beide schepen verkocht en kwam er een nieuwe Tilly van 720 ton en een Bab T van 830 ton.”

William Pont zorgde voor veel werk voor Tavenier dat in de jaren zeventig last van concurrentie kreeg. In 1971 werd er nog een Jettie gebouwd met een laadvermogen van 2900 ton, toen de grootste Nederlandse kustvaarder. Maar in 1972 moest Tavenier de Jettie verkopen.

“Tavenier had toen nog drie schepen; de Jalta, Jan Tavenier en Bab T. Men probeerde het in 1977 opnieuw met een grote nieuwe Jan Tavenier van 3500 ton, die gebouwd werd bij Amels in Makkum. Voor deze prestigieuze nieuwbouw moesten wel de eerder genoemde drie schepen worden verkocht.”

In 1980 werd de nieuwe Jan Tavenier verkocht aan rederij Holwerda uit Heerenveen. In 1981 hield Scheepvaartkantoor Tavenier op te bestaan en werden de activiteiten overgenomen door een dochteronderneming van Bulkoverlagbedrijf Amsterdam, die kantoor bleef houden aan de Havenstraat 7.

Waar komt die naam vandaan en wat was de relatie met Tavenier?

UPDATE: Erik Schaap (zie onder bij reacties) meldt dat het om C.A.W. Pauw gaat, een van directeuren van William Pont, een grote klant van Tavenier. We hebben zelfs ooit een foto gepubliceerd bij een column van Anneke van Dok over ZVV. Pauw zit op de tweede plek van links.

Volgens commentaren op Facebook gaat het om het ‘Bonkieshuis’ van bootwerkersvereniging Eensgezindheid waar vroeger de havenarbeiders uitbetaald werden. Volgens de ZaanWiki is het Bonkieshuis in 1893 geopend en in 1950 gesloopt. Het pand op de foto dateert uit 1955, dus als het iets daarmee te maken heeft, moet het een opvolger van dat gebouw zijn.

Hieronder nogmaals het bouw C.A.W. Pauw.

De Geveltoerist op de kaart

We hebben nu al: huisdokter, speeltuinvereniging, basisschool, een auto- lak- en spuitinrichting, RK jongensschool, school met den bijbel, kleuterschool, papier-pakhuis, kaaspakhuis, badhuis, snackbar, café, hotel, kaas-, kleding-, groente-, levensmiddelen-, fietsen- en meubelwinkel, garage, weeshuis, een jongelings vereeniging, kerk, synagoge, muziekhandel, ziekenhuis, apotheek, juwelier, loodgieter, slijperij, thank-you-muurtje, gemeentehuis, polderhuis, torpedo bergingsvaartuig, gemaal, bakkerij, melkinrichting en zuivelfabriek, slagerij, cantine, drukkerij, papiermagazijn, sigaren-, kaas-, verf-, zeep-, veevoeder-, essence-, stijfsel- en machine-fabriek.

Verken alle gevels uit onze serie op de kaart hieronder of klik rechts boven in het venster om de kaart in een grote versie te zien. Bij elke plek is een foto opgenomen en de link om naar het verhaal achter de foto te gaan.

Ook een gevel die de moeite waard is? Stuur ze aan De Orkaan.

Bekijk hier alle afleveringen van De Geveltoerist.