In augustus kijkt De Orkaan omhoog. Waar zien we de oude bestemming op de gevel? Apotheek, verzekeringskantoor, rijwielhandel, café, fabriek, winkel, weeshuis, ziekenhuis of gemaal?
Vandaag: Johanna Elisabeth Stichting
Slopen of renoveren? “Behouden” zeggen wij. Er is al veel verdwenen maar veel is ook bewaard gebleven, en dat moeten we koesteren.
Orkaan-lezer Jan Leguijt nomineerde – met recht – de voormalige Johanna Elisabeth Stichting van de Doopsgezinde Gemeente aan de Lagedijk 41, Koog a/d Zaan.
Het pand werd gebouwd in 1910 uit de nalatenschap van de welvarende bakker Sweepe (1818 – 1892) uit Koog aan de Zaan. Zijn dochter, Johanna Elisabeth, stierf op 24-jarige leeftijd. Ter nagedachtenis bepaalde hij dat er een huis gebouwd moest worden voor de huisvesting van wezen en bejaarden. Het werd gebouwd door Dirk Stam Mz. (1855-1925), aannemer-architect en fabrikant te Wormerveer.
Hier het huis in 1915 (foto Gemeentearchief). De wegsloot is op dat moment nog aanwezig.
Hier het interieur van de “algemene zaal in de Johanna Elizabeth Stichting” met “Bejaarden, de ‘weesvader en moeder’ (2e en 4e van links) en een dienster” uit de beginjaren. (Gemeentearchief)
In het boekje dat t.g.v. het 300 jarig bestaan van de Vermaning (in 1980) is uitgegeven staat dat Sweepe zelf ook ‘voorlezer’ en diaken van de Doopsgezinde gemeente was. Uit de nalatenschap van Sweepe wordt later ook nog het gemeentehuis van Koog a/d Zaan gebouwd.
Op de gevelsteen staat: “Johanna Elisabeth’s Nagedachtenis toegewijd aan de Doopsgezinde Gemeente van Koog en Zaandijk”.
Boven het middenvenster is het stichtingsjaar 1910 aangebracht. (klik op afbeelding voor grotere versie van de foto van Jan Leguijt).
Ook een gevel die de moeite waard is? Stuur ze aan De Orkaan.
Bekijk hier alle afleveringen van De Geveltoerist.
Van verval in de jaren 50 van de vorige eeuw is geen sprake. Tot in 1962 zijn er behoorlijke verbouwingen aan de inrichting uitgevoerd. In 1968 is het gebouw inderdaad verkocht aan T.Duyvis Jz. (oliefabriek) omdat Parkzicht inmiddels was opgeleverd. Destijds waren er nog 22 bewoners; 17 daarvan gingen naar Parkzicht, 2 verhuisden naar de Hervormde Diaconie en 3 bewoners vonden onderdak in het verpleeghuis op de Boschjesstraat op de Koog.
In de jaren 50 van de vorige eeuw is het in verval geraakt en is het een kantine geworden voor de Duyvis fabriek. Eind jaren 70 van de vorige eeuw werd het pand opgedeeld in 20 appartementen die werden beheerd door het latere Parteon. Eind jaren 70 kwam de jeugdhulporganisatie Jojo in 10 appartementen, ze begeleidde daar jongeren met kamerbewoning. De overige appartementen werden aan reguliere huurders verhuurd. In de jaren 90 ging Jojo eruit en kwam het Leger Des Heils erin. Mensen die uit het sociaal pension komen stromen naar een tijdje door naar een eigen appartement in dit voormalige weeshuis. In 2006 is de laatste reguliere huurder vertrokken en worden alle appartementen gehuurd door het Leger Des Heils van Parteon.
Mijn Oma, mevrouw Hoorn-Koeman heeft daar nog gewoond voordat zij naar de Kogge moest.