De tijd staat niet stil. Er wordt gebouwd en gesloopt, straten verdwijnen, nieuwe wijken verrijzen. Winkels gaan weg, bedrijven sluiten en natuur wordt opgeofferd om plaats te maken voor nieuwbouw, stadsvernieuwing en bedrijventerreinen.
De Zaanstreek is de afgelopen decennia – soms zelfs onherkenbaar – veranderd. De Orkaan brengt die verandering in beeld. Op één plek die in het verleden op de foto is gezet, maken we nu opnieuw ‘dezelfde’ foto. Zoek de verschillen…
De originele foto’s komen uit twee albums met oude Zaanse foto’s die Zaandammer Henk van Dalen op de kop tikte op een rommelmarkt. Bert Versteeg maakte de eigentijdse foto en zorgde ook voor de achtergrondinformatie. Vandaag: de Van Kolstraat in Zaandam.
Van Kolstraat, Zaandam
Over de Van Kolstraat in Zaandam is weinig tot niets te vinden. Deze niet meer bestaande straat is tegenwoordig het oostelijk deel van de Peperstraat tussen de Jan Windhouwerstraat en de H. Gerhardstraat en moet niet verward worden met de Nellie van Kolstraat in Westerwatering.
De Van Kolstraat is vernoemd naar Hendrikus Hubertus (Henri) van Kol (1852-1925) die samen met elf anderen oprichter van de SDAP was. Deze oprichters werden ook wel de 12 apostelen genoemd.
Van Kol kwam in 1925 tragisch om het leven. Hij was van de treeplank van een auto gevallen waarbij hij een rib kneusde en een splinter van die rib veroorzaakte later een inwendige bloeding die hem fataal werd.
Zijn vrouw was de schrijfster Nellie van Kol naar wie een straat in Westerwatering is vernoemd en hun dochter Lili was de moeder van Heinz Hermann Polzer, beter bekend als drs P.
Een aantal woningen van deze voormalige straat is nog aanwezig aan de noordkant (huisnummers Peperstraat 303 t/m 319). Wanneer de straat is aangelegd hebben we niet kunnen achterhalen maar het zal in dezelfde tijd zijn geweest als de Talmabuurt (dus rond 1920).
Na de bouw van de Beatrixbrug in 1957 kwam halverwege de jaren `60 de grote doorbraak van de Peperstraat naar de H. Gerhardstraat. De huizen aan de zuidkant werden in 1963 gesloopt.
Bekijk hier alle fototijdreizen.
Foto en tekst 2023: Bert Versteeg. Bronnen: Wikipedia, Gemeentearchief Zaanstad.
Vergeten te zeggen: heel fijn de foto's te zien! En ook de informatie die gegeven wordt is prettig. Dat Van Kol de opa is van Drs. P. is leuk om te weten. Gerrit ook bedankt voor je inbreng, evenals anderen. Diverse huizen in de Kalverstraat hadden dus een flinke voortuin. Wij hadden alleen een klein erf achter op het zuiden, wat ook niet verkeerd was. Op de Bloemgracht zijn ook vele flinke voortuinen. En mooie oude panden. Prachtig om te zien. Hoop dat die straat niet gesloopt gaat worden.
Emma, was leuk om weer eens wat te horen over de buurt. Bedankt voor je leuke informatie. Fijne dag Emma.
Gerrit, Ik ben wat ouder dan jij. Henk Tolle was wat ouder dan ik. Je zult met zijn broer(tje) gespeeld hebben. Ik heb ook nog op de Bloemgracht in de Lappendeken kleuterschool meegedaan. Dat was volgens mij een onderdeel van de Christelijke kleuterschool Kl.Katersstraat. Later ben ik naar openbare scholen gegaan, zoals de Fenixschool/Feniksschool in de Oostzijde. Noodgebouw omdat de oude school afgebrand was (de feniks herrijst uit zijn as). In de Van Kolstraat waren er indertijd drie richtingen: katholiek, christelijk en niks. Genoemde groepen trokken onderling ook wel met 'soortgenoten' op. Maar toch ook vielen rangen, standen en geloof weg als er een feest gevierd werd of men elkaar nodig had of sprak. Mijn ouders waren van huis uit wel gelovig, maar waren niet bij een kerk. Ze waren dus 'niks', dus het katholieke boekenstalletje herinner ik me niet. Zomer is inderdaad mijn geboortenaam. Ondanks getrouwd te zijn gebruik ik die. Op deze site wil ik niet te veel op details ingaan en ook niet veel namen noemen. l
Emma. Wat beschrijf je het mooi, zie het zo voor mij. Wij woonde op nummer 53 in de Kalverstaat en hadden een tuintje aan de voorkant van het huis. Nu begin ik eigenlijk te twijfelen of ik nu met Henk of met Jan Tollen speelde in de buurt. Ik hoop dit jaar 75 te worden dus dan moet het een Tollen van mijn jaargang zijn. Weet je ook nog dat bibliotheekwinkeltje op de hoek Bloemgracht/Jan Windhouwerstraat Emma? Dat was een katholieke bieb, en daar leende ik wel eens stripboeken die bijbelse verhalen bevatte. Ik weet nog wel dat bakker Botman bij ons in de Kalverstraat z'n wijk begon, en dan had die nog heerlijke warme kadetjes zo uit de oven. Op de christelijke kleuterschool prinses Irene heb ik ook gezeten nadat ik van de Lappen deken afkwam, een soort peuterverblijf op de hoek Bloemgracht/ Gerhardstraat. Wat een leuke herinneringen komen er toch boven en het is toch allemaal al 65 jaar geleden. Emma Is jouw meisjesnaam Zomer?
Beste Gerrit, Het is denk ik, waar en niet-waar over minder denken over de mensen in de Kalverstraat. Er stonden prachtige, karakteristieke en schilderachtige houten huizen in de Kalverstraat. Ook huizen van steen dacht ik. Als kind/puber liep ik er vaak doorheen als ik naar familie in de oude Peperstraat ging. In mijn klas op de lagere school en vervolgonderwijs zaten kinderen uit de Kalverstraat. Met sommigen ging ik af en toe om. Inderdaad: geen rangen of standen als kind. Maar er waren in de nabije buurt nauwelijks meisjes van mijn leeftijd. Uiteraard ken ik de mensen die je noemt. En de familie Tollen woonde naast de bakkerij van Joost Botman in de Jan Windhouwersstraat. Henk T., een oudere broer van Jan, een joviale jongen indertijd, was nog een aantal jaren de bakkersknecht. Ook ik heb nog een week bij de familie Botman in de huishouding gewerkt om een vakantiecentje te verdienen. Dpierbare herinneringen aan mijn jeugd. Ook geen of weinig auto's door de straten.... Heerlijk relaxed allemaal. Voor oudere buurtbewoners: vóór bakker Botman zat bakker Henk (de) Lange daar. Heerlijk: met Luilak in de vroege morgen de warme bollen van de bakker, die je dan at met stroop en roomboter (alleen voor feestdagen en speciale gelegenheden werd bij ons roomboter gekocht). Algemene info: het meisje met de kinderwagen op de foto loopt het begin van de Kalverstraat in. Vanaf de Van Kolstraat de Kalverstraat in: een klein beginstukje, dan een stukje naar rechts en dan linksaf de lange Kalverstraat in, die uitkwam in de Oostzijde. Als je verder rechtdoor liep, dan liep je de (oude) Peperstraatbuurt in. Liep je echter nog verder rechtdoor dan kwam je de Zaan tegen. Ik zat ook op de Christelijke kleuterschool in de Klaas Katersstraat, omdat die dichtbij was. Mijn lagere school was de Fenixschool, een houten noodgebouw naast het pontje over de Zaan. Aan de andere kant van de school was het terrein van de verffabriek van Pieter Schoen, waar van alles buiten stond. Bij Pieter Schoen heb ik later ook nog een korte periode op kantoor gewerkt. De gemeente Zaandam, nu dus Zaanstad. blonk indertijd niet uit in zorgvuldig omgaan met stadsvernieuwing. Het is jammer dat er indertijd zoveel goede en karakteristieke huizen gesloopt werden. Volgens een bouwkundige hadden ze het anders kunnen doen. Maar als hadden komt is hebben nu eenmaal te laat. Ik hoop dat het beleid van de Gemeente nu wat beter overdacht is. Want heb gehoord dat er plannen zijn om de huidige Peperstraat e.o. te veranderen.
Mijn Grootouders Fam. Draijer hebben het huis van Kolstraat 19 (is nu 319) in 1931 gekocht voor 3500 gulden. Ze kwamen van Amsterdam met 3 kinderen en er zijn nog 2 geboren in Zaandam .ma is in 1961 verhuist naar Alkmaar, mijn Oom A. Draijer heeft toen het huis over gekocht .Mijn Moeder Liesje Draijer heeft op de Klaas Katerschool gezeten.
Zo leuk, om mijn oude straatje te zien. De buren vormden met elkaar een hechte groep. En zo ook de kinderen. Koperen en zilveren bruiloften werden samen gevierd. Wij woonden op nr. 20. Wij liepen als het ware zo het St. Jan Ziekenhuis in. Mijn ouders verhuisden naar de Jan Eijdenbergstraat. Het kruidenierswinkeltje was van meneer en mevrouw Hoogenkamp.
Het gezin van mijn ouders, waaronder ik, woonde aan de even kant van de Van Kolstraat(14). We verhuisden eind augustus 1962 naar een bovenwoning (huur) aan de Prins Hendrikkade. Een prachtig uitzicht, dat wel, maar we misten erg de gezelligheid en de intimiteit van de kleine straat waar de gezinnen elkaar zo goed kenden omdat ze er zo lang woonden. Voor het gezin van mijn ouders was het een trauma. Ik was de jongste en 16 jaar toen we gedwongen verhuisden. De Gemeente Zaandam had een schijntje geboden voor de koophuizen. Een soortgelijke woning terugkopen zat er niet in, want die prijzen waren twee keer zo hoog. Het geboden bedrag moest geaccepteerd worden anders kon er onteigening volgen. Verder was er woningnood dus veel keuze was er niet. De huizen werden gesloopt in 1963 en schrijnend voor ons was het om te zien hoe de brokstukken van ons oude huis door een vrachtwagen in een platbodemdekschuit werden gekieperd. Vlak voor onze neuzen.... Kortom: in 2014 heb ik, samen met nog een ex-bewoner, een reünie georganiseerd voor de 'kinderen', die nog in leven waren uit de Van Kolstraat. Het oudste kind was 84 en het jongste 66 jaar oud. Het was een succes! Een artikel plus foto's stonden nog in het Noordhollands Dagblad van maandag, 12 mei 2014.
@ Emma Zomer. Mijn ouders waren in 1948 in de Kalverstraat komen wonen, dat ging via mijn vaders werkgever Pieter Schoen. Eigenlijk waren de Kalverstraters wat minder volk in de ogen van sommige van Kolstraatbewoners. In jullie straat zaten wat beter gesitueerden zoals mijn moeder dat zo mooi kon zeggen. Wij vertrokken uit de Kalverstraat in 1960 door de sanering naar de Ganzenwerfstraat waar mijn ouders een huis kochten. Ik heb een mooie jeugd gehad in de buurt waar jij en ik woonde, alles kon daar, en als kind had je geen rangen of standen, je speelde gewoon met elkaar. Ik zat met Jan Meyroos en de tweeling Slob op de christelijke school aan de Klaaskaterstraat. Speelde op straat met Jan Tollen, die woonde volgens mij op de hoek van Kolstraat/Gerhardstraat. Een paar jaar geleden heeft Henk Slob mij via internet nog een film gezonden van de van Kolstraat, al was dat ook wel van voor mijn tijd.
Heel leuk om te zien, wat een verandering. Mooie foto's
Dit is ook nog een leuke foto van de Van Kolstraat van fotograaf Wim Krijt: https://hdl.handle.net/21.12112/8db1020e-8af9-8192-3ee0-23b155fdaae5
Het rijtje woningen in de voormalige van Kolstraat nu Peperstraat heeft bouwjaar 1927. De schatting is dus accuraat. De huidige bakkerij op het hoekje is van iets eerdere datum nl. 1915