Veel geblaat, weinig WOL, WOL+ en WOL++… De gezamenlijke verkenning naar een fusie van Wormerland, Oostzaan en Landsmeer (WOL) eindigt. De drie gemeenteraden gaan nu afzonderlijk bepalen hoe hun bestuurlijke toekomst eruitziet.

Dit besluit is het directe gevolg van de eerdere conclusie van verkenner Bernt Schneiders, die vaststelde dat de uitgebreide fusievarianten met Waterland en Edam-Volendam (WOL+ en WOL++) onrealistisch zijn, omdat bij deze buurgemeenten de animo voor een dergelijke fusie ontbreekt.

Eerder bleek al dat Edam-Volendam een fusie “niet aan de orde” vindt en Waterland deze als “niet wenselijk” beschouwt, mede vanwege financiële zorgen.

Op 15 oktober stemmen de gemeenteraden over hun eigen initiatiefvoorstellen waarin de vervolgstappen per gemeente zijn vastgelegd. In alle drie de voorstellen staat als beslispunt dat de varianten WOL, WOL+ en WOL++ niet haalbaar zijn.

Sinds mei 2024 onderzochten de raden of een fusie toekomstbestendig zou zijn, gecoördineerd door een gezamenlijke WOL-werkgroep. Diverse onderzoeken werden uitgevoerd: adviesbureau &Van de Laar bracht de kansen en risico’s in kaart, Necker voerde een begrotingsscan uit, en verkenner Bernt Schneiders concludeerde dat de uitbreidingsvarianten niet realistisch zijn.

In al deze onderzoeken stonden thema’s als lokale identiteit, dienstverlening en financiële houdbaarheid centraal.

Hoe nu verder?

De kern van de beslissing op 15 oktober is in elke gemeente hetzelfde: er komt geen fusie tussen de drie gemeenten en ook de plus-varianten verdwijnen van tafel. Met het stopzetten van het WOL-traject verschuift het perspectief naar maatwerk per gemeente. Elke raad kiest nu een eigen pad. Opties die eerder al in beeld kwamen, zoals aansluiting bij grotere buurgemeenten als Zaanstad of Purmerend, kunnen nu per gemeente opnieuw worden uitgewerkt.

Wat betekent dit voor inwoners?

Op de korte termijn verandert er niets aan de dagelijkse dienstverlening. De uiteindelijke besluiten die elke gemeente zal nemen, kunnen op de langere termijn wel gevolgen hebben voor de organisatie van gemeentelijke diensten, de financiën en de manier waarop de lokale identiteit en het groen-landelijke karakter worden beschermd.

Grote buur

Voor Oostzaan ligt er inmiddels een concreet initiatiefvoorstel. Daarin staat dat de gemeente nog in deze bestuursperiode een keuze wil maken voor een fusiepartner, waarbij Amsterdam, Zaanstad en Purmerend in beeld zijn. Het college moet die opties nog dit najaar nader toelichten, samen met de bevindingen van adviesbureau TwijnstraGudde. Ook is vastgelegd dat er uiterlijk maart 2026 een representatieve inwonerraadpleging wordt gehouden, zodat de raad de stem van inwoners zwaar kan laten meewegen in het uiteindelijke besluit.

Door: Dorine Kat, op basis van het Orkaan-archief en het persbericht van ‘Gemeenteraden van Wormerland, Oostzaan en Landsmeer’. De foto boven is van Esmee Ramakers: schapen in het Twiske- nov-2023.