Aan de Leeghwaterweg in Zaandam staan 44 bomen op de nominatie om gekapt te worden. Volgens de kapvergunning zijn ze ‘dood of ziek’. Maar in het rapport bij die vergunning staat alleen dat er sprake is van ‘verminderde boomvitaliteit’. Wat niet hetzelfde is.

En zijn ze eigenlijk wel ‘minder vitaal’? Kan het bestaan dat bomen die gezond zijn, geoormerkt worden als verminderd vitaal, en daarom rijp zijn voor de kap? Ik zeg, ja dat kan. En hier volgt het bewijs.

Door David Sluis

Met een ‘Visual Tree assessment’ zijn de bomen langs de Leeghwaterweg beoordeeld. In de bijlage bij de omgevingsvergunning staat het zo verwoord:

‘VTA ofwel Visual Tree Assessment is een goed instrument om de zorg in relatie tot veiligheid planmatig en gestandaardiseerd aan te pakken. De visuele boomcontrole brengt in kaart welke bomen veiligheidsrisico’s opleveren.’

Verder wordt er gemeld dat risico’s kunnen worden vermeden door onderhoud of zelfs het kappen van bomen.

Klinkt logisch toch? Een bomenrij aan de Leeghwaterweg is vakkundig beoordeeld, de bomen vormen een risico en moeten weg.

Verdere motivatie om tot kappen over te gaan:

‘VolkerInfra PNH Zaanstreek-Waterland voert jaarlijks een VTA uit voor de bomen van de provincie Noord-Holland. Uit de VTA van 2018 en 2019 zijn binnen Zaanstreek-Waterland 99 bomen gekwalificeerd als risicovol omdat deze bomen dood of ziek zijn. Voor de veiligheid van de weggebruikers moeten deze daarom worden gekapt. De kap staat gepland voor het 4e kwartaal van 2020.’

Ook dit ziet er redelijk uit? Er is ook kaartmateriaal bijgevoegd waarop precies staat omschreven, per boom, wat de status is. Opmerkelijk is dat het onderzoek door VolkerInfra wordt gedaan, en dat de kapvergunning aan KWS (het moederconcern van VolkerInfra) is verstrekt.

Gisteren bezocht ik de Leeghwaterweg met het rapport in de hand en gewapend met een rolmaat.

Ik heb een steekproef genomen van de stamdiameters op 130cm hoogte. Als je naar de kaart kijkt zijn de bomen allemaal precies 80 cm in diameter. Natuurlijk, als je doet aan afronden zou dat kunnen. Ik heb dus ook maar afgerond: bijvoorbeeld 56cm wordt 60cm. Het gekke wil dat ik geen enkele boom van 80cm in diameter vond. De grootste waren ca 60cm. En er stond er eentje tussen van 40cm in diameter (zie de foto met de witte map van 30cm ter vergelijking).

Hoe komt VolkerInfra aan deze maten? Als zoiets simpels als de stam-diameter al niet klopt, en het rapport dateert van 2019, is de rest van de beoordeling dan wel aannemelijk? Alle bomen hebben dezelfde kwalificatie gekregen op dat stuk (en nog een aantal daaromheen), te weten: ‘Boomvitaliteit vermindering’.

Het hele rapport gaat over 99 bomen die gekapt moeten worden. De helft daarvan staat verspreid – soms 2 of 3 bij elkaar – langs de N515 en de N246 (Assendelft, Westzaan, Zaandam). Een groot deel van die ‘andere’ helft is ziek (Wilgenhoutrups, Houtrot, Plakoksel) of bijna dood (‘afsterving’, ‘aantasting’). De helft daarvan is minder vitaal. Maar langs de Leeghwaterweg is de hele rij van 44 bomen in z’n geheel ‘minder vitaal’.

Opmerkelijk is dat verderop langs de Leeghwaterweg identieke rijtjes staan met eveneens Canadese populieren. Die bomen ogen qua vitaliteit exact hetzelfde. Nu ben ik geen absolute bomenexpert, maar ik heb wel enige achtergrond, bovendien heb ik lang in het onderhoud van hoogstamfruit gezeten, dus ik ben niet helemaal blanco. Ik zag geen verschillen, maar oordeel liever zelf.

Dit rijtje mag blijven, is vitaal:

Deze rij (tussen Zaans Schans en voetbalvelden) moet verdwijnen, want de bomen zouden niet vitaal zijn:

Misschien nog vreemder is dat ik een boom vond ter hoogte van het St. Michaël College, waar iemand ooit met zijn/haar auto tegenop botste. Een flinke wond is zichtbaar. De wond is aan het inrotten. Daarnaast laat de bast los op delen (zie foto’s).

gebutste boom
inrotten

Als er toch één boom is die zou kwalificeren voor ‘boomvitaliteit vermindering‘ dan wel kap, is die het wel. Maar volgens de beoordeling is ie kerngezond, want hij is nergens terug te vinden, terwijl de kaarten suggereren dat men de gehele Leeghwaterweg heeft gezien en beoordeeld.

Het Onderzoek is uitgevoerd op 8 januari 2019 (volgens het rapport). De vraag is of dan wel een goede beoordeling is te maken van bomen zonder blad? Eén van de tekenen van verminderde vitaliteit is de aanwezigheid van gele bladeren.

Wie het weet mag het zeggen, maar iets in mij zegt dat er iets niet klopt. De bomen lijken onwenselijk en worden weggeschreven onder het predicaat ‘Boomvitaliteit vermindering’. Dit terwijl identieke bomen aan dezelfde weg geen slechte beoordeling krijgen.

Het assessment is in opdracht van de Provincie Noord-Holland uitgevoerd. Op basis daarvan heeft Zaanstad de vergunning afgegeven. Heeft men blind vertrouwd op dit onderzoek, zonder kritische vragen te stellen? Heeft men zelf een veldbezoek gebracht?

De Orkaan heeft vragen gesteld aan zowel de Provincie als de Gemeente. Die hebben het uitgezet in de organisatie. Concreet willen we weten of er een verklaring is voor het feit dat er een hele rij van 44 bomen ‘minder vitaal’ is terwijl op alle andere plekken alleen losstaande bomen als kaprijp worden gezien. Ook willen we weten of een beoordeling in januari wel mogelijk is ,waarom de maten van VolkerInfra niet kloppen en hoe het komt dat alle bomen een identieke beoordeling hebben gekregen. Daarnaast zijn we benieuwd of Provincie en Gemeente geen belangenverstrengeling zien: dat het bedrijf dat de gezondheid van de bomen onderzoekt, ook de kap uitvoert. Aan Zaanstad vroegen we ook of er nog een eigen beoordeling van de bomen heeft plaatsgevonden of dat er alleen op het rapport van VolkerInfra is afgegaan.

Inmiddels zijn er al wel door diverse particulieren in instanties bezwaren bij Zaanstad ingediend tegen het kappen van de rij bomen langs de Leeghwaterweg.