Op 17 januari 1942, een ijskoude zaterdag, werd Zaandam als eerste gemeente in Nederland ‘Jodenvrij’ gemaakt. Drie dagen eerder hadden Joodse Zaandammers een brief met de kop: ‘Aanwijzingen voor de evacuatie uit Zaandam’, ontvangen.

De eerste aanwijzing luidde: ‘U dient op eigen gelegenheid Zaterdag, 17 januari 1942 uit Zaandam te vertrekken.’ En aanwijzing elf was: ‘Niemand mag na vertrek uit Zaandam naar deze plaats terugkeeren.’

In de Bullekerk zal op zondagmiddag 31 januari worden stilgestaan bij de Holocaust. Om 14:00 uur start het programma, maar de livestream is vanaf 13:45 uur beschikbaar.

Het programma is gevarieerd. Met daarin onder meer muziek, een lezing van Ronit Palache, en een toespraak van burgemeester Jan Hamming.

Ronit Palache (1984) studeerde journalistiek en werkte bij Weekblad Elsevier, Simek ’s Nachts (radio), Pauw en nu voor Op1. Ook werkte ze bij Uitgeverij Prometheus en had ze samen met Volkskrantjournaliste Corine Koole vijf jaar lang een talkshow in Boom Chicago: Onbekend Bemind. Nu heeft ze een talkshow in de Academische Club waarvoor ze wetenschappers interviewt. Palache publiceerde twee boeken: Ontroerende Onzin, de joodse identiteit in het Nederland van nu en een bloemlezingen van het werk van journalist Ischa Meijer en Renate Rubinstein in de Privé-domeinreeks van de Arbeiderspers: Ik heb niets tegen antisemieten, ik lééf ervan.

Eerder gaven Abram de Swaan, Ad van Liempt en Hella de Jonge de Zaanse HMD-lezing.

In verband met de maatregelen rond Covid-19 is publiek helaas niet toegestaan. Wel kunt u het programma via de livestream volgen:

Over HMD Zaanstreek

De organisatie van Holocaust Memorial Day Zaanstreek is in handen van De Maatschappij Zaanstreek Waterland. Het komt voort uit Stichting Monumenten Spreken, die de handen ineensloeg met De Maatschappij, daarbij het 4 en 5 mei comité van Zaanstad, en De Orkaan.

De Maatschappij heeft zich voorgenomen om elke twee jaar invulling te geven aan deze herdenking. Dit vanuit de visie dat het maatschappelijk belang gediend wordt als er geleerd kan worden van het verleden.

Er zijn veel mensen betrokken. Ammes Brandenburg en Lotte Kuijt van De Zaanse Theaterschool en hun leerlingen Floor, Max, Tiego, Puk, Gabrielle, Sanne, Dylan en Rick. Zij werkten mee aan korte filmpjes van Robert van Tellingen en Merel Kan (de muziek in de filmpjes is van De Kift). Fem van Zoelen, ook van de Zaanse Theaterschool zingt solo en ze wordt daarbij begeleid door pianiste Joke van der Bent en door violiste Julia Barnes (orkestleider van Sinfonietta, dat in deze tijd helaas niet op volle sterkte samen kan spelen), celliste en docent Mariette Gort met Merel en Jolijn Zoutendijk, Anjo Kan voor beeld, en Niels Busch van de Bullekerk, waarvoor geen vraag te gek lijkt…

Stichting Monumenten Spreken is inmiddels opgeheven (omdat de doelstelling: de verhalen van 28 oorlogsmonumenten belichten en ontsluiten is behaald).

De dag wordt financieel mogelijk gemaakt door het Honig Laan Fonds, 4 en 5 mei comité Zaanstad, Lionsclub Zaanstreek, Monumenten Spreken, NH Vormgevers, AVV, Gemeente Zaanstad en De Maatschappij.