Zaanstad denkt nog na over de plek waar volgend jaar in Krommenie het openbare toilet moet komen: Wilhelminastraat of Kerkplein. De eerste optie was de gedroomde plasplek, het Kerkplein kwam in beeld na werkzaamheden aan de kade waardoor daar meer ruimte kwam. Daar is al een urinoir, dat is maar een klein stapje naar een openbare WC.

De gemeente moet wel wat onderzoek doen. Zo staat het urinoir in een ‘cultuurhistorisch waardevolle omgeving’, volgens Zaanstad is het gebouwtje zelf mogelijk erfgoed.

Dat ‘mogelijk’ vonden wij wonderlijk, weet de gemeente niet waar haar eigen monumenten staan? De Orkaan ging op onderzoek uit.

I. Staat het op de Monumentenlijst of op de gemeentelijke monumentenkaart? Nee. De ‘Ned. Hervormde kerk Krommenie, incl. orgel’ op nr. 1 en het voormalige raadhuis (Zuiderhoofdstraat 151) staan er wel op, dat zijn zelfs rijksmonumenten. Op nr. 8 staat een houten woonhuis en op nr. 2 een hoekhuis die beide gemeentelijk monument zijn. Dat is het op deze plek. Geen spoor van een pisbak op de lijst.

II. Is er iets in het onvolprezen gemeentearchief te vinden? Ja. Een foto uit 1975 (boven). Minstens 50 jaar dus – dat begint erop te lijken. 50 is niet genoeg voor een monument (wel vintage) maar wie weet is het wel veel ouder. Om het goed te bekijken zoomden we even in.

III. Eigen waarneming ter plaatse. Onze man (v) in Krommenie, Josefien Gigengack, stak het net opgeknapte kerkplein over om de zaak van nabij te bekijken en een recente foto te maken. Onder de kant vanaf Durgsloot richting Kerkplein, daaronder een blik vanaf het Kerkplein (net zoals op de Archief-foto).

Zicht op Kerkplein.
Vanaf de kant van de Zuiderhoofdstraat.

Naast (of in plaats van) dit urinoir zou dus het openbare toilet moeten komen. Oud is het wel, maar een monument dus niet. De toiletten komen er tijdelijk voor maximaal vijf jaar. Sloop van het bestaande urinoir zou het onmogelijk maken om er in de toekomst nog een monument van te maken.

Wie wil plassen of poepen moet wel eerst pinnen. In Wormerveer komt het toilet op de Marktstraat. Bewoners die in de buurt van de Wilhelminastraat in Krommenie woonden vonden het overigens niet zo’n goed idee.

Het rolstoeltoegankelijke toilet is 24 uur per dag geopend. Om het toilet schoon te houden heeft Zaanstad een onderhoudscontract met de leverancier. Zaanstad verwacht de toiletten begin 2026 te plaatsen. De kosten zijn € 200.000 en vijf keer € 20.000 onderhoudskosten. In totaal dus € 300.000. Dit bleek uit een eerdere raadsinformatiebrief.

Door Piet Bakker op basis van informatie van Monumentenkaart, Gemeentearchief en eerder nieuws op De Orkaan. Foto’s 2025: Josefien Gigengack.