Gemiddeld heeft een Nederlandse gemeenteraad 8 partijen. In Zaanstad is dat het dubbele. Samen met Maastricht en Den Bosch staat de gemeente op een gedeelde tweede plek op de ranglijst van gemeenten met de meeste raadsfracties: 16. Almelo staat aan kop met 17 fracties. (Almere en Utrecht hebben er ook 16 – maar die gemeenteraden bestaan uit 45 zetels, Zaanstad en de rest hebben er maar 39.)

Zaanstad begon in 2022 met 13 fracties maar na afscheidingen van Karin Lassooy (van de POV) en Marianne de Boer (van DZ) waren dat er al 15. Het afzetten van PvdA-fractieleider Eylem Köseoglu brengt het aantal op 16. Als ze weer in de moederschoot van de partij wordt opgenomen daalt het overigens weer.

Drie wijzigingen tot dusver in deze raadsperiode. Dat is overigens bescheiden vergeleken met 2018-2022 toen de VVD, SP, DENK, PVV en LZ te maken hadden met afsplitsingen. Het aantal partijen kwam echter nooit boven de 15.

Partijen plus aantal zetels sinds 1974, alleen bij de laatste periode zijn de tussentijdse wijzigingen opgenomen. Partijen (tussen haakjes) zitten nu niet in de raad. GroenLinks^ en CDA† zijn fusiepartijen (in 1974 zaten er 3 partijen meer in de raad, tussen 1978 en 1986 zat er één partij meer in); CU* deed in 1998 mee als RPF/GPV; ZIP deed in 2010 mee als Trots).
Fracties sinds 1974, alleen bij de laatste periode zijn de tussentijdse wijzigingen opgenomen.

Door Piet Bakker. Grafieken: De Orkaan.