Zorg dat de beloofde gratis toegang voor inwoners van Zaanstad en Wormerland verzekerd is vragen CU, VVD, PvdA, ROSA, GL en CDA.

Om 14.00 – minder dan vijf uur voordat de vergadering begint – zijn er zes amendementen en drie moties op het Raadsinformatiesysteem verschenen. De eerste stond er vanmorgen vroeg op. Daar kwam er elk uur ongeveer eentje bij.

Ideetje van DENK, LZ en PVV: bouw snel een parkeergarage bij de Zaanse Schans (via motie en amendement).

Niet zomaar betaald parkeren invoeren in omgeving van Zaanse Schans. LZ, PVV en DENK willen eerst een parkeerdrukonderzoek en een draagvlakonderzoek.

Geen hek. Tennisten geen hek dat je kan zien om waar je doorheen moet. Dat is het voorstel van PvdA, GL, VVD, CDA en ROSA. Alternatief: een pasje, digitale controle of toezicht.

Als de Zaanse Schans van de openbaarheid wordt afgesloten, kunnen Rijksmonumenten dan niet hun ‘status’ kwijtraken en zo subsidies mislopen. LZ en PVV willen dat B&W dat onderzoekt.

Een ticket en een afgesloten gebied moet niet de enige optie zijn voor de Zaanse Schans. LZ, PVV en DENK willen een ‘samenwerkingsmodel’ laten onderzoeken.

Die 1,8 miljoen mensen die een kaartje voor de Schans kopen kunnen nooit in de molens, die kunnen maar 400.000 à 500.000 bezoekers hebben. Stel een limiet zegt Marianne de Boer (LZ).

De beslissing over de Zaanse Schans misschien een beetje uitstellen. Dat willen Flip Hoedemaeker (D66), Fidel Lopes (VVD), Hanneke Veurink (CU) en Julie van ’t Veer (CDA): ‘Neem de tijd voor onttrekking openbaarheid Zaanse Schans’.

---

Wie nog even bij wil lezen voor het dossier Zaanse Schans dat vanavond op de agenda van de gemeenteraad staat moet z’n best doen en kan beter meteen beginnen. De voorstellen om de Zaanse Schans aan de openbaarheid te onttrekken en om daar een referendum aan te wijden gaan vergezeld van 39 stukken, waarvan een deel recent is toegevoegd. Daarbij komen dan nog 30 inspreekteksten en een aantal ingezonden stukken. Honderden pagina’s informatie.

En dan zullen daar vandaag – op de dag van de raadsvergadering – nog een hele verzameling moties en amendementen aan toe worden gevoegd. De Orkaan doet ze allemaal. (Een amendement is een aanpassing van het voorstel van B&W, een motie is een vraag aan B&W – die kan het college naast zich neerleggen, een amendement is een aanpassing van een besluit.)

Amendement 6: Gratis toegang voor inwoners

De gratis toegang voor inwoners moet ‘randvoorwaardelijk’ zijn volgens een voorstel van Hanneke Veurink-Malda (ChristenUnie), Fidel Lopes (VVD), Julie van ’t Veer (CDA), Hans Stokebrand (PvdA), Natascha Stroo (GroenLinks) en Hans Kuyper (ROSA). Dat wordt wel toegezegd in het voorstel maar kennelijk zijn de partijen er niet geheel van overtuigd dat het ook juridisch en praktisch goed geregeld is.

B&W stelde voor om akkoord te gaan met ‘Rekening houdend met de wens om inwoners van gemeente Zaanstad en andere categorieën van personen zonder kosten toegang te verlenen’. Maar dat is dus niet genoegd. Het moet worden gewijzigd naar:

‘Gratis toegang mogelijk te maken voor inwoners van gemeente Zaanstad, Wormerland en andere categorieën van personen, en dit als randvoorwaarde te beschouwen.’

Amendement 5: parkeergarage

Om extra druk op de parkeergarage te zetten hebben PVV, DENK en LZ ook een amendement ingediend met als nieuwe tekst voor het 4e beslispunt (vet cursief is toevoeging):

‘4. Akkoord te gaan met het Mobiliteitsplan Zaanse Schans en omgeving, met inbegrip van de maatregel tot realisatie van een parkeergarage bij de Zaanse Schans als prioritaire korte termijn maatregel (in plaats van lange termijn).‘

Motie 3: parkeergarage

Onder de suffe titel ‘Snelle aanpak parkeerdruk Zaanse Schans’ pleitten Marianne Doeves-de Boer (Groep de Boer / LZ), Natasja Cornelisse (PVV) en Erdogan Sahin (DENK) voor de snelle realisatie van een parkeergarage bij de Zaanse Schans. En daarop vooruitlopend moet Zaanstad zorgen voor ‘maatregelen die de parkeer- en verkeeroverlast op en rond de Zaanse Schans op korte termijn verminderen’.

Motie 2: Eerst meten, dan heffen

Als er betaald parkeren wordt ingevoerd in de omgeving van de Zaanse Schans – dat is één van de beoogde maatregelen – moet dat zorgvuldig gebeuren volgens Marianne Doeves-de Boer (Groep de Boer / LZ), Natasja Cornelisse (PVV) en Erdogan Sahin (DENK). Er is geen actuele draagvlakmeting en geen parkeerdrukonderzoek geweest. Bovendien er slechts tijdens ‘grote pieken op slechts een beperkt aantal dagen per jaar’ overlast. Algemene invoering is mogelijk disproportioneel. De partijen een parkeerdrukonderzoek en draagvlakmeting uit te laten voeren

‘en ook seizoensgebonden varianten (zoals betaald parkeren alleen tijdens het hoogseizoen of op piekdagen) expliciet mee te nemen.’

Amendement 4: Geen fysiek hek om de Zaanse Schans

De coalitiepartijen – minus POV – willen geen hek. Hans Stokebrand (PvdA), Natascha Stroo (GL), Fidel Lopes (VVD), Julie van ’t Veer (CDA) en Hans Kuyper (ROSA) wil wel ‘verplichte kaartverkoop’ maar geen ‘fysiek hek’ omdat dat ‘afbreuk kan doen aan de landschappelijke en historische waarde van het
gebied’.

Als alternatief noemen zijn ‘digitale toegangscontrole, pasjes, toezicht of tijdelijke inrichtingselementen’. De tekst in het voorstel moet worden (vet cursief is de toevoeging):

‘verplichte kaartverkoop mogelijk te maken door voorbereiding onttrekkingsbesluit om de openbare paden en wegen per start toeristenseizoen 2026 te onttrekken aan de openbaarheid, met dien verstande dat dit niet gebeurt door de plaatsing van een fysiek hek maar te kijken naar alternatieve mogelijkheden die passen bij het karakter van het erfgoedgebied.’

Motie 1: Monumentenstatus

Marianne Doeves-de Boer (Groep de Boer / LZ) en Natasja Cornelisse (PVV) vragen het college om vóór definitieve besluitvorming over het onttrekkingsbesluit een risicoanalyse uit te voeren naar de mogelijke gevolgen van het plan voor de monumentenstatus van objecten op de Zaanse Schans’.

Onttrekking aan de openbaarheid zou volgens hen mogelijk de status van rijksmonumenten onder druk zetten waardoor die subidiemogelijkheden gaan mislopen. Dat zou elders ook al gebeurd zijn volgens de indieners.

Amendement 3: Een Samenwerkende Zaanse Schans

Marianne Doeves-de Boer (Groep de Boer / LZ), Natasja Cornelisse (PVV) en Erdogan Sahin (DENK) willen dat er niet alleen maar gekeken wordt naar een ticktetsysteem met afsluiting van de Zaanse Schans als optie (naast nietsdoen) maar ook naar

‘een derde scenario wordt uitgewerkt: een samenwerkingsvariant waarin alle partijen op de Zaanse Schans – bewoners, ondernemers, erfgoedorganisaties en gemeente gezamenlijk toewerken aan een breed gedragen, juridisch en financieel haalbaar plan dat past bij het unieke karakter van de Zaanse Schans.’

Er zou wel ‘een vorm van toegangsregulering en passende beprijzing, met ruimte voor alternatieve modellen zoals een duinkaart-achtig systeem of vergelijkbare vormen van toegangsbeheer’ komen maar ‘onttrekking van de openbare ruimte’ kan kan pas ‘nadat ook dit scenario volledig is uitgewerkt, financieel onderbouwd en op gelijkwaardige wijze is beoordeeld.’

In feite zet dit amendement het hele voorstel op z’n kop. Want daarin is een ticket en afsluiting van het gebied de enige optie. In het amendement wordt ook gevraagd om het verleggen van het fietspad langs de Kalverringdijk te schrappen.

Amendement 2: Bezoekerslimiet

De molens op de Zaanse Schans kunnen rond de 400.000 à 450.000 bezoekers per jaar ontvangen volgens Marianne de Boer (LZ). Bij 1,8 miljoen mensen die een ticket kopen en allemaal een molen willen bezoeken gaat dat mis aldus De Boer; het ticketmodel zou in de praktijk kunnen leiden tot het vier- tot vijfvoudige aantal molenbezoekers, wat volgens capaciteitsberekeningen onhaalbaar is zonder ernstige negatieve gevolgen voor erfgoed en exploitatie’.

Ze wil het ‘erfgoed beschermen tegen overbelasting’ en rekening houden het met maximale capaciteit’ van de molens. Aan het raadsvoorstel wil ze daarom punt 2.4 toevoegen:

‘Rekening houdend met een maximale belasting van de molens op de Zaanse Schans’

Amendement 1: ‘Neem de tijd’

Het eerste amendement dat vanmorgen vroeg op het Raadsinformatiesysteem verscheen kwam van Flip Hoedemaeker (D66), Fidel Lopes. (VVD), Hanneke Veurink (CU) en Julie van ’t Veer (CDA): ‘Neem de tijd voor onttrekking openbaarheid Zaanse Schans’. De raadsleden vrezen dat het allemaal niet per april 2026 geregeld is: ‘er zijn nog veel onduidelijkheden zijn over de precieze juridische route richting een toekomstbestendige Zaanse Schans, de omlegging van het fietspad, en de regulering van de toegang voor bewoners en overige Zaankanters’. Ze willen daarom de volgende tekst in het voorstel (het vette cursieve deel is nieuw):

‘verplichte kaartverkoop mogelijk te maken door voorbereiden onttrekkingsbesluit om de openbare paden en wegen per start toeristenseizoen 2026, of zoveel later als noodzakelijk is, te onttrekken aan de openbaarheid.’

Door Piet Bakker op basis van Raadsinformatiesysteem. De vergadering begint om 19.00 uur vanavond. Foto’s: Orkaan-archief.