Zaanstad bestaat 50 jaar. Gisteren schreven wij een stuk over de eerste raad van de nieuwe gemeente.
Rob Vreeken maakte het als jeugdige verslaggever van dichtbij mee.
Hij schreef een uitgebreide reactie.
De verkiezingen voor de eerste gemeenteraad van Zaanstad vonden inderdaad in het najaar van 1973 plaats, en wel op woensdag 17 oktober.
Voor die tussentijdse verkiezingen – die vanwege de samenvoeging alleen in Zaanstad werden gehouden – bestond landelijk grote belangstelling. Een half jaar eerder was het eerste kabinet-Den Uyl aangetreden. De verkiezingen in Zaanstad waren de eerste electorale graadmeter voor de populariteit van dat kabinet, op dat moment (en nog altijd) het meeste linkse kabinet uit de vaderlandse geschiedenis. Het fenomeen ‘peiling’ stond nog in de kinderschoenen.
Vandaar dat een enkele landelijk partijleider zijn opwachting maakte op de uitslagenavond die woensdag in de bovenzaal van De Lindenboom te Koog aan de Zaan: Hans Wiegel, de toen 32-jarige voorzitter van de VVD-fractie in de Tweede Kamer. De goed gebekte, niet van humor gespeende jongeheer Wiegel was de leider van de oppositie tegen het ‘rode kabinet met de witte rand’.
Ook het NOS-journaal was aanwezig. In de uitzending van 8 uur zou live verslag worden gedaan, op een moment dat de eerste uitslagen zouden binnenkomen. Spannend: kan de kiezer waardering opbrengen voor Den Uyl en zijn ploeg, met hun hervormingsprogramma van ‘spreiding van inkomen, kennis en macht’?
Ikzelf was aanwezig als verslaggever van ‘Radio Drieluik’, een fenomeen in het jongerencentrum dat geen lang leven beschoren is geweest. Om een uur of half acht zag ik Pien Wiegel de zaal van De Lindenboom binnenkomen, de echtgenote van de VVD-leider (in 1980 kwam ze om het leven bij een verkeersongeluk). Ik stapte op haar af met mijn microfoon en vroeg: ‘Is uw man er ook?’ Ze aarzelde even en antwoordde: ‘Ik denk dat hij iets later komt.’
Al snel werd duidelijk hoe de vork in de steel zat. Wiegel had zich eventjes schuilgehouden ergens op een benedenverdieping en betrad de zaal pas vlak voor het NOS-Journaal van 8 uur, dat opende met de Zaanse verkiezingen. Slim bedacht. Zo werd zijn entree onderdeel van het door heel Nederland (tegelijk op de twee enige netten) bekeken Journaal, en zou hij live worden geïnterviewd door de NOS.
Maar Wiegel had buiten de Zaanse waard gerekend. Het publiek in de uitpuilende zaal bestond, zo zou spoedig blijken, voor een groot deel uit linkse Zaankanters. Op het moment dat de verslaggever van de NOS, geposteerd links vlak voor het podium, live zijn microfoon onder de neus van de VVD-leider hield en zijn eerste vraag stelde, barstte de zaal los in De Internationale.
Ontwaakt! verworpenen der aarde Ontwaakt! verdoemd in hong‘ren sfeer Reed‘lijk willen stroomt over de aarde en die stroom rijst al meer en meer Sterft, gij oude vormen en gedachten Slaaf geboor‘nen, ontwaakt! ontwaakt! De wereld steunt op nieuwe krachten begeerte heeft ons aangeraakt
Het gezang was zo luid, dat interviewen onmogelijk werd. De verslaggever staakte het gesprek en televisiekijkend Nederland zag hoe een zwijgende, beteuterd kijkende Hans Wiegel, de handen als een heertje in driedelig kostuum op de rug gevouwen, werd overstemd door de ‘stem des volks’ in de rode Zaan.
Later op de avond deed PvdA-lijsttrekker Theun van Dam nog een manmoedige poging in debat te gaan met de VVD-leider, maar dat zat het politiek talent van de Zaanse socialisten niet glad. Wiegel liet hem – debattechnisch gezien – alle hoeken van de bovenzaal van De Lindenboom zien.
Door: Rob Vreeken, foto Wikipedia
.jpg){kind=link}
Mooi inkijkje. En zo lekker vilein aangestipt Wiegels mislukte publiciteitsstunt: 'Slim bedacht. Zijn entree onderdeel op het Journaal, met live interview door de NOS.' Vooral dat laatste; dan kon hij iedereen aftroeven, daar was hij goed in. En dat wist (en weet) die ras-VVD'er zelf maar al te goed.
Mooi zo een stukje uit de politiek van 50 jaar geleden. Leuk dat dit zich in Zaanstad heeft afgespeeld. En Wiegel was [en is] een fenomeen. Glad, geslepen, rap van de tong en altijd met een goed sterk verhaal. Hoewel hij niet van mijn partij was, heb ik altijd van hem kunnen genieten. Jammer dat deze vorm van politiek van het toneel verdwenen is. Nu is het jij of ik ( nou ja meer ik). Op de persoon spelen, modder gooien en elkaar van alles beschuldigen. Vanuit de achterkamertjes zaken regelen. Leden van de 2e kamer schofferen elkaar tijdens de debatten en het gaat vaak niet meer over de inhoud. En als een mede partijlid net iets anders denkt dan de rest, werk je hem of haar uit de parij. Wanneer een kamerlid er zelf genoeg van heeft, beginnen ze gewoon voor zichzelf. Meestal pakt dat slecht uit. Op 1 na haha, die trekt nu een lange neus naar het CDA.
Een anekdotisch verslag van Rob Vreeken. Vindingrijk van De Orkaan. En een bevestiging van de één van de ontelbare kronkels die in het politieke landschap zo eigen zijn. Het zijn woordkunstenaars en acteurs.