De gemiddelde woonlasten in Zaanstad voor meerpersoonshuishoudens in een koopwoning blijven in 2025 onder het landelijk gemiddelde. Die huishoudens betalen in 2025 gemiddeld € 1.038, en dat is lager dan het landelijk gemiddelde van € 1.052. Daarmee staat Zaanstad op plek 168 van de ranking van vaste lasten in 342 Nederlandse gemeenten.

Een resultaat op trots op te zijn aldus wethouder Stephanie Onclin (financiën, VVD) in het persbericht van Zaanstad:

‘Zaanstad heeft er bewust voor gekozen om de woonlasten beheersbaar te houden en geen grote verhogingen door te voeren. Hierdoor is het Zaanstad gelukt om uit de top-150 te vallen van gemeentelijke lasten. Dit terwijl we eerder in de top-25 van deze zelfde lijst stonden. We nemen op de lijstjes een keurige middenpositie in, zowel in vergelijking met de G44 gemeenten als vergeleken met alle Nederlandse gemeenten.’

Huurwoningen: hogere lasten

De gemiddelde woonlasten voor huiseigenaren met een meerpersoonshuishouden in Zaanstad liggen inderdaad onder het Nederlandse gemiddelde. Maar de woonlasten voor huurders en die van eenpersoonshuishoudens met een koopwoning liggen boven het Nederlands gemiddelde en ook boven het gemiddelde in Noord-Holland. Vooral bij huurders zijn de verschillen groot.

De cijfers komen uit de ‘Atlas van de lokale lasten 2025‘ van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO).

Zaanstad heeft ruim 73.000 huishoudens. Op basis van cijfers van het CBS kan ingeschat worden dat iets meer dan een derde van de huishoudens van Zaanstad (34 procent, 25.000) uit meer personen bestaat en een koopwoning bezit. Dat is de grootste groep. Daarna komen de meerpersoonshuishoudens in een huurwoning (29 procent, 21.000). Zo’n 20 procent (15.000) bestaat uit eenpersoonshuishoudens met een koopwoning. De kleinste groep (17 procent, 13.000) bestaat uit eenpersoonshuishoudens met een huurwoning.*

De woonlasten bestaan uit onroerendezaakbelasting (OZB), afvalstoffenheffing en rioolheffing. Het gaat om gemiddelden. De rioolheffing en de afvalstoffenheffing zijn voor iedereen in een gemeente gelijk en gelden zowel voor koop- als huurwoningen. Alleen huiseigenaren betalen OZB. Het verschil tussen de woonlasten voor huur en koop is dus de OZB. De OZB hangt af van de waarde van de woning en is dus voor iedereen anders.

Middenpositie

Binnen de groep van de 44 grootste gemeenten (G44) neemt Zaanstad een middenpositie in (plek 23) bij de koopwoningen voor meerpersoonshuishoudens. In Noord-Holland zit Zaanstad in 2025 in het linker rijtje (onder) als het gaat om huiseigenaren met een meerpersoonshuishouden.

In bovenstaande grafiek is ook te zien dat de stijging van de woonlasten in Zaanstad in 2025 beperkt is gebleven (2,8 procent). De gemiddelde stijging in Nederland was 5,9 procent. In bijvoorbeeld Amsterdam (+ 12,1 procent), Wormerland (+9,1 procent) en Waterland (+14,7 procent) was meer stijging. Dat heeft ook met de ontwikkeling van de OZB (huizenprijzen) te maken.

Rioolheffing

Huurders hadden in Nederland te maken met een gemiddelde stijging van 4,6 procent in hun woonlasten. Zaanstad zat daar met 2,2 procent ruim onder. Oostzaan (6,1 procent), Wormerland (2,3 procent), Waterland (17,1 procent), Alkmaar (4,3 procent) en Edam-Volendam (5 procent) zaten daarboven.

In Zaanstad is de rioolheffing relatief hoog: € 323 voor alle huishoudens: één van de hoogste in Noord-Holland (alleen Oostzaan is duurder). In Nederland is het gemiddelde voor eenpersoonshuishoudens € 220 en voor meerpersoonshuishoudens € 235. Zaanstad rekent voor meer- en eenpersoonshuishoudens hetzelfde tarief.

Afvalstoffen

De gemiddelde afvalstoffenheffing voor eenpersoonshuishouden in Nederland is € 291. In Zaanstad betaal je € 355. Dat is hoger dan het gemiddeld, maar in vrijwel alle gemeenten in het westen van het land ligt het tarief tussen de € 300 en € 400.

Meerpersoonshuishoudens betalen gemiddeld € 73 meer dan eenpersoonshuishoudens (€ 364 dus) maar in Zaanstad betalen alle huishoudens evenveel – dus daar ligt het tarief onder het nationale gemiddelde.

Kostendekkend

In 2026 gaan eenpersoonshuishoudens waarschijnlijk minder betalen, meerpersoonshuishoudens krijgen een hoger tarief.

Gemeenten mogen de afvalstoffenheffing en de rioolheffing niet gebruiken om inkomsten te genereren. Het moet kostendekkend zijn. Ze mogen wel minder inkomsten bij inwoners halen dan nodig is (en een deel van de kosten ergens anders vandaan halen – vaak uit de OZB). Zaanstad doet dit in zeer beperkte mate.

---

* Op basis van CBS-gegevens weten we wat de verdeling tussen koop en huur in Zaanstad is: 54,3 koop en 46,6 procent huur (data 2023). Ook het percentage eenpersoonshuishoudens is bekend (37,5). Dat laatste percentage is dus toegepast op zowel huur- als koopwoningen, een inschatting van De Orkaan. Of die verdeling daadwerkelijk gelijk is voor huur en koop hebben wij niet op kunnen maken uit de CBS cijfers.

Door Piet Bakker. Bronnen: Atlas van de lokale lasten 2025‘ van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) en CBS (verdeling huur en koop). Foto: Orkaan-archief.