Op 28 januari 1978 organiseerde Amnesty International Zaandam een discussieforum in de Vertoeving bij de Doopsgezinde Kerk aan de Westzijde in Zaandam. Het was onderdeel van de Zuid Afrikadag. In het forum zaten dominee Adonis uit Zuid Afrika, Feddema van Kerk en Vrede, Journaliste Marja Kroef en Ezau du Plessis van de Boycot Outspan Actie.
Door: Oane Bijlstra
Ik sprak zelf namens Amnesty. We riepen de Zuidafrikaanse regering op de apartheidswetten af te schaffen.
Na 18 jaar gevangen te hebben gezeten op Robben-eiland kwam Nelson Mandela op 11 februari 1990 vrij. In 1994 werd hij gekozen tot president van Zuid Afrika. Op 5 december 2013 overleed Mandela. Hij heeft ooit gezegd:
“Zuid Afrika’s bevrijding van de Apartheid is onvolledig zonder de vrijheid van de Palestijnen.”
Israel heeft tijdens de Apartheid wapens verkocht aan Zuid Afrika. Een meerderheid van landen in de wereld vraagt zich al meer dan 70 jaar af waarom de Palestijnen onteigend en gestraft worden voor misdrijven waaraan alleen Europeanen zich schuldig hebben gemaakt. Het is Netanyahu en zijn regering die vandaag het mondiale bouwwerk van normen, dat we na 1945 samen hebben opgebouwd, aan het vernielen is.
Steeds meer Israeliers staan in stilte met portretten van gedode Gazaanse kinderen op straat in Jeruzalem. Een oud-leerling van mij werkt als rapporteur van de Europese Unie in Jeruzalem. Hij schrijft:
‘De Palestijnen in Israel zijn vogelvrij. Ik zie elke dag flagrante schendingen van het internationale recht. Dit is niet op 7 oktober 2023 begonnen. Dit is al decennialang aan de gang. Er wordt al decennialang weggekeken. Sinds 7/10/2023 zijn al meer dan 1000 Palestijnen door geweld van het leger en de kolonisten om het leven gekomen op de Westelijke Jordaanoever. Ze maken het leven onleefbaarder om een Palestijnse staat onmogelijk te maken.’
Wegkijken is geen oplossing, schrijft hij:
‘Je ogen sluiten voor het bloedbad, de hongersnood en de verwoesting van Gaza is geen optie. Zeggen dat je het niet wist is een leugen. Bij mij thuis was kritiek op Israel uit den boze. Ik denk dat dat bij veel mensen in Nederland het geval was en nog steeds is. Als we niets doen staan we aan de verkeerde kant van de geschiedenis. Deze schandvlek zal Nederland nog jaren blijven achtervolgen.’
Hij vervolgt:
‘Eerst Gaza dan de Westelijke Jordaanoever. Apartheid is “in your face”. Bij de checkpoints, overal in de stad. De politiek van Netanyahu wordt gedreven door machtswellust, racisme en suprematisme, jezelf meer en beter voelen dan de ander. Netanyahu wil zelf uit de gevangenis blijven en zijn coalitie bijeen houden.’
Oane Bijlstra 1 oktober 2025.
Over Anne Bijlstra
Anne Bijlstra schrijft met regelmaat een column voor De Orkaan: exact één keer per jaar.
Hij was van 1973 tot september 2018 leerkracht op de protestants-christelijke basisschool Zaandam-West, later De Westerkim in Zaandam Oud West. Hij vroeg vanaf 1980 al aandacht voor intercultureel en inclusief onderwijs. Sommigen noemden hem ook de Friese Turk, omdat hij Turks ging leren op de Volksuniversiteit om zo kinderen met een Turkse achtergrond beter en sneller Nederlands te kunnen leren. In 2008 publiceerde hij het boek “Mijn school, mijn wereld”, waarin hij in twee delen zijn ervaringen in het onderwijs beschrijft. In de loop van de tijd gingen kinderen en ouders hem meester Oane noemen. Oane is in het Fries Anne.
(bron: De Rode Zaan, 100 jaar strijd en solidariteit – 1999. Vibeke Kingma e.a.). Foto boven: Rode Lijn-protest in Amsterdam op 4 oktober 2025 door Heleen Snuverink.
Er zullen toch wel meer mensen zijn die de analogie zien tussen de immigratie van Joodse mensen in het toenmalige Palestina en de immigratie hier in Nederland?
Er is sprake van vluchtelingen van wie de cultuur niet aansluit op die in het immigratieland en beide immigraties gingen gepaard met verzet en geweld, niet in het minst door de immigranten. Beide groepen zonderen zich in belangrijke mate af van de eerdere inwoners in taal, cultuur, scholen en woonlocatie. Daar stopt de analogie vlp even, want in Palestina/Israel heeft men een fikse voorsprong op de situatie hier.
Ja, er is in zekere mate sprake van discriminatie van Palestijnen in het huidige Israel, maar niet in de mate zoals hierboven wordt geschetst. Voor de Westbank en Gaza is dat anders, maar geweld komt daar van beide kanten, geheel aansluitend op de situatie in de rest van die regio.
Nu verbaast het me wel wat dat de Palestijnen kennelijk het recht hebben om zich met geweld te verzetten tegen de overspoeling van hun land, gevolgd door inname en uitbreiding wegens een gebrek aan leefruimte (lebensraum), maar dat de situatie in West-Europa geheel anders is. Politiek verzet tegen, wat velen zien als een overspoeling van hun land, wordt hier van onnoembare kwalificaties voorzien en wordt niet louter vreedzaam bestreden.
Ja, Israel misdraagt zich al decennia, maar gezien de oorlogen en aanslagen is dat ook weer niet heel opmerkelijk, ook al vindt dat nu plaats onder leiding van een wel heel huiveringwekkend Israelisch kabinet. Het platgooien van Gaza heeft echter toch wel veel overeenkomsten met het platgooien van steden in WO-II. De vraag is dan wie de oorlogsmisdadigers zijn en wie de helden. Of sluiten die twee elkaar niet uit?
Anderzijds hebben ook veel Palestijnen zich misdragen in de afgelopen decennia, met aanslagen die niet uitsluitend militairen en kolonisten als doel kozen, maar zelfs mensen die op alle mogelijke manieren los stonden van het conflict. De leiding op de Westbank en Gaza is trouwens even huiveringwekkend als het huidig Israelisch kabinet.
Mijns inziens is Israel al heel lang bezig met een sluipende genocide, misschien nu wat minder sluipend, maar dat de Palestijnen omgekeerd dezelfde ambities hebben. Daarin zijn zij echter beduidend minder succesvol. Het is voor mij ook opmerkelijk dat dezelfde mensen die "From the river to the sea ...." scanderen, zijnde de herovering van Palestina, vaak dezelfden zijn die zich teweer stellen tegen pogingen de immigratiestroom hier in te dammen.
Ik zit nu dus met de vragen hoe beide situaties, toen en nu daar en nu hier, te vergelijken zijn en wie welke rechten op verzet hebben.
Velen hebben hun keuze al gemaakt, maar ik wantrouw hun motieven (if any). Het komt allemaal ondoordacht en modieus over. Op mijn sympathie mag inmiddels niemand meer rekenen. Daar niet, hier niet.