In een van de meest cruciale periodes in de politieke geschiedenis van Oostzaan staan de verhoudingen tussen de VVD en alle andere partijen op scherp. De schok is groot nu de liberalen de WOL-variant toch niet willen wegstrepen, en vooral vanwege de manier waarop ze dat communiceerde: via een persbericht. Het was de voedingsbodem voor scherp debat, al leek er uiteindelijk toch sprake van verzoening.

‘Het is een ontzettend lang en zorgvuldig proces geweest tot nu toe’, zei Lize Boshoven (CDA), ‘en ook al waren we het niet altijd met elkaar eens, ik had het idee dat we op de goeie weg waren. Maar nu heb ik het gevoel dat in één keer de grond onder onze voeten is weggeslagen.’

De VVD kreeg donderdag de wind van voren. Juist in de fase waarop Oostzaan vaart wil maken met het nemen van een beslissing voor een fusie, komt de grootste partij tóch terug van haar eerdere besluit om de optie voor een fusie met Wormerland en Landsmeer (WOL) te schrappen. De raad was het eerder nog unaniem eens met de keuze om de WOL-optie af te laten vallen.

Persbericht

‘We hebben nog eens naar het besluit gekeken om de WOL-optie te schrappen, en zijn tot de conclusie gekomen dat dit misschien niet het beste is. De alternatieven, een fusie met Zaanstad, Purmerend of Amsterdam, zijn niet veel beter, en daarom kan de WOL-optie niet worden uitgesloten’, lichtte Bart Baaten de draai van zijn partij toe.

Het besluit op zichzelf wekte al verbazing op bij de rest van de gemeenteraad. Maar het is vooral de manier waarop de VVD het heeft gecommuniceerd die de verhoudingen op scherp zet.

De partij maakte haar koerswijziging eind november kenbaar via een persbericht, terwijl de andere partijen liever hadden gezien dat de VVD haar gedachten eerst bij de andere partijen had neergelegd, zodat ze met z’n allen erover in gesprek konden gaan. ‘Zoals we dat de afgelopen jaren altijd deden’, aldus Siefko Julius (D66).

De VVD meent dat ze dat ook hebben gedaan. ‘Ons standpunt was al langer bekend en we wilden erover in gesprek, maar als niemand reageert houdt het op’, zei Baaten, waarop hoongelach uit de raadzaal klonk. Volgens Julius is het juist Baaten die niet op appjes van hem reageert.

Revisie

Baaten ging onaangedaan verder met zijn betoog waarin hij uitlegde dat de VVD na alle cijfers en onderzoeken nog een keer uitvoerig te hebben bekeken tot de conclusie is gekomen dat de negatieve gevolgen van een fusie met Zaanstad, Purmerend of Amsterdam minstens zo groot zijn als die van een WOL-fusie. ‘De gemeentelijke organisatie zou volgens het rapport van &VdLaar zwak zijn bij een WOL-fusie, maar bij de andere fusieopties wordt die niet veel beter.’

‘Daarnaast zal onze regionale positie ook niet meer verbeteren bij een fusie met bijvoorbeeld Zaanstad dan bij de WOL-fusie’, ging Baaten verder. ‘En de financiële risico’s zijn bij andere fusies niet kleiner dan bij de WOL-fusie. Je moet inwoners het eerlijke verhaal vertellen, en daarom willen wij dat de optie voor een WOL-fusie ook wordt meegenomen bij de burgerraadpleging.’

De burgerraadpleging die Oostzaan van plan is uit te voeren moet een belangrijke steunpilaar vormen voor het besluit over de bestuurlijke toekomst van de gemeente.

Excuses

Voor het college is het hopen dat de koerswijziging van de VVD de fusiekeuze niet al te veel vertraging laat oplopen. Meermaals benadrukte het college de noodzaak om vaart te maken met het besluit. De gemeentelijke organisatie zou meer en meer onder druk komen te staan, en de financiële situatie van Oostzaan is ‘zeer zorgelijk’.

Hoop voor het college gaf het slotstuk van het debat, waarin er na twee schorsingen sprake leek van enige verzoening tussen de VVD en de rest van de gemeenteraad. De VVD betuigde spijt van haar communicatiewijze. ‘Dat had anders gekund en gemoeten’, gaf Baaten toe, waarbij hij zijn excuses aanbood.

En ondanks dat Julius (D66) de communicatiewijze van de VVD hekelde, sprak hij zijn steun uit voor de voorstellen van de partij waarbij een ‘brede en representatieve’ burgerraadpleging werd geopperd. ‘Dat staat ook in het amendement dat D66, GroenLinks, PvdA en CDA gaan indienen’, zei Julius. Die partijen hebben een meerderheid in de raad.

Over dat amendement wordt volgende week woensdag ingediend bij de raadsvergadering over een collegevoorstel om een raadpleging onder de inwoners te doen en de uitkomst daarvan als ‘zwaarwegend advies’ mee te nemen. Voorlopig blijft de keuze nog Zaanstad, Purmerend of Amsterdam. In feite gaat de discussie vooral over de manier waarop die raadpleging wordt georganiseerd. Bijvoorbeeld via een enquete zoals is voorgesteld of door opnieuw gebruik te maken van het Burger Advies Beraad (BAR).

Door Jelmer de Vries. Op basis van Commissieavond Oostzaan 4 december en eerdere berichtgeving De Orkaan.