Goed. We gaan ervan uit dat iedereen het nu wel weet, maar we tikken het voor de zekerheid nog maar een keer: wonen is een grondrecht. Een basisrecht. Maar door gebrek aan regie van de overheid geldt het recht van de sterkste: bijvoorbeeld het recht van de prins met de grootste bril. 

We hebben een nijpend tekort aan woonruimte in Nederland, en dat tekort wordt nog veel groter de komende jaren. 

‘We’ hebben er een potje van gemaakt en de komende generatie mag op de blaren zitten. En dat is een verschrikkelijk lange, pijnlijk, zit als je uitgaat van de ellelange wachtlijsten. 

Toen Yarmo Brugman en Huub Brand zich meldden met een opinie over wonen en leegstand op de redactie waren we een en al oor. Brugman en Brand zijn 21 en 22 jaar oud, en zij behoren tot de gedupeerden. Op blaren zitten daar zijn ze niet van: liever steken ze tijd in het leveren van een bijdrage aan de oplossing. 

Huub woont bij zijn ouders in de Parkstraat. Hij was ooit een van de leerlingen die naar het nieuwe Et Buut zou gaan, maar dat gebeurde nooit. Leerlingen ver, ver, ver na hem zitten nu op de nieuwe school. Nu de oude school leegstaat overwoog hij kraak. Maar gaandeweg zag hij dat er andere opties zijn. Samen met Yarmo maakte hij een rondje Zaandam om te kijken wat er leegstaat. De oogst was rijk. 

We plaatsen hun visie hier. (We hebben met het optekenen geen rekening gehouden met wie wat zei. Geen zinnen dus die starten met ‘Yarmo vult aan’ of ‘Huub beaamt…’. De mannen vertelden samen).

‘Anders kijken naar leegstand’ 

“Het aantal woningen dat Nederland, en ook de Zaanstreek tekortkomt is bizar. De politiek lijkt inmiddels wakker en heeft het over ‘ingrijpende strafmaatregelen’. 

Hoe en bij wie die maatregelen worden toegepast is alleen niet duidelijk, en in strafmaatregelen kun je niet wonen. Op de lange termijn zou leegstandbelasting voor vastgoedbeleggers en een verbod voor woningbouwverenigingen om te verkopen aan beleggers effect kunnen hebben. Maar de nood is nu hoog en het wordt alleen maar hoger nu we ook ruimte willen bieden aan vluchtelingen. 

We zien mogelijkheden die een broodnodige snellere verlichting van de druk kunnen geven. In deze tijd moet je anders kijken naar leegstand en ruimte. Daarin denken we met onze Stichting Leegpandbeheer een rol te kunnen spelen. 

Vooropgesteld, wij hebben een eigenbelang: we willen een plek om te wonen en om een toekomst op te bouwen. We komen beiden uit de Zaanstreek en inmiddels zijn we erachter dat we hier ook graag willen zijn en blijven. Kraken is een mogelijkheid, maar dat brengt een hoop onzekerheid en stress mee. Antikraak zou kunnen, maar momenteel is die markt in handen van bedrijven met een commercieel belang. En dat belang ligt bij de eigenaren van het vastgoed. Niet bij de mensen die snakken naar een woning. Bewoners zijn niet beschermd door enig huurrecht. Klagen over gebrek aan onderhoud, een douche die niet werkt of over onveilige situaties is vaak kansloos. Let wel, we hebben het hier over wettelijk geregelde constructies in Nederland, in de Zaanstreek. 

Van ‘Leegpandbeheer’ hebben we een stichting gemaakt omdat we vinden dat aan het woonrecht niet verdiend zou mogen worden. 

Hiertegenover (de redactie kijkt uit op het Eiland, red.) staat een pand waarin zes mensen wonen, er zouden minsten twintig mensen een ruime plek kunnen krijgen voor een paar jaar, want de inschatting is dat er niet snel gesloopt zal gaan worden. In Wormerveer staat een school leeg waarin in minstens acht lokalen mensen kunnen wonen. Tijdelijk, maar als er goed mee wordt omgegaan op een prettige manier en tegen geringe kosten. Ruimte betekent zoveel voor mensen die zich in een belangrijke fase van hun leven zouden moeten ontwikkelen, op hun bek gaan en zelfstandig leren zijn. De maatschappelijke waarde is onbetaalbaar. 

Je kan inzetten op bouwen, natuurlijk, maar laat intussen al die bruikbare vierkante meters niet onbenut. Winkels, bedrijfspanden, horecaruimten, kantoren, woningen. Bestaande ruimte die niet altijd mag verdwijnen. 

We hebben contact met kunstenaars die willen maken, met mensen die ruimte willen benutten voor maatschappelijke initiatieven: kledingbanken, bingoruimten, ontmoetingsplekken, leugenbanken, maar vooral ook met jongeren die zelfstandig willen wonen. 

Plekken die bruisen en trekken. Daardoor wordt de waarde van het vastgoed verhoogd. Verwaarlozing en ondergebruik verloedert. Dat is voor niemand goed. Geld verdienen kan sociaal zijn.

Concreet? 

Er bestaat ruimte. Wij hebben de handvaardigheid om onderhoud te verzorgen. En daarbij de sociale voelsprieten om een brug te slaan tussen de mensen die een pand willen benutten en de mensen die een plek willen exploiteren. Die twee staan dichter bij elkaar dan ze denken. Samen met de gemeente en de eigenaren van vastgoed kunnen we met gepersonaliseerde plannen komen, waarbij leefbaarheid en het geven van lucht aan de omgeving en de gebruikers voorop staat.

Oproep

Als jij net als Huub, Yarmo en Goos een mening, een strak plan, een visie, inzicht, kronkel, oplossing of slimmigheidje wil delen met de Zaanstreek dan ben je welkom op maandagochtenden tussen 10:00 uur en 11:30 uur. We starten met ons Orkaanspreek(anderhalf)uur vanaf maandag 9 mei. Loop binnen aan de Houthavenkade 5 in Zaandam. De koffie staat klaar (en heel soms is er ook koek. Soms is die koek oud. Dan heeft iemand van de redactie de aangebroken verpakking niet dichtgemaakt).