Suriname staat morgen stil bij 50 jaar onafhankelijkheid. Zaanse Surinamer en bruggenbouwer Rudy Seca voelde de behoefte om bij dit moment stil te staan en zijn gedachten te delen.

Zijn volledige reflectie lees je hieronder.

---

50 jaar Onafhankelijkheid Suriname

Morgen 25 november zal Suriname haar 50ste Srefidensi Dey vieren – ‘Onafhankelijkheidsdag’ in het Sranantongo, de Surinaamse taal die er wordt gesproken naast het Nederlands.
Srefidensi Dey is een gedenkwaardige dag waarop Suriname in 1975 onafhankelijk werd van Nederland. En ik hoorde tijdens een documentaire over Amerika iemand zeggen: ‘If you are dependent, you lose freedom’ (Als je afhankelijk bent, verlies je je vrijheid).

En dat is precies wat de regering van Henk Arron gedacht heeft toen deze op 15 februari 1974 een officieel verzoek indiende om onafhankelijk te worden van Nederland. Ruim drie eeuwen koloniale overheersing hebben diepe wonden geslagen in de Surinaamse samenleving; het was tijd om het roer om te gooien, op eigen benen te gaan staan en onze eigen geschiedenis te gaan schrijven. Vijftig jaar Srefidensi kun je niet in een notendop vatten, maar je kunt wel keuzes maken uit die geschiedenis.

Onafhankelijk zijn betekent dat je als natie je eigen zaken kunt regelen zonder dat een ander land zich daarmee bemoeit. We kennen het gevoel bij het opvoeden van je kind dat zelf ontdekt wat hem of haar gelukkig maakt, als de vleugels stevig genoeg zijn om het nest uit te vliegen.

Maar de onafhankelijkheid ging niet zonder slag of stoot. Voor wijziging van het Statuut was de instemming nodig van het Nederlandse parlement. In Nederland verliepen de onderhandelingen soepel en in oktober van dat jaar mochten Surinaamse statenleden die voor, maar ook die tegen de onafhankelijkheid waren, de degens kruisen in het Nederlandse parlement.

Twee in het oog springende standpunten van de toenmalige tegenstanders wil ik u niet onthouden:

• De heer Somohardjo van de Javaanse partij KTPI maakte de toenmalige premier Den Uyl duidelijk dat een uil in Nederland gezien wordt als een slimme vogel, maar in de Surinaamse cultuur als een vogel die onheil voorspelt. Dit tot grote hilariteit van de Nederlandse Kamerleden.
• De heer Mungra van de Vooruitstrevende Hervormingspartij (VHP) bediende zich van een bekende uitspraak uit de Romeinse tijd, ooit gedaan in het Latijn: ‘Gegroet meneer Den Uyl, zij die zullen sterven groeten u.’

Dit alles mocht niet baten voor de tegenstanders, want uiteindelijk hebben de Eerste en de Tweede Kamer groen licht gegeven voor de onderhandelingen met als doel de onafhankelijkheid van Suriname. Intussen werden de protesten in Suriname heviger. Zeker toen de onderhandelingen succesvol werden afgerond en de onafhankelijkheidsdatum, 25 november 1975, bekend werd gemaakt. Dat alles ging gepaard met hevige rellen en brandstichtingen. Voor- en tegenstanders stonden letterlijk tegenover elkaar.

De onafhankelijkheid heeft ertoe geleid dat veel Surinamers vóór de onafhankelijkheidsdatum hun toevlucht zochten in Nederland en kozen voor de Nederlandse nationaliteit. Deze exodus had een grote braindrain tot gevolg.

Op 19 november 1975 werd de Grondwet van de Republiek Suriname met algemene stemmen aanvaard en zes dagen later, op 25 november, proclameerden de Staten van Suriname hun land tot republiek in tegenwoordigheid van de toenmalige kroonprinses Beatrix.

Suriname heeft veerkracht en verzoeningsgezindheid getoond, waarbij voor- en tegenstanders elkaar op het laatst wisten te vinden en samen van die memorabele dag een groot succes hebben gemaakt.

Suriname is altijd al een land met potentie geweest. Toen ik op de lagere school zat, leerden wij dat bauxiet de economische basis van Suriname was. Inmiddels is bekend dat Suriname qua rijkdom aan bodemschatten wereldwijd op plaats 17 staat.

Toen een Nederlandse journalist in de jaren ’50 de eerste Surinaamse premier Johan Adolf Pengel vroeg wat zo bijzonder is aan Suriname, antwoordde deze: ‘Als ik mijn wandelstok in de grond steek, schiet deze meteen wortel.’

Suriname is in allerlei opzichten een vruchtbaar land. Ik noem een paar voorbeelden:

• Onze vruchtbare landbouwgrond
• Onze bosbouw
• Onze groene longen
• Onze bauxiet, die tijdens de Tweede Wereldoorlog van eminent belang was voor de geallieerde vliegtuigindustrie
• Ons goud, waarvan een groot deel naar Europa getransporteerd is

Bovendien wijzen actuele ontwikkelingen erop dat er tussen de 16 en 26 miljard dollar aan olie en gas voor de Surinaamse kust aanwezig is. In 2028 zullen er al 200.00 vaten olie per dag geleverd worden. En als je bedenkt dat Suriname zo’n 640.000 inwoners telt, dan moet dat voor deze jonge natie een enorme sociaal-economische opsteker zijn.

De toekomst van Suriname is ook heel bijzonder als je kijkt naar de pluriformiteit. Alle religies van de wereld zijn door de verschillende groepen migranten bij elkaar gebracht. Wij kennen geen vijandschap tussen hindoes en moslims en geen vijandschap tussen moslims en joden. De synagoge en de moskee in Paramaribo staan op een steenworp afstand van elkaar. Een voorbeeld voor de wereldgemeenschap.

De ontwikkeling van een nieuwe natie is mensenwerk. En waar mensen werken worden fouten gemaakt. Wij mogen derhalve de ogen niet sluiten voor de zwarte bladzijden van onze geschiedenis. Denk daarbij aan de Decembermoorden van 1982 en de Binnenlandse Oorlog, met veel doden als gevolg.

Helaas moet ik constateren dat de geschiedenis nauwelijks landen kent zonder bloedvergieten in de ontwikkeling naar onafhankelijkheid.

Tot slot: alles wijst erop dat Suriname aan het begin staat van een nieuwe uitdaging in haar sociale en economische ontwikkeling. En omdat het land in die 50 jaar voor hetere vuren heeft gestaan, heb ik er alle vertrouwen in dat Suriname daarin zal slagen.

Wan Switi Srefidensi
Rudy Seca

Rudy Seca stond aan de basis van talrijke maatschappelijke initiatieven in de Zaanstreek; denk bijvoorbeeld aan Bureau Discriminatiezaken Zaanstreek/Waterland. Voor al deze activiteiten ontving Seca in 2023 de erepenning van de gemeente Zaanstad. In 2002 werd hij benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau. Beide onderscheidingen kreeg Seca vanwege ‘zijn grote verdiensten als verbinder en bruggenbouwer in de maatschappij’.

Met grote dank aan Rienk van der Molen. De foto boven is van Bas Sommeijer.