De Vermaning ligt verborgen in de luwte van het Geboortecentrum aan de Westzijde 185.
Vanuit historisch oogpunt is het de perfecte plek. Doopsgezinden werden ooit verketterd en vervolgd. Opvallen was uit den boze: Katholieke pauwenveren betekenden de dood, schutkleuren waren het leven.
Tijden veranderen. De vijand schuilt nu juist in de onzichtbaarheid. De deur van de Vermaning lijkt niet echt historisch verantwoord en een likje verf zou het hout goed doen.
Het gebouw stond jarenlang in Wormer achter Dorpsstraat 302. Toen de Wormer en Jisper Doopsgezinden ‘samen’gingen (Wormer zat aan de ene kant van de Vermaning, Jisp aan de ander kant), was er behoefte aan een beter gebouw. In 1851 werd deze Vermaning als bouwpakket verkocht en naar de huidige plek in Zaandam overgebracht.
Bescheiden podium
Daar leidde het een onopvallend bestaan dat eindigde in de warme omarming van de besnorde mannen van het Noord-Hollands Byzantijns Mannenkoor in 2001. Toch beseffen niet veel mensen dat de planken, achter het simpele rijtje arbeiderswoningen aan de Westzijde, doordrenkt zijn met een geschiedenis die ons naar Wormer, en 350 jaar terugvoert. Dat de nerven een verhaal belichamen dat uitgeschreeuwd mag worden.
Gelukkig zal vanaf 2017 de geschiedenis een podium krijgen op de Zaanse Schans. Jaarlijks zullen bijna 2-miljoen bezoekers aan het gebouwtje voorbijtrekken. De Vermaning wordt verplaatst naar het Zonnewijzerspad. Maar, als het aan voorzitter Maarten Voster ligt, gebeurt dat bescheiden:
‘Een Vermaning ligt iets inverdan. De ambitie is om er een rij kleine arbeiderswoningen voor te zetten. We hebben ons oog laten vallen op Het Blauwe Hof in Wormerveer. Het gaat dan om het voorste (inmiddels gesloopte) rijtje waarvan wij gedetailleerde beschrijvingen hebben.’
Net als het Wevershuis, zal De Vermaning geadopteerd worden door Het Zaans Museum. Voster houdt nog wel een slag om de arm: ‘Financieel moet er nog wat water door De Zaan.’
Ik zou zeggen plek daar genoeg in de omgeving om het zichtbaar te maken . We zijn overal het Zaans aan het terug brengen , ga dan niet gebouwen verplaatsen naar de Zaanse Schans , maar probeer het daar in de buurt een mooie zichtbare plek te geven . De arbeidershuisjes als ook andere panden die daar staan ( laatst overgeblevenen ) moeten gespaard worden en opgeknapt . Ook die nieuwbouw op het voormalig gasterrein moet als het aan mij ligt ( maar ook mijn partij de POV ) een Zaanse uitstraling krijgen er is rondom de Bernhardbrug al teveel weggesloopt in het verleden , daar moeten we voor waken . Zaanstad is meer als alleen de Zaanse Schans .
De conclusie van Hans Kuyper (vermaning liever niet verplaatsen) is begrijpelijk. Maar deze overwegingen kunnen misschien toch een ander licht werpen: + Einde van dreiging van verval, onzorgvuldige reparaties, of zelfs sloop + Voor een heel veel groter publiek zicht op en toegang tot het monument + Zorgvuldige restauratie van exterieur en vooral interieur + Herstel van een functie in relatie tot geloof/levensbeschouwing
Het is al zo druk op de Schans. We willen proberen de toeristen wat te spreiden en ook langer vast te houden, zodat Zaanstad nog iets meer aan hen verdient dan alleen het parkeergeld van de bussen. De plek rond de Bernhardbrug zou heel mooi kunnen worden (Monet heb je er al gratis bij). Het verplaatsen van panden naar de Schans is héél erg jaren zestig: een monument vertelt zoveel meer als je het in samenhang met zijn standplaats kunt bewonderen. Kortom: laten we hopen dat deze verhuizing niet doorgaat. Als de Schans een Vermaning wil (en dat kan ik me voorstellen), bouw dan gewoon een nieuwe. Er staan al zo veel replica's ondertussen dat dat geen probleem meer kan zijn.
Ik heb dit nooit geweten super dat het behouden blijft!