In een stampvol Wijkcentrum de Poelenburcht verzamelden zich woensdagavond 27 augustus bewoners, ondernemers, vakbondsleden, juristen, politici en zowel lokale als landelijke media voor een beladen bijeenkomst over het omstreden optreden van het interventieteam. Stoelen kwamen tekort, mensen stonden langs de wanden. De hitte in de zaal werd slechts overtroffen door de schrijnende verhalen die volgden.

De bijeenkomst was een initiatief van de FNV, DIDF en de Bijstandsbond en kwam precies op het juiste moment.

Voor veel aanwezige bewoners was de werkwijze van het interventieteam allang geen verrassing meer: de meesten hadden het zelf aan den lijve moeten ondervinden. Hun persoonlijke verhalen waren dinsdag al te lezen bij De Orkaan, dat samen met Follow the Money en NRC onderzoek deed naar het interventieteam.

Intimidatie

Veel bewoners die aanwezig waren, spraken eerder ook al met De Orkaan over hun ervaringen met het interventieteam en de gemeente. Het merendeel van de zaal bestond uit glazenwassers, ondernemers uit die branche en hun familieleden. Zij vertelden over hoe hun bedrijven onder druk werden gezet met hoge boetes en onverklaarbare weigeringen van vergunningen.

Een van hen liet weten dat hij zelfs een brief kreeg met de boodschap dat hij of moest stoppen met werken, of € 20.000 moest betalen. Anderen vertelden dat ze werden gevolgd buiten Zaanstad tijdens hun werk of dat hun klanten waren gewaarschuwd om niet meer met hen in zee te gaan.

Ook andere buurtbewoners kregen te maken met onaangekondigde bezoeken van het interventieteam met controles op hun woonadres. Wat op papier een “adrescontrole” heet, ervoeren zij als ordinaire invallen: vaak stonden er ’s avonds vijf tot zeven mensen op de stoep, met soms ook politieagenten die via de achtertuin klaarstonden. 

‘De vierde keer liet ik ze maar binnen, want mijn kinderen zagen het en raakten bang’

vertelde een bewoonster. Een ander weigerde de deur te openen toen een groep grote mannen voor de deur stond en kreeg toen te horen: ‘Dan kom ik morgen op een ergere manier terug.’

Hamming in actie

Een van de meest opvallende verhalen van de avond kwam van een glazenwasser, die zegt dat hij persoonlijk is aangesproken door burgemeester Jan Hamming. Volgens hem vroeg de burgemeester of hij zijn werk wel goed deed en begon hem te ondervragen. En het bleef niet bij dat gesprek: de man zegt dat burgemeester Hamming hem zelfs 

‘achtervolgd heeft tot en met de moskee’.

Volgens meerdere aanwezigen zorgde juist die ‘show van de burgemeester’ ervoor dat veel glazenwassers sindsdien nog banger zijn geworden om naar de gemeente te stappen.

Het incident werd gezien als tekenend voor de druk waaronder de hele branche in Zaanstad staat: torenhoge boetes, vergunningen die bijna niet te krijgen zijn en klanten en personeel die door de gemeente worden lastiggevallen.

Aanvulling 10.23 uur: Burgemeester Jan Hamming laat via zijn woordvoerder weten: ‘Dat is absoluut onwaar. De burgemeester achtervolgt en ondervraagt geen mensen. Deze insinuatie is pertinent onjuist, onzorgvuldig en schadelijk. Een burgemeester heeft veel taken en bevoegdheden, is met grote regelmaat zelf in de wijken en in contact met inwoners, maar achtervolgen en ondervragen maken daar absoluut geen onderdeel van uit.’

Voor de rechter

De bijeenkomst werd geleid door Maureen van der Pligt, vakbondsbestuurder bij FNV Uitkeringsgerechtigden. Eerder organiseerden onder meer de FNV, de Bijstandsbond en DIDF (bevorderen van integratie van mensen afkomstig uit Turkije binnen de Nederlandse samenleving) al een actietent bij winkelcentrum Gibraltar in Peldersveld, waar bewoners hun ervaringen en klachten konden delen. Toen waren mensen nog terughoudend uit angst voor gevolgen, maar daar was in Poelenburcht weinig van te merken.

Van der Pligt maakt zich al langer hard voor deze zaak en benadrukte opnieuw hoe belangrijk het is dat bewoners hun ervaringen blijven delen en dat die verhalen worden verzameld, zodat mensen samen sterker staan. Ook als het uiteindelijk tot een rechtszaak komt. Ze legde uit dat de FNV hierin samen optrekt met PILP, een club van advocaten die strategische rechtszaken voert over mensenrechten. Samen zijn ze van plan om de gemeente Zaanstad voor de rechter te slepen.

Daarna kreeg Jelle Klaas, human rights lawyer bij PILP, het woord. Hij zei dat de gemeente met risicoprofielen en intimiderende huisbezoeken de grenzen van de rechtsstaat overschrijdt, en hij sprak harde woorden over discriminatie en het schenden van fundamentele rechten.

Onewomanshow

Ook sprak oud-politierechercheur Wil Roode. Zij is kamerlid van de FNV. Op 19 juni sprak ze al tijdens het Zaanstad Beraad, waar ze de werkwijze van het interventieteam fel bekritiseerde. Toen ze later de verhalen van bewoners in De Orkaan las, en in het bijzonder over de zwarte petten, zwarte jasjes en de grote, hoge mannen die zomaar voor de deur stonden, dacht ze:

‘Dit kan toch niet. Dit doet denken aan de NSB die onverwacht bij woningen aanklopte.’

Ze benadrukte dat zelfs de politie alleen een arrestatieteam met bivakmuts inzet om zware criminelen op te halen, en dat gemeentelijke handhavers zich zo presenteren bij gewone bewoners, noemde ze ‘gewoon niet oké’. Roode belde direct met de gemeente, kreeg ontwijkende antwoorden en diende daarop officieel een klacht in tegen de werkwijze van het team.

Vervolgens legde ze aan de bewoners en ondernemers, die bijna allemaal zelf met het interventieteam te maken hebben gehad, opnieuw uit wat er allemaal aan de hand is geweest. Ook vertelde ze welke rechten zij hebben bij een volgend bezoek van het interventieteam. Het duurde daardoor ruim een uur voordat de microfoon eindelijk de zaal in ging en bewoners zelf hun verhalen konden delen.

Aanvulling 10.23 uur: Burgemeester Jan Hamming laat via zijn woordvoerder weten: ‘Ook de verwijzing naar de NSB in relatie tot medewerkers van de gemeente is verwerpelijk en zeer ongepast. Wij nemen nadrukkelijk afstand van dergelijke kwalificaties.’

Eylem Köseglu

De avond eindigde met een opvallende spreker: Ismail Kilinc, de partner van inmiddels oud-fractievoorzitter van de PvdA, Eylem Köseoglu. Hij sprak over de enorme druk waaronder zij de afgelopen maanden is komen te staan. Volgens Kilinc houdt Eylem zich al ruim vijf jaar met dit onderwerp bezig en kaartte zij het keer op keer aan, onder meer in de gemeenteraad.

Na de recente publicaties over de zaak kwam zij volgens hem ‘gigantisch onder druk te staan’ en raakte hun gezin in een ‘enorme rollercoaster’. Wat buurtbewoners in De Poelenburcht vertelden over hun ervaringen met het interventieteam, maken zij volgens Kilinc nu zelf dagelijks mee.

Toch benadrukte hij dat Eylem strijdbaar blijft en de strijd niet heeft opgegeven. Samen met haar familie heeft ze besloten door te vechten, gesteund door advocaten en adviseurs. Voorlopig blijft ze uit de media om haar positie niet te schaden, maar volgens Kilinc treedt ze binnenkort zelf naar buiten. Namens haar sloot hij af met de woorden: 

‘Helaas zitten er in de zaal mensen die op haar uit zijn. Ze willen haar monddood maken, maar nogmaals: wij zijn strijdbaar.’

Tijdens de avond waren enkele raadsleden diverse partijen in Zaanstad aanwezig, voornamelijke die ten linkerzijde: SP, GL, PvdD, Denk, ROSA en PvdA.

De organisatoren lieten weten van plan te zijn opnieuw een bijeenkomst te organiseren. Wanneer dat precies zal zijn is nog niet bekend, maar het doel is duidelijk: zoveel mogelijk verhalen, papieren en documenten verzamelen om een grote rechtszaak tegen Zaanstad te starten.

Door Nick Boeske, met informatie uit de bijeenkomst en eerder geschreven artikelen. Foto’s van De Orkaan.