Er gebeurt een hoop op het wereldtoneel en zo ook rondom de oorlog in Oekraïne. Wereldleiders proberen, onder leiding van Donald Trump, de strijdende partijen om de tafel te krijgen. Vooralsnog blijft het bij meldingen van wederzijdse aanvallen. Vanzelfsprekend wordt het nieuws door Oekraïners in de Zaanstreek op de voet gevolgd, maar van optimisme is volgens de voorzitter van de Oekraïense Club nog geen sprake.

De 37-jarige Bogdana Postrygan kwam vanwege haar werk vlak voor de coronapandemie naar Nederland. Oorspronkelijk komt ze uit de stad Dnipro, een stad in het midden van Oekraïne. Toen, aan het einde van de coronapandemie, het Russische leger het land binnenviel woonde ze dus al enkele jaren in Nederland.

Dat ze hier al enige tijd verbleef, gaf haar de handvaten om Oekraïners te helpen die waren gevlucht voor het oorlogsgeweld. Zo is ze de oprichtster van de Oekraïense Club, die momenteel het hoofdkwartier heeft in het Rozenhof in Zaandam. In mei schreven we over het driejarig jubileum van deze organisatie.

Vanzelfsprekend volgen de Oekraïners in de Zaanstreek het nieuws uit hun land op de voet, zegt Postrygan:

‘Ik denk ook dat iedereen een speciale app op de telefoon heeft. Deze app geeft een alarm als er raketten of drones onderweg zijn naar hun stad in Oekraïne. Van velen van ons wonen de ouders en andere familieleden nog in de steden waar ze vandaan komen. Na zo’n alarm wordt dan contact gezocht met de familie om te vragen of ze veilig zijn, of wordt het nieuws gevolgd. Bijvoorbeeld om te kijken waar er schade is en of hun huis te zien is op de foto’s.’

Wel hoop, geen vertrouwen

Hoewel vrede nog ver weg is, lijkt er in ieder geval beweging te zijn. De Amerikaanse president Trump ontving onlangs zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin in Alaska voor een overleg. Enkele dagen later volgde een ontmoeting met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en enkele Europese leiders. Ook NAVO-chef Mark Rutte kwam op de koffie bij Trump.

Deze bijeenkomsten zorgen volgens Postrygan niet gelijk voor feeststemming onder de Oekraïners hier:

‘Er gebeurt nu wel iets, maar wij hebben zoiets van: er zijn al zoveel pogingen geweest en woorden gewisseld, maar de oorlog gaat door. Zelfs als er over toekomstige vrede wordt gesproken vliegen er nog steeds drones en raketten over Oekraïne. Voor ons lijkt het meer alsof Poetin tijd probeert te rekken en een spelletje speelt. We zijn niet superverrast of verwachten dat er echt iets gaat gebeuren. Natuurlijk is er hoop, maar ik denk niet dat er veel vertrouwen is in dit proces.’

Er moet in ieder geval een hoop gebeuren om vrede tussen Rusland en Oekraïne te bewerkstelligen. Trump en de Europese leiders sturen aan op een ontmoeting tussen Poetin en Zelensky op korte termijn. De Oekraïense president staat hiervoor open. Volgens het Witte Huis zou ook Poetin hiervoor open staan, al blijven concrete plannen vooralsnog uit.

In een exclusief interview met het Amerikaanse NBC News zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov afgelopen zondag dat een vredesoverleg nog niet aan de orde is. Een top om de oorlog te beëindigen zou volgens hem pas plaats kunnen vinden als die een agenda heeft die Poetin bevalt.

Volgens Lavrov moet bijvoorbeeld ‘de bespreking van territoriale kwesties’ op de agenda staan. Dat zal hoogstwaarschijnlijk betekenen dat Oekraïne grondgebied aan Rusland zal moeten afstaan, iets waar Zelensky vooralsnog niet aan lijkt te willen beginnen. Volgens Postrygan is er van echte vrede geen sprake als Rusland Oekraïens gebied behoudt:

‘Als we stukken land aan Rusland geven, dan geven we ook de mensen weg die daar wonen. Er wonen daar dan Oekraïners die niet openlijk Oekraïne kunnen supporten omdat ze dan worden gestraft. Rusland zal ook steeds meer Russen in die gebieden plaatsen en de tijd nemen om meer bommen, raketten en drones te maken. Ze zullen daarna gewoon weer opnieuw beginnen en zijn dan al een stukje dichter bij Europa.’

Geen echte vrede

Nadat Trump in Alaska met Poetin sprak, vergezelde de leiders van Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië en Finland Zelensky op bezoek in het Witte Huis. Ook de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en NAVO-chef Rutte waren hierbij aanwezig.

NAVO-lidmaatschap van Oekraïne zal volgens Lavrov ook een agendapunt moeten worden bij een eventueel vredesoverleg. Oekraïne wil al langer lid worden van dit militaire bondgenootschap, terwijl dit voor Rusland onbespreekbaar is. Volgens Postrygan moeten er ook op dit gebied geen concessies worden gedaan:

‘We hebben niet alleen vrede nodig, maar ook zekerheid voor een veilige toekomst. We hebben onze kernwapens weggedaan, in ruil voor bescherming (Memorandum van Boedapest uit 1994 – red.) Niemand zou ons bezetten, proberen ons land af te pakken en zo zijn er meer afspraken. En nu zijn we hier, toch?’

Volgens haar zou vrede zonder bescherming geen echte vrede zijn:

‘We zullen dan in een vrede leven, waarin we ons moeten voorbereiden op de volgende oorlog met Rusland.’

Kracht tegen kracht

En dan is er nog een flinke horde op de lange weg naar vrede. In het interview met NBC News liet Lavrov weten dat het Kremlin Zelensky weliswaar de facto erkent als leider van het regime, maar niet als de legitieme president. Hij suggereert dat een ontmoeting plaats kan vinden, maar het ondertekenen van een eventueel verdrag moet gebeuren door iemand waarvan iedereen vindt dat diegene legitiem is. Postrygan:

‘Een meerderheid heeft voor Zelensky gekozen, dus hij is momenteel de president. Alleen Oekraïense mensen kunnen dit bepalen, en wanneer er vrede is zullen we bepalen wie de volgende president wordt. Dat is niet aan Lavrov.’

Zelf behoort Postrygan overigens niet tot de meerderheid waar ze over spreekt:

‘Zelf heb ik niet op hem gestemd, maar hij is nu eenmaal de leider en doet zijn werk goed. We kunnen ook geen andere kiezen nu, omdat we in oorlog zijn en een stemming voor chaos zal zorgen. Ik denk dat Oekraïners best wel onafhankelijke mensen zijn, maar vanaf dag één van de grootschalige invasie hebben we laten zien dat we ons kunnen verenigen.’

Hoewel er meer beweging lijkt dan voorheen blijft Postrygan sceptisch over een snelle beëindiging van de oorlog:

‘Ik zie geen wil voor vrede vanuit Rusland. Ze hebben nooit laten zien écht vrede te willen. Toen Poetin in Alaska was vond er nog een grote drone-aanval plaats bijvoorbeeld. Daarnaast moet Amerika, als één van de grote leiders van de wereld, Rusland onder druk zetten. In plaats daarvan ontvangen ze Poetin met een rode loper. Rusland zal alleen een krachtige reactie begrijpen. Kracht tegenover kracht, en niets anders.’

Door: Rick Nieborg, info: een interview met Bogdana Postrygan, website Oekraïense Club, nu.nl, The New York Post, The Kyiv Independent, NBC News-interview met Sergej Lavrov en eerder nieuws op De Orkaan, foto’s: Rick Nieborg.