Vanaf 1 januari 2026 moet al het winkelgebied in Zaandam een Zero Emissie Zone (ZEZ) worden, waar alleen ‘schone’ vracht- en bestelauto’s worden toegelaten. Voor Wormerveer en Krommenie is de oorspronkelijk afgesproken datum van 2026 uitgesteld, maar dit is voor ondernemers- en winkeliersverenigingen niet genoeg. Ze stellen het uitstel voor van de ZEZ tot 2030.

Dit staat in een gezamenlijke brief vanuit het Ondernemerscollectief in de Zaanbocht, DOKA Krommenie, BIZ Centrum, Ondernemersvereniging Zaanstad Zuid en Business Park Wormerveer, aan het gemeentebestuur. Naast het voorstel tot uitstel, willen ze ook dat de omvang van de zones wordt herzien en dat de gemeente kan garanderen dat er voldoende netcongestie, laadpalen en elektrische voertuigen zullen zijn tegen die tijd.

Uit onderzoek onder de leden van winkeliersvereniging DOKA uit Krommenie naar de bereidheid om een elektrisch voertuig aan te schaffen, blijkt dat van de achttien gesproken ondernemers er maar één van plan is om te investeren. De rest wacht af, lost het ‘creatief’ op of vertrekt uit Zaanstad.

Weerstand onder ondernemers

Ben de Ronde, oud-groenteman bij marktkraam Groserva, stond altijd op de markt in Krommenie en Zaandam. Door de aankomende ZEZ stopte hij vorig jaar met zijn groentekraam. De aanschaf van een dure nieuwe elektrische vrachtwagen was het hem niet waard. Hij vindt eigenlijk dat er ook voor zijn ex-collega’s op de markt een vrijstelling moet komen:

“De hele dag dus niet rijden, en aan het eind van de dag Zaanstad weer verlaten. Daar kan toch zeer weinig milieuvervuiling door ontstaan.”

Johan Duineveld voorzitter van DOKA is blij met het uitstel. Hij geeft aan dat veel ondernemers in Krommenie tegen de manier zijn hoe de maatregel wordt geïmplementeerd:

“Iedereen wil van stinkende diesels in het dorp af, dat is geen probleem. Maar het tempo en de kosten die het met zich meebrengt, worden te gemakkelijk over het hoofd gezien.”

Dat iedereen net als groenteman Ben daadwerkelijk gaat stoppen vanwege de ZEZ, ziet Duineveld niet direct, maar wel dat er plannen zijn om uit het dorp weg te gaan.

Rob Karst, vicevoorzitter van OVZZ, was van meet af aan kritisch op het plan. Niet per se op de komst van de ZEZ in grote gemeentes. ‘Uiteindelijk denk ik dat heel Nederland een ZEZ gaat worden.’ Maar de manier waarop het wordt geïmplementeerd in Zaanstad, is volgens hem lastig. ‘Als je die gaat uitrollen in grote steden, bijvoorbeeld Den Haag, is dat makkelijker. Grotere stadscentra zijn makkelijker af te kaderen. Maar Zaanstad bestaat uit meerdere oude dorpskernen. Dit maakt de implementatie lastiger.’

Laadpalen, logistiek en pisang

Een grote zorg voor ondernemers is beschikbaarheid van laadpalen en of het stroomnet de extra druk wel aankan. Een veelgestelde vraag van ondernemers waarmee Duineveld spreekt, is:

“Als je een bedrijfspand zonder parkeerterrein hebt, hoe ga je dan deze auto’s opladen? Als de gemeenschappelijke palen bezet zijn, hoe los je dit op?”

Maar niet alleen de ondernemers zonder eigen laadpaal denken in de problemen te gaan komen. Ook de ondernemers in Zaanstad-Zuid, die veel op een bedrijfsterrein zitten en wel plek hebben voor een eigen laadpaal, zien problemen. Karst:

‘Als ze in de binnenstad bijvoorbeeld spullen moeten afleveren of een bouwwerk moeten bevoorraden, zijn ze afhankelijk van de gezamenlijke laadpalen in de binnenstad. En als deze vol zijn, zijn ze de pisang,’

Volgens Zaanstad is er genoeg stroom op het stroomnet voor laadpalen voor elektrische bestelauto’s, omdat daarvoor geen groot vermogen nodig is. Maar voor vrachtauto’s, die een hoog vermogen voor het opladen vereisen, kan dit wel een probleem worden:

“De komende periode gaan we de problemen in de netcongestie onderzoeken.”

Uitstel en hoop op afstel

Wat naar voren komt in de gesprekken met ondernemers en de ondernemers- en winkeliersverenigingen, is dat de kleine ondernemers en de mkb’ers voor een groot deel nog achteroverleunen en afwachten. Gezien het uitstel van Assendelft en Krommenie en de plannen van het rechtse kabinet-in-wording om de ZEZ nog verder uit te stellen, is dat ook geen rare reactie. Karst:

“De meeste ondernemers denken: ‘Het zal mijn tijd wel duren en ik wacht het wel af tot het definitief is. Tot die tijd beweeg ik niet.'”

Onder de grotere ondernemers is er wel beweging te zien. Dit komt doordat zij verplicht zijn om de CO2-voetafdruk van hun gehele wagenpark vast te leggen, inclusief de uitstoot van bijvoorbeeld woon-werkverkeer van werknemers. Hierdoor voelen zij meer druk om hun voertuigen en bedrijfsvoering te verduurzamen, stelt Karst. Ze denken: ‘Er komen zoveel maatregelen aan, we gaan stapsgewijs de transitie maken.’ Als het aan OVZZ ligt, willen ze op korte termijn met andere ondernemers- en winkeliersverenigingen uit de gemeente om de tafel.

‘We kunnen dit alleen samen, ondernemers en gemeente, oplossen. Elkaar tegenwerken heeft ook geen zin.’

Meer lezen over de emissievrije zones? bekijk die artikelen hier.

Door: Nick Boeske (De Orkaan). Info: interviews Rob Karst, Johan Duineveld, Ben de Ronde. Foto: Nick Boeske.