Honderd jaar geleden, op 13 november 1920, werd de bouw van 41 woningen in de Indische Buurt in Wormerveer jaar lang stilgelegd.
Woningbouwvereniging de Arbeid werd de voet dwarsgezeten door de liberale burgemeester Cluysenaer die zelfs onderzoek naar corruptie bij De Arbeid liet doen.
Door Giljam Klijn
In 1915 wordt woningbouwvereniging De Arbeid opgericht. Voorzitter is Maarten Krom en in het bestuur zitten voormannen uit de Wormerveerse SDAP, de voorloper van de PvdA.
De Arbeid was niet de eerste woningbouwvereniging van Wormerveer. In 1908 was woningbouwvereniging Goed Wonen opgericht. Goed Wonen Wormerveer bouwde in 1910 in de Javastraat de eerste woningwetwoningen. Bij deze woningbouwvereniging zaten industriëlen in het bestuur. De reden om De Arbeid op te richten was dat arbeiders zelf over hun huisvesting wilden beslissen.
De tegenwerking tegen De Arbeid was in het begin groot. Zevenmaal werd een ontwerp voor de eerste bouw bij de raad ingediend. Steeds weer werden door de toenmalige rechts georiënteerde raad op- en aanmerkingen gemaakt en werden de bouwplannen afgewezen. Toen in 1919 links de meerderheid kreeg kwamen er kansen voor De Arbeid.
Extra krediet
In 1919 start de Arbeid met de bouw van 41 woningen. In de jaren daarvoor waren de bouwprijzen als gevolg van de Eerste Wereldoorlog sterk gestegen. Toen de woningen bijna af waren, vroeg op 5 november 1920 De Arbeid een extra krediet bij de gemeenteraad aan, want het geld was bijna op. De gemeenteraad ging hiermee akkoord.
Burgemeester Cluysenaer ging echter dwarsliggen. Hij weigert het besluit uit te voeren en op 13 november 2020 keurt Gedeputeerde Staten het besluit af. Gevolg is dat de bouw van de 41 woningen stil ligt.
Hier blijft het niet bij. De burgemeester verzoekt justitie een onderzoek naar corruptie en malversaties in te stellen. Dat doet hij buiten de SDAP-wethouder Binnendijk om. Hij gaat zelfs zo ver de telefoon van de wethouder af te laten snijden. Justitie verricht huiszoeking bij de secretaris van de Arbeid.
Het onderzoek levert niet op. Met ruim een jaar vertraging worden de 41 woningen in mei 1922 opgeleverd. De woningen lagen voornamelijk aan de Delistraat en Insulindelaan.
Architect van de woningen was het architectenbureau Gulden en Geldmaker.
De woningen zijn vijf jaar geleden gesloopt, omdat de funderingen slecht waren. In 2017 kwamen er nieuwe woningen dezelfde stijl als de gesloopte woningen.
Op de foto boven zien we een gevelsteen tussen de voordeuren. Deze gevelsteen die de leden van de Arbeid in 1950 schonken aan Maarten Krom, vanwege zijn 35-jarig voorzitterschap, werd in de nieuwbouw in de Insulindelaan teruggeplaatst.
Ook de woningen van Goed Wonen Wormerveer zijn de afgelopen jaren door nieuwe woningen vervangen.
De enige vooroorlogse woningen in de Indische buurt zijn anno 2020 de woningen die in 1928 door Patrimonium Wormerveer zijn gebouwd en in de jaren negentig door De Arbeid zijn overgenomen.
De Arbeid fuseerde in 2001 met Woonmij Zaanstad. Goed Wonen Wormerveer was al in 1988 gefuseerd met de Volkswoning. Alle sociale huurwoningen in deze buurt zijn nu eigendom van Parteon.
Giljam schreef eerder over de Rode Buurt in Zaandijk en de Bloemenbuurt in Koog aan de Zaan.
Lees hier over nog meer sociale woningbouwbuurten in Zaanstad.
Mooi stuk geschiedschrijving, complimenten. Wat hebben ze een strijd moeten leveren.
Wat een macht had die burgemeester. Hij passeerde gewoon een raadsmeerderheid en de verantwoordelijke wethouder. Gelukkig niet meer mogelijk voor een burgemeester. Heb trouwens nog een mooie foto van die buurt met kinderen en hun namen er achterop.
Ik heb tot mijn 4e op de bankakade nr 19 de arbeiders woningen gewoond en tot mijn 19e op het hofje op nr 9 in de klerk woningen van begin 20ste eeuw. Heerlijke tijd gehad en eeuwig zonde dat ze niet eerder hebben ingegrepen wat de fundering betreft. Waren mooie woning met veel details. Ben er al een tijd niet meer geweest het is mijn oude buurtje niet meer. Woon nu 20 jaar in Krommenie
Geweldig verhaal dit, leuk om aan te treffen over de buurt waar we wonen. Zo'n naam van het architectenbureau "Gulden en Geldmaker", dat zou je nu niet verzinnen! Geen wonder dat er onderzoek werd gedaan ;-) Leuk om te zien ook dat de nieuwe woningen in dezelfde stijl zijn gebouwd als toen, met die tweetraps daken en dakkapellen.
730 Euro huur per maand , niet meer toegankelijk voor de minima. Huurtoeslag niet meer mogelijk ofschoon het te boek staat als sociale huur. Koopwoningen met Zaanse hypotheek korting en nieuwe auto voor de deur van 25 duizend Euro. Woonlasten 350 Euro per maand. En deze sociale koopwoningen gaan met een ton winst weg.Schande.
Frits ik begrijp je gevoel en ben het deels met je eens dat een bepaalde groep naast de boot valt daar zou iets voor geregeld moeten worden maar in nederland is het zo slecht nog niet hoor, je gaat hier niet dood van de honger en je kan altijd een dak boven je hoofd hebben, maar proef wel wat jaloezie en afgunst, waarom doe je niet hetzelfde. De rente is zo laag dat geeft in mijn situatie zelfs ruimte om mogelijk iets erbij te kopen in de vorm van een bedrijfspand. Ik vind het geen schande men maakt gebruik van de mogelijkheden en je hoeft vandaag de dag echt geen top salaris te hebben om dit te realiseren. Gewoon goed met je inkomen omgaan en goed uit laten zoeken wat de mogelijkheden zijn en met geld maak je geld op een gegeven moment. Als het doorverkopen gewoon mag en men maakt winst en investeert dit gelijk weer is daar niets illegaals aan is gewoon ondernemen in onroerend goed. En wat betreft die nieuwe auto voor de deur, realiseer je dat dit vaak of op afbetaling is of dat het lease is van de zaak of privé. Vaak is het schone schijn en hoeft er maar dit te gebeuren en men heeft een probleem met het betalen van de aflossing, daarom rij ik in een oude Volvo van 23 jaar oud. Valt het niet zo op nl.
Prettig gewoond Riouwstraat 27