Na maanden van frustratie en onrust binnen vereniging De Zaansche Molen, roepen verontruste leden nu openlijk op tot actie. Onder aanvoering van ondernemer en oud-molenaarsmedewerker Philip Hofmeijer willen zij het bestuur wegstemmen. 

De plannen van de huidige leiding zijn volgens hen een directe bedreiging voor het erfgoed dat juist beschermd zou moeten worden.

‘Wat er nu dreigt te gebeuren is bijna niet te geloven,’ zegt Hofmeijer tegen De Orkaan. Hij verwijst naar recente ontwikkelingen die volgens hem het dieptepunt vormen van een jarenlang sluimerend conflict binnen de vereniging:

‘Uniek immaterieel erfgoed wordt overboord gegooid. Er heerst een angstcultuur, medewerkers en vrijwilligers durven zich niet uit te spreken. Er worden leugens verteld, mensen zijn bang hun hobby of zelfs baan kwijt te raken.’

Ook De Orkaan sprak de afgelopen jaren met enige regelmaat met mensen op de Schans en vrijwilligers van ‘De Molen’. Gemene deler was ‘angst’. Veel willen vertellen, maar nooit met naam, of onder de noemer ‘niet voor De Orkaan, maar… ‘

De directe aanleiding van deze openheid: het niet verlengen van het huurcontract van de familie Kempenaar, de bekende molenaars van verfmolen De Kat. Volgens Hofmeijer is dat het moment waarop voor veel leden de maat vol was: 

‘Dat je als erfgoedvereniging een molenaarsfamilie met zo’n geschiedenis de deur wijst, toont totale vervreemding van de kern van je missie.’

Daarbovenop komt het plan om toeristen voortaan alleen nog via een verplicht toegangsticket toe te laten op de Zaanse Schans: 

‘Alsof 1,8 miljoen bezoekers straks ineens een duur kaartje gaan kopen. Ze maken gewoon een foto vanaf de brug en lopen door. Daar kan je mega-dure onderzoeksrapporten tegenover zetten, maar dit noemen we luchtfietserij.’

Volgens hem is de koers die het bestuur vaart desastreus voor de vereniging, die dit jaar honderd jaar bestaat. 

‘Er is vernieuwd kantoor met zo’n zes mensen personeel, er wordt gewerkt alsof het een privaat bedrijf is. Beter wordt het niet, op geen enkele manier. Dit is een vereniging, een stichting met idealen. We moeten terug naar de basis.’ 

De leden zijn de baas (waar zijn ze?)

Hofmeijer roept leden van de Zaansche Molen op om zich te organiseren en een bijzondere algemene ledenvergadering uit te roepen. Daarin wil hij een motie van wantrouwen tegen het bestuur en de raad van toezicht indienen. Om dat mogelijk te maken, zijn ongeveer honderd handtekeningen nodig van leden die al minstens twee jaar lid zijn. Daarna moet twee derde van de aanwezigen tijdens de vergadering vóór het voorstel stemmen.

De oproep wordt gesteund door een groeiende groep leden en betrokkenen. De rol van voortrekker ambieerde hij niet, maar iemand moet het doen: 

‘Ik word dagelijks aangesproken: ‘Wat is er in godsnaam aan de hand op de Schans?’ Ik wilde me er eigenlijk niet mee bemoeien, maar dit kan ik niet laten gebeuren.’

Alternatieven

Hofmeijer benadrukt dat hij niet tegen verandering is:

‘We begrijpen dat het druk is op de Schans en dat er iets moet gebeuren. Maar waarom geen alternatieven onderzocht? Waarom geen samenwerking met partijen in de regio voor extra parkeerplekken? Waarom zo’n dure structuur optuigen met een nieuwe werkmaatschappij en directeur, terwijl de bezoekers toch blijven komen?’

Een nieuw bestuur en raad van toezicht staan volgens hem al in de startblokken. Namen noemt hij nog niet. Eerst richt hij zich op het bijeenkrijgen van voldoende steun. 

‘Morgen lanceren we de website www.reddezaansemolens.nl. Daar staat ook een werkbaar alternatief plan. We willen terug naar samenwerking, niet naar een molen-Disneyland.’

Het is de eerste keer dat leden van De Zaansche Molen zich op deze schaal verenigen tegen het bestuur. Volgens Hofmeijer is er geen tijd te verliezen: 

‘Als we nu niet ingrijpen, is de ziel van de Zaanse Schans straks onherkenbaar. En dat is iets wat we ons geen van allen kunnen veroorloven.’

Door: Merel Kan, informatie van Philip Hofmeijer en Orkaan-dossier. De mistige foto boven is gemaakt door Marijn Kerkhoven.