Burgemeester Jan Hamming en voormalig fractievoorzitter Eylem Köseoglu waren gisteravond waarschijnlijk de enige PvdA’ers in de raadszaal van Zaanstad. De gereserveerde plekken voor PvdA-raadsleden bleven leeg. Drie raadsleden – Geert Rijken, Marieke Visser en Hans Stokebrand – zijn opgestapt. Köseoglu is door de drie eerder uit de fractie gezet en had nu een plekje tussen ROSA en de PvdD gevonden. Het enig overgebleven PvdA-raadslid Kübra Kara was afwezig. Ook het opgestapte PvdA-steunfractielid Rienk Spiekstra ontbrak voor het eerst sinds bijna 40 jaar.

Verderop bleef de stoel van de opgestapte GroenLinks-fractievoorzitter Natascha Stroo leeg. Achter de college-tafel kon bijna iedereen op de voorste rij zitten: twee van de zes wethouders: René Tuijn (PvdA) en Wessel Breunesse (GroenLinks) namen ontslag.

Köseoglu was na maanden afwezigheid weer terug. Maar nu als onafhankelijk raadslid. De raad telt nu niet minder dan zestien fracties. Ook een record.

Triest

VVD-fractieleider Fidel Lopes vond het ‘dieptriest’, Jaap Keyser (POV) vond het gewoon ’triest’. Hans Kuyper (ROSA) noemde situatie ‘onwezenlijk met zoveel lege stoelen’. Er was volgens hem een ‘gat geslagen, ongekend en onzaans’. Julie van ’t Veer (CDA) lichtte een klein stukje sluier op over het achterliggende conflict: ‘soms vraagt onze rol om dualisme, maar samenwerken betekent ook afspraken maken’. Kennelijk had het aan dat laatste ontbroken.

Namens het college reageerde POV-wethouder Harrie van der Laan. Het afscheid van de ‘zeer gewaardeerde collega’s die zich keihard hebben ingespannen voor deze stad’ viel hem zwaar: ‘wij en de stad gaan ze missen.’ Over de toekomst was hij gematigd optimistisch: ‘we gaan niet overal een 10 halen, maar we gaan het wel redden’.

Jonathan der Sluis, fungerend fractieleider van GroenLinks vond de voorzet van het college om alvast de portefeuilles te verdelen voorbarig: ‘het college sprak voor haar beurt, niet het college maar de raad gaat over de verdeling’. Hij ging er wel mee akkoord maar stoorde zich aan de volgorde: ‘onze handtekening onder het akkoord blijft bestaan’. GroenLinks ging het college gedogen: ‘we trekken ons formeel terug uit de coalitie’.

Waar van der Sluis het college ging gedogen, gold dat niet voor iedereen. Anna de Groot (SP): ‘wij hebben ons vertrouwen verloren’. Hanneke Veuring (CU) was vooral ‘heel bezorgd over het gat dat in de raad is geslagen’. Hans Kuyper vatte het minder zwaar op: ‘we hebben geen onmin, het is een crisis in één partij’. Marianne de Boer (LZ) zag dat heel anders, Zaanstad staat er slecht op, het is in deze raad ‘slopen of gesloopt worden’. Ze pleitte ervoor ‘elkaar wat meer heel te laten’.

Mandaat kwijt

Natascha Cornelisse (PVV) stelde dat het politieke fundament onder dit college verdwenen was. En dat het college zelf de taken al ging herverdelen vond ze ook ongepast: ‘alsof de raad alleen maar mag knikken’, het was ‘bestuurlijke arrogantie’ volgens haar. Bovendien is de coalitie is haar mandaat kwijt volgens de PVV.

Eylem Köseoglu die na een lang afwezigheid weer terug in de raad was stelde dat de wethouders niet zijn afgetreden omdat de raad het vertrouwen heeft opgezegd of omdat er een inhoudelijke crisis was, maar omdat ze zich in de partijpolitiek hebben gemengd. Herstel van vertrouwen is nu essentieel aldus het teruggekeerde raadslid die zich nog steeds als onderdeel van de PvdA zag: ‘we zijn misschien niet langer deel van de coalitie, maar we blijven wel deel van de oplossing. We blijven verantwoordelijkheid nemen voor de stad’.

Stella Pieterson (PvdD) kwam ook nog terug op de achtergronden van het crisis: ‘we willen graag iedereen vertrouwen maar er zijn teveel verdachtmakingen.’ Zij vond dat de burgemeester daar een rol in moest nemen. Zij was daarin niet enige.

Lessen

Juliëtte Rot (DZ) ging een stap verder. Waar is het dualisme in de raad vroeg ze zich af. De wisseling in de ambtelijk top (o.a. opgestapte gemeentesecretaris), de wethouder en raadsleden die weg gaan… ‘Welke bestuurlijk problemen liggen hieraan te grondslag’ vroeg ze zich af, ‘burgemeester Hamming speelt in een centrale rol als politiek eindverantwoordelijk voor het Interventieteam waar tekortkomingen zijn vastgesteld’ aldus Rot. Man en paard dus. Dat was een zeldzaamheid gisteravond. Ze sloot af met ‘burgemeester Hamming, de stad lijkt naar u’.

De burgemeester vond de situatie ‘ongekend en ongewenst’. Het opstappen van de raadsleden en de wethouders was een ‘kras op mijn ziel’. Hij was ’ten allen tijde bereid om in gesprek te gaan’. Veiligheid en transparantie waren volgen hem cruciaal, maar ‘dat is hier niet gelukt’. Hij wilde wel reflecteren, maar wist nog niet precies hoe hij dat ging aanpakken: ‘we moeten hier lessen uit trekken. Ik kom bij u terug op korte termijn’.

Op iets langere termijn zijn er verkiezingen. En daarna coalitiebesrpekingen. Daar nam de VVD al een voorschotje op: ‘wij willen geen zaken meer doen met mevrouw Köseoglu en dat heeft niks met de PvdA te maken’. (Behalve dan dat Köseoglu lijsttrekker van GroenLinks-PvdA is.)

Door Piet Bakker op basis van Raadsvergadering van 27 november 2025.