In Oostzaan wil bijna niemand er echt aan denken, maar de provincie Noord-Holland is onverbiddelijk. De gemeente moet zelf plannen maken voor de ‘bestuurlijke toekomst’. Dat betekent dus fusie of innige samenwerkingen andere gemeenten. Een volledig zelfstandig Oostzaan lijkt eigenlijk geen optie.

Oostzaan heeft de mogelijkheden zelf op een rijtje gezet. Naast “het behoud van zelfstandigheid door middel van de doorontwikkeling van de ambtelijke samenwerking met de gemeente Wormerland” (de OVER-constructie) zijn dat fusies met Zaanstad, Amsterdam of Landsmeer.

Op 15 juni worden deze scenario’s in de gemeenteraad van Oostzaan besproken. In augustus of september krijgen de inwoners van Oostzaan, evenals lokale verenigingen en het bedrijfsleven de gelegenheid om aan te geven wat zij belangrijk vinden voor Oostzaan.

Volgens de raadswerkgroep die het proces begeleidt, is het doel van dit participatietraject”

“om een breed scala aan perspectieven en ideeën te verzamelen, zodat de gemeenteraad een weloverwogen besluit kan nemen over de toekomstige bestuurlijke koers van Oostzaan. Het streven is om voor het einde van dit jaar tot een definitieve uitspraak te komen over de bestuurlijke toekomst van de gemeente.”

“Wij gaan over de toekomst”

Dat zou betekenen dat Oostzaan zelf over de zelfstandigheid gaat. Edwin Stokvis (VVD), voorzitter van de raadswerkgroep bevestigt dat: “wij gaan over de toekomst, vanuit de provincie is geen enkele mogelijkheid om druk uit te oefenen. Als de gemeente in financieel zwaar weer komt, kan de provincie wel ingrijpen.”

De provincie stelde al eerder dat ze zich zorgen maakte: “met name over in hoeverre de kleinere gemeenten de komende vijf tot tien jaar in staat blijven de groeiende hoeveelheid aan gedecentraliseerde taken uit te voeren, de dienstverlening aan inwoners en ondernemers in stand te houden en om voldoende capaciteit en kwaliteit in te zetten voor de organisaties om de belangen te behartigen in de (boven) regionale verbanden en in Gemeenschappelijke Regelingen waarin deelgenomen wordt.” De provincie had ook al eerder “zorgen over de toekomstbestendigheid van de OVER-gemeenten.”

Stokvis: “we nemen de zorgen van de provincie serieus. Maar de provincie heeft geen drukmiddel zolang wij onszelf kunnen bedruipen.”

De Rijksoverheid noemt overigens nog twee redenen waarom ingrijpen van bovenaf (gedwongen fusie of samenwerking) afgedwongen kan worden: “als dit door regionale ontwikkelingen nodig is. Of als de bestuurskracht van een gemeente zo verzwakt is dat de gemeente haar taken niet meer kan uitvoeren.”

Amsterdam!

De analyse van die scenario’s die bureau Twijnstra Gudde uitvoerde, leverde het volgende beeld op: een fusie met Amsterdam heeft de meeste (6) groene stippen (financieel gezond, ‘in control’, flexibel en fijne werkgever, veel voorzieningen, goed in de regio) en slechts één rode (de identiteit van Oostzaan verdwijnt), de fusie met Zaanstad scoort iets minder goed: vier groene stippen. Fusie met Landsmeer en doorgaan met Wormerland in OVER scoren minder goed.

Lees ook:

Tekst: Piet Bakker, foto: De Orkaan. Bronnen: gemeente Oostzaan, provincie NH, Rijksoverheid, rapport Twijnstra Gudde, persbericht Oostzaan, interview Edwin Stokvis (Oostzaan).