Bij de presentatie door wethouder Stephanie Onclin (VVD, Financiën) van de Voorjaarsnota in de gemeenteraad Zaanstad werd vooral gesproken over de stokpaardjes en pijnpunten van de verschillende fracties. Het variëerde van snelwegen tot vluchtelingen en deelauto’s tot basisbanen – je kunt het zo gek niet bedenken.

De ultrakorte versie: Zaanstad heeft financiële problemen.

Onclin schrijft aan de raad dat Zaanstad vanwege de financiële onzekerheid en de tekorten die zich op de lange termijn voordoen, geen sluitend meerjarenbeeld kan presenteren. Als er geen extra geld vanuit het Rijk komt, zullen er ingrijpende maatregelen nodig zijn om een stabiele begroting op te stellen.

(Onclin heeft zich samen met andere gemeentebestuurders aangesloten bij een actie tegen de bezuinigingen op de gemeentebegrotingen van het Kabinet-Rutte.)

In een Voorjaarsnota worden de financiële situatie, de verwachte inkomsten en uitgaven en het beleid van de gemeente gepresenteerd. Ook het financiële overzicht van 2023 laat een tekort zien. Dit tekort wordt opgevangen met de ‘egalisatiereserve’ (de financiële buffer die wordt gebruikt voor onvoorziene kosten of budgettaire schommelingen).

Geen Lassooij, wel Dessing

De volgorde van sprekers tijdens de algemene beschouwing wordt bepaald door loting. Tijdens de loting werd duidelijk dat Karin Lassooij (voormalig POV-raadslid en nu lid van de Groep Lassooij) de avond mocht aftrappen, maar zij bleek afwezig te zijn. Dit zorgde voor een luid, ietwat cynisch, gelach onder de raadsleden. Het was voor haar de ideale gelegenheid om de standpunten van haar nieuwe partij te presenteren. Wel was de politieke duizendpoot en Zaankanter Johan Dessing (fractievoorzitter van FvD in de Eerste Kamer en de Provinciale Staten van Noord-Holland), aanwezig op de publieke tribune. (artikel gaat door onder foto)

Financieel tekort

Het overkoepelende thema van de avond was natuurlijk het begrotingstekort. De meeste raadsleden spreken hun zorgen uit over de financiële vooruitzichten en het feit dat er nog geen sluitende begroting is. Ook Fidel Lopes (VVD) erkent dat het stijgende begrotingstekort en de toenemende rente een aanzienlijk probleem vormen. Hij benadrukt echter dat het verhogen van belastingen voor de burgers niet de oplossing is. Ook Juliëtte Rot (DZ) is bezorgd over het structureel begrotingstekort van twintig tot vijfentwintig miljoen euro.

“De staat van de lokale overheid, in deze gemeente, baart ons steeds meer zorgen. De financiële huishouding met een schuldpositie die oploopt is daar een voorbeeld van.”

Daarnaast geven raadsleden aan dat er gelobbyd moet worden in Den-Haag. Volgens een berekening van de Vereniging Nederlandse Gemeenten zal er in 2026 naar schatting een tekort van € 3 miljard zijn bij gemeenten. Flip Hoedemaeker (D66) is van mening dat er dringend steun moet komen.

‘Als het rijk niet met meer geld over de brug komt zijn de vooruitzichten somber.’

Volgens Lopes (VVD) zijn er twee weken geleden lokale VVD’ers en CDA’ers naar Den Haag gegaan om hierover te lobbyen. Hoewel het misschien een zijspoor was, werden tijdens het betoog van Eylem Köseglu (PvdA) over basisbanen (werk voor mensen voor wie een ‘normale’ baan niet haalbaar is) de klassieke socialistische en liberale tegenstellingen weer eens duidelijk zichtbaar. Volgens Lopes (VVD) zijn basisbanen simpelweg gratis geld, terwijl Köseglu (PvdA) het beschouwt als een basisinkomen.

A8-A9-verbinding

Tijdens de algemene beschouwing was de A8/A9 opnieuw een onderwerp dat veel aandacht trok. Jaap Keijser (POV) was verrast dat er in de nota geen woord werd gerept over de A8/A9. Dit is overigens onjuist. Keijser benadrukte het belang van het vergroten van de bereikbaarheid voor automobilisten. Julie van ’t Veer (CDA) uit haar teleurstelling over het voortdurende uitstel van de reservering van € 14 miljoen euro voor de weg en blijft pleiten voor de realisatie van de verbinding. Anna de Groot (SP) bekritiseert Van ’t Veer omdat ze van plan zijn te veel geld uit te geven aan de A8/A9, ondanks het feit dat er simpelweg geen geld beschikbaar is.

Aan het einde van de avond gaf wethouder Stephanie Onclin (VVD, Financiën) duidelijk aan dat zij niet akkoord wil gaan met het uitstellen van de A8/A9. Desalniettemin is er nu een jaar voorbij en heeft de provincie geen verdere vooruitgang geboekt.

“We hebben met elkaar de afspraak dat we realistisch begroten en dat betekent ook dat we kasschuif* hebben toegepast van een jaar later.”

Busbrug

De VVD schepte in 2018 (!) op dat ze mede zo’n grote verkiezingsoverwinning hadden behaald omdat ze beloofd hadden de busbrug ‘zo snel mogelijk’ open te stellen (“en niet pas in 2020!”). Het is nu 2023 en er lijkt geen enkel zicht op 24-uurs openstelling. Maar ook op deze avond was de reconstructie van busbrug een hot topic.

Peter van Haasen (PVV) is van mening dat de reconstructie van de busbrug veel eerder had moeten plaatsvinden, omdat uitstel heeft geleid tot een extra kostenpost van € 2,6 miljoen euro. Lopes (VVD) is het ermee eens en vindt dat de openstelling zo snel mogelijk moet beginnen, ondanks zijn bezorgdheid over de extra kosten. Overigens maakte Van Haassen tijdens zijn bijdrage ook nogal onsmakelijke opmerking over asielzoekers volgens een aantal collega’s.

Op 13 en 15 juni is er Zaans Beraad over de nota, gevolgd door de raadsvergadering op 18 juni. Deze bijeenkomsten staan allemaal in het teken van de voorjaarsnota. Volg deze bijeenkomsten live vanaf je bank via de livestream.

*Kasschuif is het vooruitschuiven van kosten naar een volgende periode

Door: Nick Boeske. Bronnen: raadsvergaderingen, aanbiedingsbrief raad, voorjaarsnota 2023. Foto: De Orkaan.