Dat de liefde opnieuw opbloeit bij de VVD in Zaanstad lijkt vrijwel uitgesloten. Vooral omdat er al niet zoveel liefde was.

Met twee afvallige fractieleden gaat de ‘grootste’ partij van Zaanstad van zes naar vier zetels. De coalitie verliest haar meerderheid. Het college heeft nog maar de steun van 18 raadsleden, de oppositie heeft er 19. Maar wat gaan Marianne de Boer en Simone van Otterloo doen?

De Boer en Van Otterloo vragen om bemiddeling van het VVD-bestuur. In de fractie zelf hebben ze kennelijk weinig vertrouwen. Wat zijn de opties?

Lees hier de aanleiding: Oorlog in de VVD, partij-beerput open

UPDATE 1 juli, 21.15 uur: Coalitie verliest meerderheid, VVD-wethouders Krieger en Ram treden af

1. Ze verlaten de raad

Dat is de enige reddingsboei die de coalitie heeft. Steunfractielid Harm-Jan Egberts en Metin Aksoy volgen op de lijst. Aksoy is volledig onzichtbaar geweest in de Zaanse VVD-politiek na zijn mislukte poging om via voorkeurstemmen in de raad te komen, na hem is José Puiman de volgende op de lijst.

Opstappen had voor de hand gelegen als De Boer de enige was geweest. Een eigen fractie in je eentje beginnen is loodzwaar. Maar met z’n tweeën is het wel degelijk een optie. Van Otterloo betoonde zich solidair met De Boer nadat de nieuwe fractievoorzitter Stephanie Onclin haar voorganger uit de fractie wilde werken.

2. Ze beginnen eigen fractie

Het zou een beproefde Zaanse methode zijn. In de vorige raadsperiode maakte de raad al twee afsplitsingen mee: Aart Molenaar begon voor zichzelf na ruzie met de andere DZ’ers en later splitste Maikel Kat zich van de SP omdat hij op een onverkiesbare plek op de kandidatenlijst kwam. In de periodes daarvoor waren Z.O.G. en D.Z. de splijtzwammen. De VVD bleef daarvan verschoond maar in Wormer begon de boze ex-VVD’er Ronald Hendriks ooit zijn eigen Liberale partij, en hij houdt het al zo’n 40 jaar uit.

Een eigen partij is niet onmogelijk. De Boer en Van Otterloo hebben niet alleen problemen met personen (met name met Gerard Ram en Stephanie Onclin) maar ze hebben ook duidelijke inhoudelijke meningsverschillen over de VVD-koers. Ze hebben een ouderwets rechts VVD-programma: afbouwen erfpacht, A8-A9-verbinding snel realiseren, terugschroeven klimaatdoelstellingen, minderen op sociale woningbouw, investeren in veiligheid.

Dan is de coalitie dus haar meerderheid kwijt. Zelf als er één opstapt of voor zichzelf begint. Dat hoeft niet het einde van de coalitie te betekenen, ook een minderheidscoalitie kan functioneren, maar het maakt de positie wel zeer wankel. Bij het minste of geringste kan de steun wegvallen of een motie van wantrouwen worden gesteund.

Een nieuw college… dat wordt een klusje. De VVD heeft dan net zoveel zetels als PvdA, POV en ROSA. Twee VVD-wethouders is in ieder geval geen optie meer, eentje moet er weg. Voor een meerderheid moet er een partij bij komen (POV, DZ, GL?) die dan meteen de zevende wethouder kan leveren.

3. Ze blijven bij de VVD

Geen waarschijnlijke optie. Met de huidige wethouders en de huidige fractievoorzitter zou dat een wondertje zijn. Dat de brief geschreven werd, was al een frontale aanval, en nu die openbaar geworden is, lijkt de schade niet te repareren. Daarbij komt nog dat het eigenlijk al jaren rommelt bij de VVD: in de vorige periode, tijdens de samenstelling van de kandidatenlijst, bij de verkiezingen (voorkeursacties), bij de verkiezing van de fractievoorzitter (mediation) en tijdens de afgelopen weken. Maar het blijft een (theoretische) optie.

4. Ze melden zich ziek

Ook niet waarschijnlijk maar ook eerder vertoond: Aart Molenaar en Vincent Poorter. Die bleven raadslid maar bleven ook gewoon weg. Tijdens de vorige raadsvergadering hadden De Boer en Van Otterloo zich ook daadwerkelijk afgemeld. Dan heeft de coalitie nog steeds maar 18 zetels. En de oppositie 19.