Het spel is uit, het Kabinet is weg en het boetekleed wappert uit het raam van de Trêveszaal. Nieuwe ministers nieuwe kansen?
Het nabeschouwen in begonnen, net als na een verloren voetbalwedstrijd.
Door Anneke van Dok
Was het de schuld van de coach of van de spelers? Of deugde de speltactiek van geen kant. In de Doedelzak en later in de Old Grocery evalueerden de ZVV-spelers en -supporters de verloren wedstrijd. De volgende dag kwam de echte kater.
De opvattingen over de schuldvraag in Den Haag lopen uiteen: van een rode kaart voor Rutte, tot amnestie voor alle spelers, omdat het systeem niet deugt De Correspondent gaf dit weekeinde een aardige beschouwing over de laatstgenoemde theorie en vergeleek de fouten met de situatie in een operatiekamer. (Het gaat er niet om wie de fout heeft gemaakt, maar waarom.)
Is een Kabinet met opgestapte hoofdrolspelers straks in staat om zich als de baron Von Münchhausen aan de eigen oren uit het moeras te trekken? In de psychiatrie betekent het Münchhausensyndroom dat patiënten hun kwalen moedwillig verergeren, om meer aandacht te trekken.
Om het dilemma een beetje beter te begrijpen, trek ik de vergelijking met een voetbalteam nog even door: het veld waarop de spelers moeten trainen is niet ideaal, maar een nieuwe grasmat kost veel geld. De spelers zullen de neiging hebben het modderige gras als oorzaak van hun slechte prestaties aan te wijzen. Het bestuur kijkt uit naar nieuwe voorhoedespelers en dreigt trainer te vervangen, die als reactie daarop de veldopstelling wijzigt om de modder tijdens de training te vermijden. Een nieuw trainingsveld blijkt geen effect te hebben, de nieuwe spelers zitten op de bank en zowel de nieuwe coach als de trainer laten nu hun oor hangen naar het bestuur.
Het is altijd leerzaam om terug te kijken naar blunders uit het verleden en te anticiperen op nieuwe risico’s.
Ik denk dan uiteraard aan de aardgasproblematiek en aan de funderingsproblemen, die zich overal, maar vooral in en rond de Zaanstreek gaan voordoen.
In mijn installatierede van twintig jaar geleden, toen ik de ambtsketen van Vlissingen kreeg omgehangen, verwees ik naar de Bijlmerenquête, naar aanleiding van de vliegtuigramp, die toen actueel was. Hier de passage:
“Uit de enquête heb ik de volgende les getrokken: alle feiten en analyses over wie dingen wel of niet op tijd deden of nalieten, maskeren maar één hoofdvraag: Wie ging er in de schoenen staan van de mensen waar het om ging: de slachtoffers, hun familie en de nabestaanden. Een dergelijke positiekeuze houdt in, dat je je eigen opvatting over ratio moet inruimen voor de inleving van hun beleefde werkelijkheid. (…) Dat betekent dat we terug moeten naar een beschermende, zorgvuldige en bezorgde overheid.”
Of het nu over de gemeente, een provinciebestuur of het landsbestuur gaat.
De foto (kunstgras ZVV Zaandijk) is gemaakt door Marjolein Lensink
mooi verwoord
De beschermende, zorgvuldige en bezorgde overheid is onder de drie kabinetten Rutte systematisch de grond ingeboord. De overheid is onder Rutte een calculerend monster geworden. Dat is in flagrante tegenstelling tot wat de overheid in een democratie behoort te zijn. De overheid dient er te zijn voor de burgers en niet andersom. Het kabinet heeft gezegd dat het in de toekomst anders zou moeten. Daar zijn ze te laat mee gekomen en alleen omdat er een aantal mensen onophoudelijk aan de alarmbel hebben getrokken. In een echte democratie is het terugtreden van het kabinet vanwege de Toeslagenaffaire niet genoeg. Rutte kan niet door als politiek leider. Asscher en Wiebes hebben hun conclusies getrokken. Rutte niet, die gaat gewoon door als politiek leider en hij komt na de verkiezingen gewoon weer terug. De kans is dan groot dat dezelfde ploeg die verantwoordelijk is voor dit schrikbewind terugkeert. Het is niet geloofwaardig dat deze mensen een verandering tot stand zullen brengen. De Franse schrijver Michel Houellebecq schreef: ‘Nederland is geen land, het is hooguit een bedrijf.’ Daar is het land onder de kabinetten Rutte sterk op gaan lijken.