Zaanstad ondertekende een ‘manifest’ van ondernemingsorganisaties VNO-NCW en MKB aan informateurs Remkes en Koolmees waarin gepleit wordt voor ‘ontwikkelruimte’ voor Schiphol. Maar had Zaanstad niet eerder gesteld dat ze tegen uitbreiding van Schiphol was?

Wethouder Wessel Breunesse zegt in reactie op vragen van De Orkaan dat ‘ontwikkelingsruimte’ voor Schiphol “zeker niet als uitbreiding van het aantal vluchten” moet worden gezien.

Maar wat is het dan wel?

De discussie begon nadat Schipholwatch aandacht aan het manifest had besteed. De Orkaan maakte daar een nieuwsbericht over waarop veel reacties kwamen. Zaanstad had toch juist voor ‘geen groei’ gekozen?

Wat staat in het manifest?

Er moet ontwikkelruimte voor Schiphol als multimodaal vervoersknooppunt zijn, inclusief het doortrekken van de Noord-Zuidlijn. Een spoedig besluit over Lelystad Airport is daarbij gewenst. (…)

Zo zijn er nog maar weinig (HSL-)verbindingen met grote steden tot 700 kilometer afstand, wat de mogelijkheden beperkt tot versterking van het intercontinentale netwerk van Schiphol.”

NCW-VNO: “Beheerste groei”

NCW-VNO bedoelt daarmee: meer vluchten. Al in 2019 schreven ze aan de minister dat ze voor een “beheerste groei van Schiphol naar minimaal 540.000 vliegbewegingen vanaf 1 november 2020” waren en voor een snelle ingebruikname van “Lelystad Airport voor vakantievluchten van Schiphol”.

Dat staat haaks op het officiële standpunt van Zaanstad. Op 28 mei 2019 werd een motie aangenomen waarin B&W onder meer werd opgedragen:

“te bepleiten dat er in ieder geval tot minstens 2023 geen verdere groei van Schiphol plaatsvindt [en] dit standpunt zowel in Zaanstad uit te dragen als in alle relevante gremia die met de
luchtvaart te maken hebben.”

Zaanstad: “tegengaan van groei”

Op 2 juni 2020 werd een tweede motie aangenomen waarin het het college werd gevraagd een zienswijze in te dienen over de Ontwerp-Luchtvaartnota waarin duidelijk werd gemaakt dat ze zou:

“inzetten op het tegengaan van groei van Schiphol [en] deze standpunten uit te dragen, zowel in Zaanstad, als binnen de regio en in de Omgevingsraad Schiphol, de Bestuurlijke Regie Schiphol, en in alle relevante gremia die met de luchtvaart te maken hebben.”

De meerjarenbegroting 2022-2024:

“De gemeente staat op het standpunt dat Schiphol in ieder geval tot 2023 niet mag groeien en wil onder andere dat het aantal nachtvluchten wordt afgebouwd naar nul.”

Op 5 oktober 2021 schrijft Breunesse aan de raad:

“Zaanstad staat op het standpunt dat de hinder van Schiphol af moet nemen. (…) Het beschermen van de gezondheid, maar ook de leefkwaliteit moet een veel prominentere rol krijgen in de discussie over Schiphol. Zaanstad zet zich daarvoor in.”

Breunesse: “standpunt college ongewijzigd”

Wat er nu ‘uitgedragen’ wordt, lijkt daarmee in strijd. Breunesse antwoordt op vragen van De Orkaan:

De standpunten van het college m.b.t. de groei van Schiphol zijn ongewijzigd. De hinder van Schiphol moet afnemen, onder andere door afschaffing van de nachtvluchten. Het beschermen van de gezondheid en de leefkwaliteit moet een veel prominentere rol krijgen in de discussie over Schiphol. Dat betekent meer inzet op duurzame infrastructuur zoals HSL-lijnen, het doortrekken van de Noord-Zuid lijn, en minder hinder. Het manifest roept juist op hierin te investeren.

Maar hoe zit het met de ‘ontwikkelruimte’ die Schiphol volgens NCW-VNO moet krijgen? Volgens Breunesse is dat geen groei:

“De term ‘ontwikkelingsruimte’ zoals in het manifest staat gesteld, moet wat dat betreft ook op die wijze worden bekeken, zeker niet als uitbreiding van het aantal vluchten. Dit laatste staat overigens ook niet in het manifest.

We zien dat er discussie is ontstaan op delen van het manifest en er op een aantal punten de komende dagen verheldering noodzakelijk is. Maar nogmaals: de standpunten vanuit het college zijn ongewijzigd.”

Hartog: “Zaanstad spreekt met dubbele tong”

Deze redenering lijkt haaks te staan op de tekst van het manifest (“versterking van het intercontinentale netwerk van Schiphol”). Raadsleden zien ook die tegenstelling. Melchior Mattens van de PvdD op Twitter: “Met deze ondertekening gaat het college écht buiten het boekje”. Evert Hartog (SP) in de reacties onder het artikel op De Orkaan: “Door dit manifest te ondertekenen spreekt Zaanstad met dubbele tong.”

Hartog schrijft ook dat het niet in de raad is besproken, en “het lijkt er nu op dat het zelfs niet in het college is besproken. De wethouders van Rosa en GroenLinks gaan het uitzoeken.” De Orkaan heeft inmiddels bij het college geïnformeerd wanneer het besproken is en of B&W wel een mandaat heeft om op zo’n belangrijk dossier eigenmachtig actie te ondernemen.

Maar Breunesse is getuige zijn antwoord dus wel vooraf op de hoogte geweest, Hartog: “dan is hij erin geluisd”. De SP gaat de zaak maandag in de fractie aan de orde stellen, en wil vervolgens actie ondernemen, “het heeft mijn voorkeur om dat samen met andere partijen te doen.”

Mattens: “zijn er fouten gemaakt”

De PvdD is daarbij zeker van de partij, de lezing dat ‘ontwikkelruimte’ heel wat anders is dan groei gaat er bij die partij niet in. De PvdD gaat er overigens – net als Hartog – vanuit dat diverse wethouders er geen weet van hadden dat het manifest was ondertekend. Melchior Mattens:

“Het verbaasd me eigenlijk niet dat het college het over deze boeg probeert te gooien. Eerst had men dagen nodig om uit te zoeken wie er namens Zaanstad dit manifest heeft ondertekend (zowel Natasja Groothuismink, Songül Mutluer als Wessel Breunesse bleken niet van de ondertekening te weten) en nu komt men opeens met het verhaal dat ze ‘ontwikkelruimte’ dan maar anders interpreteren.

Volgens mij zijn er fouten gemaakt en proberen ze zich eruit te praten. We gaan ons wel nog beraden wat verder te doen hiermee. Ik had al een brief opgesteld om namens GL, SP en Rosa naar het college te sturen, maar als dit het collegestandpunt is dan zullen GL en Rosa afhaken verwacht ik. In plaats daarvan zullen we dan waarschijnlijk vragen gaan stellen bij het eerst volgende vragenuur (na de begroting), maar een motie indienen om het in de begrotingsraad aan te kaarten is ook nog een optie.”

PvdA-fractieleider René Tuijn vindt het ook ‘het vragen waard’ en wacht op een voorstel van Mattens.

GL & ROSA ‘verbaasd’ over manifest

GroenLinks fractieleider Romkje Mathkor: “Deze steun is zeker niet afgestemd met onze partij.” Volgens Mathkor wordt het manifest dinsdag besproken in het college, daarna volgt er een meer complete uitleg, “dat wil ik graag even afwachten voor over vervolgacties te spreken. Het zou ook mijn voorkeur hebben om gezamenlijk op te trekken.”

ROSA-raadslid Mariska Schuttevaêr: “De ondertekening van het manifest door Zaanstad heeft ons ook verbaasd. Dit is zeker niet met medeweten van ROSA gebeurd.”

Foto: Age de Jong