Categorie: Zaandam
Verzetsplantsoen
Op het monument in het Verzetsplantsoen staan de namen van verzetsmensen uit Zaandam die tijdens de oorlog zijn omgekomen. Ook Walraven van Hall, die wel eens de ‘premier van het verzet’ is genoemd staat daarbij. Van Hall is de belangrijkste financier van het illegale werk in Nederland tijdens de oorlog. Eind januari 1945 wordt hij […]
Leeghwaterweg
Het Amerikaanse vliegtuig Betty Jane wordt maandag 11 september 1944 bij Hannover aangeschoten. Boven de Zaanstreek springt de bemanning uit het toestel. Daar worden ze opgevangen door de bevolking en verzetsmensen die de negen bemanningsleden in veiligheid brengen. De Duitsers hebben de parachutes gezien en eisen dat de mannen worden uitgeleverd. Het monument staat aan […]
Jan Bonekamp / Hannie Schaft
Op 21 juni 1944 plegen Hannie Schaft en Jan Bonekamp in de Westzijde in Zaandam een aanslag op politiecommissaris Ragut van de Duitse Sicherheitsdienst. Schaft en Bonekamp fietsen Ragut tegemoet en ter hoogte van de Botenmakersstraat schiet Hannie Ragut van zijn fiets. Ragut raakt ernstig gewond maar ziet nog kans voor hij overlijdt op Bonekamp […]
28 monumenten (filmpje)
4 mei is een datum om over te struikelen. Om daarna stil te staan bij wat er 75 jaar geleden, en de vijf jaren daarvoor aan de hand was. Om te zien wat mensen kunnen doen als de maat verdwijnt. Als de oren niet meer naar elkaar staan, maar naar volksmenners die hapklare brokken je […]
Geertje Pel-Groot
‘Toen uit de concentratiekampen de mensen in Zaandam aankwamen, dan ging ik er heen en dacht ik misschien zit ze erbij. Totdat wij bericht kregen van iemand die terug was gekomen uit Ravensbrück. Mijn moeder was daar in de gaskamer terecht gekomen. Inwendig wou ik het nog niet geloven, want ik ben nog wel toch […]
Prins Hendrikkade
Fred Kater, de zoon van een banketbakker op de Gedempte Gracht, die als informant van de Sicherheitspolizei werkte en F.D. Willemsen, NSB-er en Onderluitenant van de Staatspolitie worden korte tijd na elkaar doodgeschoten door het verzet. Op 6 februari 1945 laat Polizeiführer Rauter een razzia uitvoeren in het centrum van Zaandam tussen de Bloemgracht en […]
Joodse Begraafplaats
In 1941 kiezen de Duitsers Zaandam uit om als eerste gemeente ‘Joden-vrij’ te worden. Voor de oorlog wonen er 320 joden in de Zaanstreek. Na de oorlog zijn dit er nog maar 140. Eén van de Zaanse inwoners die niet terugkeert is Roosje Drilsma. Abel Herzberg schreef: ‘Er zijn geen zes miljoen Joden vermoord, er […]
Februaristaking
Staakt!!! Staakt!!! Staakt!!! luidt de oproep die op 25 februari 1941 in Amsterdam wordt verspreid. Staken uit protest tegen de Jodenvervolging. Een dag later breidt de staking zich uit naar de Zaanstreek. Vanuit de gehele streek trekken stakers in optocht naar de Dam in Zaandam. De Duitsers reageren woedend. Het monument staat op de Wilhelminabrug […]
Polak & Schwarz
Maison Essence, de Zaandamse fabriek van Polak & Schwarz, krijgt in de oorlog snel te maken met de beperkende maatregelen van het naziregime. In de opmaat naar het vernietigingsproces begint de ‘arisering’ van bedrijven. Joodse eigenaren worden gedwongen hun bedrijven af te staan, Joodse werknemers worden ontslagen. Vooruitlopend op dit proces stelt de familie Schwarz […]
Zaanlands Lyceum
Op de plaquette die in de hal van het Zaanlands Lyceum hangt, staan de namen van drie docenten en 23 leerlingen en oud-leerlingen die tijdens in de oorlog omkwamen. Eén van de docenten is George Jambroes die zich na de Februaristaking aansluit bij het verzet. Hij weet Engeland te bereiken en wordt daar opgeleid tot […]
Bernhardbrug
De 39-jarige Ehlardt is NSB’er en chef van de waterpolitie in Zaandam. Hij houdt in de hongerwinter onder meer voedselschepen tegen, en als hij na waarschuwingen niet stopt met collaboratie besluit het verzet hem te liquideren. Op 1 maart 1945 om kwart over vijf ‘s middags wordt hij in de Burgemeester ter Laanstraat in Zaandam […]
