Geen feestelijk fietstochtje van wethouder Gerard Slegers vandaag over De Slinger bij de opening van station Zaandam. Sinds de lancering van de plannen in 2003 lijkt er weinig zegen op te rusten.
De Slinger had eigenlijk in 2016 af moeten zijn. Nu ligt er een ’tijdelijke hellingbaan’ waarvan onbekend is hoe ’tijdelijk’ die is. De Buiging is ook niet volgens de plannen gerealiseerd.
Eén ding is zeker: de halve Slinger (de Haarspeld) slingert wel veel meer dan het originele ontwerp. En ook zeker is dat het Stadhuisplein en het stuk voor de ingang van het station niet zonder gevaar zijn, ondanks dat Zaanstad brommers van dat deel gaat weren en de Houtveldtunnel niet laat slopen.
De veiligheid van het nieuwe fietspad wordt betwijfeld. Op Facebook werd de klim al de Zaanse ‘Stelvio’ genoemd, verwijzend naar de befaamde bergpas in de Italiaanse Alpen, bekend uit de Ronde van Italië.
De Slinger
Dankzij de publiciteit en een ‘zienswijze’ van de Fietsersbond Zaanstreek, gaat Zaanstad nog eens naar de verbinding kijken. De Fietsersbond stelt dat ze pas in een laat stadium (18 mei) gevraagd is (op haar eigen verzoek) om input te leveren. Hun oordeel was niet mis: het steile traject bevat haarspeldbochten, er zijn plotse versmallingen, voetgangers gaan over het fietspad lopen en de voorrangssituatie is gevaarlijk.
Zaanstad kreeg zelf ook wel in de gaten dat het fietspad gevaarlijk was, een maand geleden werd al besloten dat brommers en scooters niet over het pad mochten. Dat ging om gevaarlijke situaties op de spoorovergang. Vorige week werden dus ook vraagtekens bij de haarspeldbochten gezet.
De plannen voor een fietsroute over het spoor langs het Stadhuis dateren van de eerste Inverdan-plannen uit 2003. Dan is er nog uitsluitend sprake van De Buiging, die van de Gedempte Gracht, langs de bibliotheek (later zou dat het Cultuurcluster worden) en het Stadhuis naar de Houtveldweg gaat lopen. Het tweede stuk (van het spoor naar Houtveldweg) gaat later De Slinger heten.
Houtveldtunnel
Het zou eigenlijk de enige route voor fietsers, voetgangers en brommers tussen oost en west worden, de Houtveldtunnel zou worden afgebroken. Dat onderdeel sneuvelde in 2015. Signalen uit de buurt, input van de Fietsersbond en een motie zorgden ervoor dat de tunnel bleef. Die was makkelijker te nemen dan de nieuwe klim over het spoor. Bovendien zou zo de verkeersdruk op de Slinger/Buiging afnemen.
Dat was een klein weeffoutje in het ontwerp. De nieuwe route voor langzaam verkeer (ook brommers) liep dwars door een druk voetgangersgebied, met aan de ene kant het station en het Stadhuis en aan de andere kant de winkels, een fietsenstalling en (toen nog) het Cultuurcluster. Met het recente verbod op brommers is een deel van het gevaar geweken (als de brommers zich daaraan houden).
De twee fietsenstallingen aan de oostkant van het station staan op de nominatie te verdwijnen. Bij de Korte Rozengracht komt een woontoren en ook op het Noordse Bosch wordt gebouwd. Als daar geen nieuwe fietsparkeervoorziening komt, zal een groot deel van de forenzen over de spooroverbouwing naar de nieuwe stalling aan de westkant fietsen. Inderdaad: over het Stadhuisplein en voor het station langs waardoor het daar nog drukker zal worden. Er is overigens een grote kans dat ze dat nu al gaan doen, omdat huidige stallingen slecht onderhouden en relatief ver weg zijn.
De Buiging
Als De Buiging er komt zoals gepland (achter de Primark om, het begin ligt er al) ontstaat er opnieuw een gevaarlijke situatie omdat het fietspad dan twee keer de voetgangersstroom doorkruist. Nu is De Buiging (tijdelijk?) vervangen door de route via het Smidspad. Hoe de voorrang geregeld wordt bij de Korte Rozengracht (waar een autoroute moet worden overgestoken) is nog niet duidelijk.
Komt die Buiging er nog? Wethouder Addy Verschuren in 2014: “Dat fietspad komt er”. Uit de Inverdan-plannen:
“Het laatste deel van de Buiging, het fietspad langs de Primark en het gebouw Saendenborgh, wordt in 2018 gerealiseerd. Het zal aansluiten op Rustenburg. De totale fietsroute vanaf de Slinger, over het spoor, naar het centrum wordt vervolgens gelijktijdig in gebruik genomen.”
Op de MAAK.Zaanstad-site komt de Buiging niet meer voor. Wel in het Meerjaren Perspectief Grondzaken 2020 waar de “hogere kosten voor het deelproject” aan de orde komen.
De Haarspeld
Maar waar komen die rare haarspeldbochten vandaan? Die waren nooit ingepland. Het fietspad zou evenwijdig aan de Houtveldweg lopen over het terrein van het oude belastingkantoor. Op die plek was woningbouw gepland.
Maar dat was een gokje, de plannen waren er wel, maar de grond was nog niet van Zaanstad. En dat is dus nog steeds niet zo. De bouwplannen zijn minstens uitgesteld tot 2023. Op de website van MAAK.Zaanstad wordt de ’tijdelijke hellingbaan’ als een soort bonus aan de weggebruikers en de bewoners van het gebied verkocht: “Hiermee kunnen bewoners alvast gebruikmaken van het fietspad”.
Dat ‘alvast’ is leuk gevonden. Alsof we eerder gebruik kunnen maken van de route. Het omgekeerde is het geval: In 2015 werd uitgegaan van 2016, in 2016 van 2017 en later werd dat bijgesteld tot 2018 en daarna naar 2019. In 2020 is het dus maar half af. Hoe tijdelijk is de hellingbaan? In 2023 is de hele Slinger klaar volgens Zaanstad, de vergunning is uit voorzorg verleend voor vijf jaar. De communicatie over waarom het allemaal zo mis is gegaan, is nogal mager.
Tijdelijk?
De ’tijdelijke’ oplossing is kennelijk niet erg zorgvuldig voorbereid. Volgens de Fietsersbond is het “hinderlijk en gevaarlijk voor fietsers” wegens de versmallingen, de steilheid en de haakse bochten:
“Het probleem is dat De Slinger hier niet voldoet aan minimale ontwerpeisen met betrekking tot comfort en veiligheid voor fietsers en voetgangers. Voetgangers kunnen aan het eind van het voetpad nergens heen en zullen dus gebruik maken van het fietspad. Mag dat? Nee, natuurlijk niet. Gebeurt dat? Ja, natuurlijk wel.
Onze conclusie is dat het ontwerp en de uitvoering daarvan van het Westelijke deel van De Slinger onacceptabel is gezien vanuit een beleid dat zich richt op bevordering van het fietsen in Zaanstad, onder andere door te zorgen voor meer veiligheid en comfort.”
Lees hier ons dossier over ‘De Slinger‘.
Hier de tekening van de hele Slinger (zonder haarspeldbochten).
Het eerste stuk van de Slinger gezien vanaf het stationsplein.
Artistieke impressie van het Cultuurcluster: geen fiets of brommer te zien terwijl het fietspad hier zou moeten komen.
Artistieke impressie uit 2008: fietsers en voetgangers
Kaartje 2010, nr. 11 is de oostelijke aftakking van De Buiging.
Het Haarspeld-filmpje:
Bruggen en tunnels het is geen gelukkige combinatie in de gemeente Zaanstad
Ooit zal ik een keer in Zaandam komen, als mijn kist de fik ingaat.
Ik stel voor dat deze verbinding snel in gebruik genomen wordt! Ik voel een "busbruggetje" aankomen: prima infrastructuur, maar 30 jaar later nog steeds niet volledig in gebruik. Zou jammer zijn.
Misschien stond dit "bruggetje" destijds in de geheime afspraken tussen Zaanstad met de NS, om publiek te trekken voor hun winkeltjes bij het station. Dus misschien heeft NS vastgoed dit betaald.
Tja Valentijn, waar hebben we het dan over. Wat een winst, tenminste in tijd dan, niet in geld. Zaanstad heeft wat met bruggen, van klein tot groot, er zijn er weinig die in één keer gewoon goed gaan.
Opgemerkt zij nog, dat vanuit Noordelijke richting de route via de Haarspeld - Slinger - Smidspad op dit moment exact even lang is als de oude route via de Houtveldtunnel - Korte Rozengracht. (Op mijn teller scheelde het 20 meter - de meetonnauwkeurigheid). Wie vanaf de Aris van Broekweg komt, is natuurlijk sowieso korter af via de tunnel. Wanneer de Slinger af is, zijn we iets beter af: vanaf Cypressehout - Slinger - Smidspad is dan ongeveer 100 meter korter dan Cypressehout - Houtveldweg - Houtveldtunnel. Of De Buiging er nog iets aan toe of af doet, weet ik niet.
2016 tot 2023 - en waarschijnlijk nog wel langer :-( ? Voor zo'n bruggetje, is toch wat. Zou wel eens willen weten wat dit tot nu toe al gekost heeft, hoewel, misschien is het maar beter dat we dat niet weten, worden we alleen maar erg treurig van vrees ik.
Ik ben er nog niet geweest dus ik baseer mij op het filmpje en dan vind ik de helling helemaal niet zo schokkend. Er zijn in Zaanstad situaties te vinden die ongelukkiger en gevaarlijker zijn. Een fietser heeft ook een stukje eigen verantwoording. Tegenwoordig lijkt het er wel op dat alles ingericht moet worden als een speeltuin met rubberen tegels, en valbescherming. Er zijn wel meer fietspaden in de omgeving met haarspeldbochten (fietsbrug over de A9 bij Heemskerk richting Broekpolder bijvoorbeeld) en wat dachten we van de snelbinder in Nijmegen. Enige kanttekening die ik kan plaatsen is de keuze van het bestratingsmateriaal Daar had ipv deze gerecyclede betonklinker gewoon een mooi stukje asfalt moeten liggen.