De Tweede Wereldoorlog ligt 70 jaar achter ons. De Zaanse dichterskring, aangevuld met andere Zaanse schrijvers, liet zich inspireren door de verhalen achter de 28 Zaanse Oorlogsmonumenten. Zij bundelden de gedichten onder de naam:

Voor Monumenten Spreken. Poëzie bij de 28 Zaanse oorlogsmonumenten

‘Om niet blind te zijn voor de toekomst.’

Tot 5 mei zullen wij elke dag twee gedichten plaatsten.

Met de vrijheid voor ogen

Hadden ze elkaar kunnen schrijven,

vanuit Neuengamme, Siem Kwadijk,

vanuit Ravensbrück, Louise Ero-Chambon,

vanuit hun afgebeulde kracht, vanuit

die ijzige barakken, die vuile kampen

 

Zij hadden elkaar steeds gesterkt

in de waarde van ieders bestaan

Noch slagen, noch verlies zou

hen hebben doen versagen,

met de vrijheid voor ogen

 

In het besef dat er nog waren, die aan de

drukpers stonden om een Ausweis voor

een leven, zoals Dirk Kleiman en

Hans Fuykschot deden, totdat

mensen zich valser toonden dan papier

 

In het besef dat noch in hun aller leed

genade bestond, noch in de schoten voor

Hendrik Ero, Jan Groot, Evert Honig,

Jan Neuteboom, Dick de Vries,

Pieter de Jong – zij vielen als één

 

We weten dat blinde kogels hen namen,

zo ook Haring Brandsma, Jan Eshuijs,

Harm Gerssen, Koos Heijdra,

Johan Hellema, Gerrit Verdonk –

in naam van wraak en wet vermoord

 

Zal Louise hebben geweten dat haar

einde nader kwam sluipen, dat ze haar

geliefde nooit meer omarmen zou, en

luisterde nog iemand naar die woorden,

niet te kruipen maar op te staan?

 

Zal Siem geschreeuwd hebben naar

hen, die bommen kwamen droppen,

op de schepen waarin zij, als goederen

opeengepakte gevangenen, waren

verborgen, de vrijheid in zicht?

 

Hebben zij, die de moed hadden, zich

afgevraagd wie het zouden overnemen,

hun strijd tegen de nazimacht, bestempeld

als terrorisme, spionage, sabotage,

bestraft alsof het met recht was?

 

Zou iemand nog onderduikers een

plek geven, een schip voor de Wehrmacht

in brand steken, een ander vertrouwen,

een zender onderhouden? Daarin te kunnen

volharden, dat is leven,

 

met de vrijheid voor ogen.

 

gedicht bij monument Koogerpark, Koog aan de Zaan

Door Joke Kaviaar

Op de foto de Cap Arcona. Siem Kwadijk vond hier zijn dood. Stichting Vriendenkring Neuengamme