Een tunneltje voor Koog aan de Zaan. En de opritten naar en van de A8 in oud-Koog verdwijnen. Ik heb me er al eerder boos over gemaakt. Ik ben bang dat de Zaanse gemeenteraad en het college meegaat in een plan dat van Koog aan de Zaan het afvoer van de Zaanstreek maakt.

Door: Robert van Tellingen

Ik zeg het maar onomwonden, want zo voelt het. De Zaanse raad staat nu voor een onomkeerbaar besluit, dat grote gevolgen heeft voor haar eigen inwoners, met name in Koog aan de Zaan. 

De vervoerregio (lees De NS) en het Zaans college doen hard hun best om het zo positief mogelijk te verpakken: 

‘Dit voorkeursalternatief zorgt voor betere verkeersveiligheid en bereikbaarheid, een hogere kwaliteit van de leefomgeving, aantrekkelijkere openbare ruimte en een meer toekomstvaste ruimtelijke structuur. Daarnaast draagt het ontwerp bij aan het beter functioneren van de A8 en sluit het aan op de langetermijnvisie van de gemeente Zaanstad voor het gebied.’

Ik voel me als Koger met deze tekst een rad voor ogen gedraaid. 

Als ze nou hadden gezegd dat het een lastige keuze is, waarbij het altijd ergens pijn doet, of dat Koog aan de Zaan toch al een rommeltje is, of dat de NS weigert extra geld uit te geven voor een echt goede oplossing, of dat de bereikbaarheid van Alkmaar belangrijker is dan de leefbaarheid van Koog aan de Zaan, dan had ik in ieder geval nog waardering kunnen hebben in de eerlijke, Zaanse, recht voor zijn raapcommunicatie. De argumenten die nu aangedragen worden, zijn overduidelijk door een slechte tekstschrijver opgesteld en de argumenten kloppen geen van allen. Ik zal dat hieronder proberen aan te tonen. 

Verkeersveiligheid en bereikbaarheid?

Dat het tunneltje, onder het spoor door, overlast in het centrum van Koog aan de Zaan veroorzaakt is evident. Op de kruising Verzetstraat-Breestraat zal het vollopen met auto’s, die zich allemaal door dat tunneltje moeten wurmen, gecombineerd met het vrachtverkeer van Tate & Lyle, Albert Heijn, Olam, Duyvis Wiener, Karlshamm en alle andere bedrijven, die ik nu vergeet. Tussen 07.30 en 08.30 uur mengen ook nog eens schoolgaande kinderen van De Piramide en De Lindeboomschool, al dan niet begeleid door hun ouders zich in het verkeer. Het zal leiden tot gevaarlijke verkeerssituaties, die nog niet in kaart zijn gebracht.

Logisch, want dit soort studies zijn niet in het belang van het plan van de NS. Leidt dit voorkeursinitiatief tot een betere bereikbaarheid, zoals de NS en de wethouder ons wil doen geloven? Wat een farce. Koog aan de Zaan huilt. Zowel aan de west- als de oostkant van de spoorlijn. De busbrug open aan de westkant, de oprit eraf aan de oostkant en beide kanten worden straks geconfronteerd met een niet hanteerbare verkeerschaos in het hart van Zaanstad. Niet alleen door dat tunneltje, ook door het weghalen van de oprit Oud Koog. Heel Oud Koog, Oud Zaandijk, Rooswijk, Westerkoog, Westerwatering moet nu over 1 oprit de A8 op. De bereikbaarheid kan nooit vooruit gaan als je wegen afsluit.

Zelf veroorzaakt, zelf herstellen

Het bestuurlijk geweld, waarmee de NS het tunneltje door de strot van Koog aan de Zaan wil duwen is absurd. Tientallen lobbyisten doen zich voor als verkeersdeskundigen in de organisatie Vervoerregio Amsterdam, die al enkele jaren kantoor houdt aan de kruising Guisweg-Provincialeweg. Het feit dat ze daar nu enkele jaren zitten heeft al klauwen vol geld gekost. Ze hebben één doel voor ogen: een Hoog Frequent Spoornet (PHS) realiseren, waarbij treinen om de twee minuten dwars door de Zaanstreek razen.

En dat zo goedkoop mogelijk. Met deze stip op de horizon heeft de NS, geflankeerd door ProRail een plan opgesteld, waarbij de bestaande spoorwegovergang weg moet, want de bomen van die overgang zouden permanent gesloten moeten zijn. De overgang Guisweg is het enige obstakel dat de PHS heeft tussen Alkmaar en Amsterdam. De strategie: de overgang wordt als onveilig bestempeld en de NS, als een soort held van de natie, biedt een alternatief aan de zielige Zaankanters, die ook nooit om deze overgang hadden gevraagd.

Alle ongelukken uit het verleden worden opgesomd en er wordt schande over gesproken: ‘daar moet wat aan gebeuren!’ Het gebeurde enkele jaren geleden voor het eerst en nu nog steeds. De NS vergat daarbij te zeggen, dat juist hun eigen uitbreiding van het spoornet in het verleden een grote bijdrage heeft geleverd aan die onveiligheid. 

Die onveilige situaties, die heeft de NS, voor een deel dus zelf veroorzaakt door uitbreiding van de dienstregeling. En nu ze voor een nieuw plan staan, waarbij om de twee minuten een trein door de Zaanstreek raast, snapt iedereen dat een spoorwegovergang in de weg staat. Overigens heeft de NS nu al een tekort aan personeel, dus hoe ze die PHS willen realiseren is me een raadsel, maar dit geheel terzijde. 

Ik zou dus willen voorstellen dat we vanaf nu niet meer praten over het “oplossen van een onveilige situatie”, maar dat we praten over het “herstellen van de veiligheid, die door de NS zelf mede gecreëerd is”, of “het helpen van de NS in het behalen van haar PHS doelstellingen, waarvoor ze veel subsidie gaan ontvangen”. Wat betreft die “betere verkeersveiligheid en bereikbaarheid” is een groot leugen. In Koog aan de Zaan wordt het onveiliger en de bereikbaarheid voor Oud-Kogers en Oud-Zaandijkers gaat dramatisch achteruit. Het “probleem” wordt niet opgelost, maar verplaatst. 

Aantrekkelijke openbare ruimte?

Het creëren van een aantrekkelijke openbare ruimte en een toekomst vaste ruimtelijke structuur, het is ook zoiets dat aan Koog aan de Zaan voorbij zal gaan. Hoewel, toekomstvast is het wel, want als er eenmaal een tunneltje in het centrum van Koog aan de Zaan ligt is er geen ruimte voor een verdieping van het spoor. Die verdieping, dat is het plan dat heel Koog aan de Zaan en Westerwatering wil, want dan ontstaan er eindelijk kansen om de wijken aan de westkant van het spoor bij de rest van Zaanstad aan te sluiten. Maar als dat tunneltje er ligt, dan kan dat natuurlijk niet meer. Wat dan ook niet meer kan is een ondertunneling van de A8 vanaf het klaverblad tot Saendelft. De A8 loopt nu tussen het raadhuis, de kerk en de Lindenboomschool in Koog aan de Zaan. Zeer onwenselijk. Het wordt tijd dat we daar eens een oplossing voor vinden.  

Over de A8 gesproken, die functioneert natuurlijk helemaal niet beter als de oprit Oud-Koog weg is. De Kogers staan samen met de inwoners van Oud-Zaandijk, Rooswijk, Westerkoog en Westerwatering in de file voor de oprit naar de A8. Ja, logisch dat je op de snelweg iets beter doorrijdt. Heel Koog en Zaandijk komen er amper op. Functioneert de A8 dan beter? Het is een onzinargument.

Dan de lange termijnvisie voor “dit deel van de stad”. Daar past dit plan kennelijk in. Welke lange termijnvisie? Is die er überhaupt wel en zo die er is, is het wellicht een fatsoenlijk idee om die met je inwoners te delen? 

Spoor verdiepen

De verdieping van het spoor is al vaker onderzocht. De organisatie Hart voor de Stad heeft becijferd dat de kosten hiervoor lager kunnen zijn dan alle kosten die gepaard gaan met het onveilige autotunneltje in Koog en de doorgetrokken weg naar westerkoog. Het plan komt er op neer dat het spoor iets voorbij station Zaandam onder de grond gaat en voorbij Zaandijk er weer uitkomt. Het verbindt niet alleen Oud Koog en Westerkoog, het leidt ook tot nieuwe ontsluitingsmogelijkheden voor Westerwatering. Zo heb je dus ook een oplossing voor de eeuwige busbrugdiscussie en de onveiligheid op de rondweg Westerkoog.

Onvolledig geïnformeerd?

De beraming is echter nooit bij de raad terecht gekomen. Hier zie je een deel ervan. Hoe het kan dat dit nooit is gebeurd weet ik niet, maar als het bewust is achtergehouden, dan is het een politieke doodzonde. Ik kan me niet voorstellen dat de raad bewust onvolledig zou zijn geïnformeerd op een dossier dat grote gevolgen heeft voor Koog aan de Zaan. 

Kort en goed: De NS, ProRail en de gemeentes Amsterdam, Alkmaar en Zaanstad zoeken niet naar een oplossing voor “het probleem van de Guisweg”, ze zoeken voor een manier om de NS zijn PHS erdoor te kunnen laten drukken. De gemeente Zaanstad zou ook de poot stijf kunnen houden. Bijvoorbeeld door te zeggen dat de geboden oplossing niet in het belang van de inwoners van Zaanstad is. Een alternatief, de verdieping van het spoor, is dat wel. De NS kan dan kiezen. De PHS-subsidie met draagvlak in Zaanstad, of helemaal niets. Het vereist een wethouder met een hart voor zijn inwoners, die zich niet gemakkelijk laat beïnvloeden door NS-lobbyisten.

Onomkeerbaar besluit

“Waar hebben wij dit aan verdiend?”, vragen Kogers mij als ik ze informeer over de gevolgen van de tunnel.  We hebben al te maken met drie fabrieken, een spoorlijn en een snelweg, die de leefbaarheid negatief beïnvloeden. In plaats van dat aan te pakken, wordt de situatie alleen maar slechter als de enige verbinding van oost naar west in Koog terecht komt en de oprit oud-Koog verdwijnt. Zijn wij dan geen Zaankanters?

Ik schrijf deze hartekreet in mijn vrije tijd en hoop dat het door de raad wordt opgepikt. Ik neem het op tegen de tientallen NS lobbyisten die dagelijks bezig zijn met het beïnvloeden van de Zaanse raad en haar wethouders. Er is natuurlijk geen sprake van een level playing field, maar toch doe ik een poging: Beste raad, weet wat je doet. Dit is een onomkeerbaar besluit met grote consequenties voor Koog aan de Zaan. Zorg dat je alle afwegingen kent en laat je niet te veel meenemen in het belang van de Vervoerregio, de NS en de gemeentes om ons heen. Het belang van de inwoners van Zaanstad zou voorop moeten staan, vergeet dat niet. 

Robert van Tellingen

Gisteravond – 27 september – was er een technische sessie waarin het plan werd toegelicht in het Zaanstad Beraad. Die is hier terug te kijken. Donderdag 29 september is de politieke behandeling, die is te bezoeken of online te volgen. Daarna komt het plan in de raad voor besluitvorming.

Advertentie