Op het eerste gezicht lijkt het geen Zaans nieuws: molen De Rat in IJlst is een van de vier genomineerden voor de BankGiro Loterij Molenprijs (75.000 euro!). Maar als je de molen in het Friese plaatsje bezoekt, en je hebt daarbij het terrein aan de Westzijde 390 op je netvlies, dan weet je dat het past.

De Rat is een Zaanse houtzaagmolen die ontmanteld is vanaf de Westzijde, en verhuisd is naar Friesland aan het begin van de vorige eeuw. De huidige molenaar en zijn team hebben kennis op het gebied van molens, maar ook van ambachten als zeilmaken, smeden en houtbewerking. Het geld dat ze heel misschien krijgen (als we allemaal stemmen!) gebruiken ze om deze kennis te verspreiden en te verankeren.

Op het beroemde molenpanorama van Frans Mars is het nummer 54: de tweede van rechts. Hij heet dan niet De Rat, maar De Walrot:

‘Kortweg ‘De Rot’ genoemd, houtzaagmolen, bovenkruier. Zijn bouwjaar is onbekend. Hij werd in 1683 opgenomen in bovengenoemd contract. Deze molen is in het begin der 19e eeuw gesloopt. Hij heeft gestaan aan de Westzijde. Op zijn erf is nu de palenhandel der firma Kan Kzn. gevestigd. (P. Boorsma)

Het cirkeltje werd rondgemaakt toen de molenaar van De Walrot/De Rat uit IJlst zich zo’n 15 jaar geleden intensief mocht bemoeien met de bouw van Houtzaagmolen het Jonge Schaap op de Zaanse Schans.

Stem! (of hadden we dat al gezegd?)