‘Ik heb geen Nederlands!’ Ze trilde toen ze het navertelde. ‘Ik heb geen Nederlands!’

Ze was naar het huis van haar zoon gekomen om eten klaar te maken. Daar werd ze overvallen door een interventieteam van Zaanstad. 

Doorgaans is haar Nederlands prima, ook als wij haar spreken. Maar plots waren de woorden weg. 

Wie ooit met angst te maken heeft gehad, zou dit kunnen herkennen. Hoe je hart bonkt, je adem stokt, je knieën knikken en je hoofd leeg raakt. Zij stond tegenover de macht van onze gemeente. 

Onverwacht, onaangekondigd en zonder onderbouwing.

Tijdens de komende editie van de Magische Tour heeft onze burgemeester een rol als ‘Minister van Toverkunst’. ‘Alohomora’ was in Harry Potter een spreuk om deuren te openen en sloten te breken. ‘Adrescontrole’ lijkt het toverwoord van Zaanstad te zijn. Met dit woord kun je, zonder huiszoekingsbevel, met een groep mensen een woning binnenvallen om de badkamer, slaapkamer, woonkamer, zolder en kasten van binnen te bekijken.

 En te fotograferen. 

Maar waar de portretten in de Potter-boeken bewegen in hun lijstjes, bevriezen de kiekjes van het interventieteam van Zaanstad op magische wijze. In dossiers die wij en de betrokken bewoners zelf niet kunnen inzien.

We spraken de afgelopen dagen met meerdere mensen die, vaak geboren en getogen aan de Zaan, het vertrouwen in de gemeente en in het recht, en soms zelfs in ‘de mensen’, zijn kwijtgeraakt.

De angst verspreidt zich.
Achterdeuren die altijd openstonden, gaan nu op slot.
Een glazenwasser krijgt na zo’n inval de vraag van zijn dochter: ‘Papa, ben je crimineel?’
Een vrouw durft het gemeentehuis niet meer in om haar rijbewijs te verlengen.

Regeren vanuit wantrouwen. Schuldig zijn tot het tegendeel bewezen wordt… Misschien leest dit als een vastlopende langspeelplaat, omdat ik hier vorige maand ook over schreef, maar ergens hoop ik dat de burgemeester, de mensen van het interventieteam, en ook de rechterlijke macht gaan beseffen hoeveel je kapotmaakt als je deze weg bewandelt. 

Al vrees ik dat het woord ‘bewandelt’ te vriendelijk gekozen is. Ik zoek naar de juiste benaming. 

Maar ik heb geen Nederlands meer. 

Merel schreef eerder al over het effect van ‘regeren vanuit wantrouwen’. 

In 2019: Onderbuik voelen, in 2020: Vertrouwen in 2022: Geen toekomst? Briefje aan burgemeester Hamming, afgelopen mei: Schandpaal en afgelopen juni Vertrouwen #2.

Lees ons artikel: Zaanstad bestrijdt criminaliteit maar zaait wantrouwen. Het stuk is met name gebaseerd op een gesprek door journalisten van De Orkaan (Merel Kan en Piet Bakker), FTM (David Davidson) en NRC (Tan Tunali) met een groep van ruim tien inwoners van Zaandam-Oost die bezocht zijn door het Interventieteam.