Sinds 19 februari is Zaanstad 23 gemeentelijke monumenten rijker: arbeiderswoningen, houten huizen, een kerk, een Vermaning, een begraafplaats, kantoorvilla’s, fabrieken, scholen, een pastorie, een boerderij en een voormalige burgemeesterswoning.

De Orkaan fietst ze in deze weken allemaal langs, zet ze op de foto en op de kaart en plaatst de toelichting erbij over het hoe en waarom van de monumentale status. (En we vullen het aan voor zover dat mogelijk is.)

RK O.L.V. Geboorte Kerk Marktstraat 6, Wormerveer

“De kerk is een tastbaar overblijfsel van de geschiedenis van de rooms-katholieke parochie in Wormerveer. De kerk, in samenhang met de pastorie en de school, is een belangrijk onderdeel van deze geschiedenis en met name ook van de emancipatie van de katholieken in Wormerveer.

Op de plek van de huidige kerk werd reeds vanaf het eind van de 18e eeuw door de katholieken in Wormerveer ter kerke gegaan. In eerste instantie nog grotendeels in het verborgene maar vanaf halverwege de 19e eeuw steeds openlijker. De kerk heeft in samenhang met de pastorie en de school aan de Marktstraat een hoge stedenbouwkundige / situationele waarde.

Hoewel ze niet helemaal een aansluitend geheel vormen, horen de panden historisch gezien bij elkaar. Ze zijn gebouwd in opdracht van de Onze-Lieve-Vrouw-Geboorteparochie, tussen 1914 en 1916. Alle drie de panden zijn ontworpen door de architect Jan Stuyt.

De kerk is tevens van hoge waarde vanwege de beeldbepalende karakter en de centrale ligging in de dorpskern van Wormerveer waarbij met name de toren een markant element vormt in het landschap.

De kerk is sinds 2020 niet meer in gebruik.

Zaanstad kondigde in 2018 aan dat de plek van de ‘oude’ Toermalijnschool en de R.K. kerk in het kader van MAAK.Zaanstad ontwikkeld zou moeten worden voor woningbouw. Het kerkbestuur zou “haar gebouwen inbrengen in een toekomstige ontwikkeling.” Dat geldt dus ook voor de naastgelegen pastorie, ook die is een monument geworden (zie kaartje, WBV is de biljartvereniging, de ‘school’ is de Toermalijn, het grijze de kerk en pastorie).

Zaanstad was in 2018 nog niet begonnen met gesprekken met de omgeving, met gevoel voor understatement schreef de gemeente destijds:

“In het vinden van de juiste vorm voor participatie ligt nog een uitdaging. De uiteenlopende gevoelens rondom de eerdere uitbreidingsplannen van de Toermalijn zijn nog vers.”

Hieronder de RK O.L.V. Geboorte Kerk in de beginperiode, de kerk werd gebouwd in 1914 en een jaar later in dienst genomen (foto Gemeentearchief).

Bekijk hier de hele lijst of zoek ze hieronder op de kaart.