Deze maand – februari 2024 – bestaat De Orkaan 10 jaar. Dat vieren we met een feestje en met terugblikken. Een duik in het Orkaan-archief. Zaken die in ons geheugen gegrift staan, nieuws dat we al bijna zijn vergeten en verhalen die we liever nooit meer horen.

Vandaag: brugincidenten

Het begon in 2015 met het dodelijke ongeluk bij de Den Uylbrug. De Onderzoeksraad maakte rapport op (en deed aanbevelingen waar Zaanstad maar traag gehoor aan gaf). Wethouder Leny Vissers-Koopman schreef in februari 2016 aan de gemeenteraad: “De Zaanse bruggen gaan bijna 60.000 keer per jaar open. Daarbij doen zich vrijwel nooit ernstige incidenten voor.” Niet ernstig genoeg voor een ongeluk, maar wel veel. Naar schatting ging er bij één op de drie brugopeningen iets mis. In tachtig procent was dat ‘slechts’ door rood licht rijden. Tientallen keren per dag ging het maar net goed: “slalommend over brug, met fiets onder slagboom, voetganger onder slagboom door…”.

Zaanstad begon een actie en liet daarbij een aansprekend filmpje maken. De opnames waren onder andere gemaakt bij de Beatrixbrug, de Zaanbrug, de Willem Alexanderbrug en de Julianabrug.

Het filmpje werd een kijkcijferhit. Maar er was ook kritiek. Er is duidelijk te zien dat terwijl mensen de gevaarlijkste capriolen uithalen de bruggen gewoon blijven opengaan. Zien de brugwachters dat niet? En automobilisten die de verkeerslichten negeren, worden niet niet bekeurd?

In 2015 werden zo’n 4500 incidenten bij Zaanse bruggen geregistreerd. Bij de Alexanderbrug in Koog aan de Zaan werden in 2015 in totaal 870 incidenten gemeld (twee à drie per dag) waarbij auto’s stoplichten negeerden, fietsen onder de slagbomen doorglipten of voetgangers zelf de bomen omhoog duwden. Ook bij de Bernhardbrug (775 incidenten) en de Beatrixbrug in Zaandam (750) gebeuren minstens twee maal per dag ernstige incidenten. Een deel van overtreders was buschauffeur of politieagent.

In 2016 gaat niet niet veel beter. In tegendeel, het aantal incidenten nam toe ondanks de bewustwordingscampagne. Bij de Wilhelminabrug springt een voetganger 4 meter naar beneden van een opengaande brug.

In de loop van 2016 stopte Zaanstad met de registratie van incidenten. Het werd teveel werk (en helpen deed het niet). In 2018 gebeurde er overigens opnieuw een ernstig ongeluk, nu bij de Bernhardbrug, een ouder echtpaar raakte daarbij ernstig gewond. Vorig jaar raakte een Portugees te water bij de Beatrixbrug nadat hij van de openstaande brug wilde klimmen. In 2022 spotten wij nog onderstaande slagboomkruiper.

Door redactie De Orkaan