Van alle dromen die niet door zijn gegaan in Zaanstad, zijn die over de Burcht het meest talrijk en divers. Alle mooie ideeën ten spijt is dit plein nog steeds een woestijn van steen. Geliefd als kermislocatie en nuttig als parkeerterrein.

Door Anneke van Dok

Ik heb alle mogelijke bestemmingen, die jaar in jaar uit de revue passeerden, grofweg op een rijtje gezet: een scheepswerf, de markt, een strand, een park, een schaakplek, een groene long, een crossterrein en niet te vergeten ‘plan 2025’ dat zo’n beetje alles mogelijk maakt. Tijdens mijn zoektocht zag ik helaas te vaak dat de Burcht ook het strijdtoneel is van messentrekkers en ander gespuis.

In mijn jeugd had de Burcht een beladen betekenis, vanwege de executies die er in de Tweede Wereldoorlog plaats vonden en waar mijn ouders op 4 mei altijd met veel emotie over spraken. Ik herinner me de aubades op Koninginnedag, waar de wind aan mijn zondagse jurk trok. In gedachte zie ik ook oude mannen die op de Burcht, al pruimend, een soort petanque met straatklinkers speelden. Uiteraard denk ik met veel plezier terug aan de rupsbaan en de steile-wand-attractie, die in de loop der tijd plaatsmaakten voor sensationeler kermisvermaak.

De Burcht is te groot om een gezellige plaats van samenkomst te zijn, veel te groot. Bovendien mis ik de relatie met de rivier, die elders wel door een stadsbestuur wordt gezien en uitgebuit. Met een uitstekend Zaantheater als publiekstrekker, de Zuiddijk met veel potenties en de Zaan als verbinder moet er toch iets aantrekkelijks van dit plein te maken zijn. En het hoeft toch geen twintig jaar te duren? Ik vind het heel jammer dat de Zaanferry moet verdwijnen, want dat had ook kunnen bijdragen tot een levendig en dynamisch geheel. 

Tijdens mijn reizen als staatssecretaris van buitenlandse handel heb ik veel pleinen gezien, van Peking tot Brussel, van Hamburg tot Buenos Aires. Elk plein had een beladen historie, maar biedt tegenwoordig een goede uitgaansgelegenheid voor jonge mensen. Het Garibaldiplein van Nice, de stad waar ik me nog steeds bevind, vormt op vrijdagavond de ontmoetingsplaats van jong en oud. Gezellig, kleurrijk en veilig. De Burcht heeft de potentie om die eigenschappen ook te verwerven. Beste wethouder: neem de trein en ga op expeditie naar Düsseldorf, Parijs, Antwerpen en Vlissingen. En naar andere steden, die net als Zaanstad een plein bezitten dat direct aan een grote rivier is gelegen.

Foto: Bas Sommeijer